"Ονειρεύομαι ότι ζωγραφίζω και μετά ζωγραφίζω τα όνειρά μου"
Ο μύθος του Vincent Van Gogh συνεχίζει να συγκινεί τα πλήθη. Πέρυσι μαγευτήκαμε από το Loving Vincent με τα εντυπωσιακά χρώματα του καλλιτέχνη να "ζωντανεύουν" στον κινηματογραφικό "καμβά" της ταινίας, επισκιάζοντας το υποτυπώδες σενάριο, βιώσαμε την εμπειρία της έκθεσης του Van Gogh Alive, που φέτος "φιλοξενείται" στη συμπρωτεύουσα, παλαιότερα είχαμε δει το Lust for Life με σενάριο στα όρια της μυθοπλασίας και έναν αξιοπρεπή Kirk Douglas στο ρόλο του Van Gogh μαζί με έναν αξιομνημόνευτο Anthony Quinn σε εκείνον του Paul Gauguin, που του έδωσε και το Όσκαρ β΄ Ανδρικού. Κάποιες μόνο από τις πολλές μεταφορές του προσώπου σε μικρή και μεγάλη οθόνη, προκαλώντας το ερώτημα του γιατί αυτό να συμβαίνει και του τι το διαφορετικό έχει να προσφέρει η συγκεκριμένη ταινία.
Ως προς το πρώτο η απάντηση είναι απλή. Ο Van Gogh θεωρείται ένας από τους κορυφαίους ζωγράφους "με καταλυτική επίδρασή στα μεταγενέστερα κινήματα του εξπρεσιονισμού, του φωβισμού αλλά και εν γένει της αφηρημένης τέχνης". Δεν είναι τυχαίο πως ο Σωτήρης Σόρογκας, σε παλαιότερη συνέντευξή του στην Εύα Κακλειδάκη, στο ερώτημα του ποιος είναι ο αγαπημένος του ζωγράφος, αναφέρθηκε στο πρόσωπο του Van Gogh, στον οποίο "κορυφώνεται και ένα συναίσθημα". Η ευρεία αναγνωρισιμότητα των έργων και της τεχνοτροπίας του, σε συνδυασμό με τις δυσκολίες που αντιμετώπισε στα τελευταία χρόνια της ζωής του και με την μετά θάνατον αποδοχή του, αφήνουν μία αίσθηση ειρωνείας και τραγικότητας, που σαγηνεύει τα πλήθη μέχρι και σήμερα.
Ο τίτλος "Στην Πύλη της Αιωνιότητας" προέρχεται από το ομώνυμο έργο του Van Gogh στο οποίο απεικονίζεται ηλικιωμένος άντρας με τα χέρια στο πρόσωπο δίπλα στο τζάκι του σπιτιού του, σε μία σκηνή για την οποία ο ίδιος ο καλλιτέχνης είχε γράψει πως ο φτωχότερος άνθρωπος μπορεί να έχει συναισθηματικές στιγμές, που να του δίνουν μία αίσθηση προσέγγισης της αιωνιότητας και πίστης σε κάτι υψηλότερο, ακόμη και αν δε γνωρίζει ποιος ή τι βρίσκεται σε αυτό το μέρος.
Αυτήν την αίσθηση απόκοσμης εσωτερικότητας καταφέρνει να μας την μεταδώσει το έργο, με το σκηνοθέτη, σεναριογράφο και ζωγράφο Julian Schnabel να εστιάζει στο πρόσωπο ενός εκστατικού Willem Dafoe, που, παρά τη διαφορά ηλικίας με τον Van Gogh, καταφέρνει να αποδώσει πειστικά το πάθος και τη μανία του για τη ζωγραφική, εστιάζοντας στα τελευταία χρόνια της ζωής του στην πόλη Arles και στο προάστιο Auvers-sur-Oise του Παρισιού. Τα γυρίσματα στα μέρη που έζησε ο ζωγράφος, η χρήση αυθεντικών αποσπασμάτων από τη σωζόμενη αλληλογραφία του, ο φυσικός φωτισμός με την "αδιαφορία" για τις αναλαμπές φακού, τα χρώματα και τα τοπία τα οποία ο ίδιος αντίκριζε ενώνοντας πραγματικότητα και φαντασία. Μαζί με τη χρήση χειροκίνητης κάμερας κάνουν το αποτέλεσμα πιο προσωπικό, αναδεικνύοντας το ερμηνευτικό ταλέντο του ηθοποιού.
Στην προσπάθειά τους να κάνουν περισσότερο ρεαλιστική και αληθοφανή την εμπειρία της ταινίας, ο Schnabel με τον κινηματογραφιστή και, επίσης, ζωγράφο Benoit Delhomme, φτάνουν σε υπερβολές, που περισσότερο χαλάνε τη ροή "αποσυντονίζοντας" το θεατή. Πλάνα με τα πόδια του Van Gogh να διασχίζουν τα χορταριασμένα λιβάδια συνοδευόμενα από σκαμπανεβάσματα της φορητής κάμερας στο στήθος, σκηνές πρώτου προσώπου με το βλέμμα του καλλιτέχνη μέσα από διφασικές διόπτρες, που θολώνουν μέρος της εικόνας, φράσεις που επαναλαμβάνονται για εντυπωσιασμό, στιγμές κινηματογραφικής "φλυαρίας" μπροστά στην αμεσότητα των βλεμμάτων και των εκφράσεων του εκπληκτικού Dafoe. Όταν εστιάζει ο φακός στο πρόσωπό του, βάζοντάς τον στο κέντρο του κινηματογραφικού κάδρου, αυτόματα μεταφερόμαστε στην αίσθηση των έργων και της ζωής του καλλιτέχνη. Στα αρνητικά και ο Oscar Isaac στο ρόλο του Paul Gauguin, δεν πείθει ως αδελφικός φίλος, έχοντας αποσπασματική, ανέκφραστη παρουσία. Το κλείσιμο διφορούμενο μιας και η επικρατούσα θεωρία είναι πως ο καλλιτέχνης αυτοκτόνησε.
Στο τέλος, μένει η αίσθηση πως οι όποιες "αδυναμίες" είναι περισσότερο αποτέλεσμα της αγάπης των δημιουργών (επίσης ζωγράφων) για τον ίδιο τον Van Gogh, αγάπης που σε σημεία κάνει την ταινία ιδιαίτερη με έναν Dafoe να αποτελεί την απόλυτη μετενσάρκωση των όσων πρέσβευε ο ίδιος ο Van Gogh, "κλέβοντας" λίγη από την αιωνιότητα των λόγων του.
"H αγάπη είναι κάτι αιώνιο. Μπορεί να αλλάζει η μορφή αλλά όχι η ουσία", Vincent Van Gogh.
At Eternity's Gate (2018) / Είδος: Δραματική / Βιογραφική / Σκηνοθεσία: Julian Schnabel / Διάρκεια: 111'
Το Trailer της ταινίας.
Για περισσότερες πληροφορίες: Στην Πύλη της Αιωνιότητας
