Χορεύοντας με τις μέλισσες
Σε μία εποχή που η αναζήτηση της αυθεντικότητας στην τέχνη και ακόμη περισσότερο στον κινηματογράφο γίνεται όλο και πιο δύσκολη, έρχεται το ντοκιμαντέρ των πρωτοεμφανιζόμενων Tamara Kotevska και Ljubomir Stefanov και η ιστορία της "τελευταίας γυναίκας μελισσοκόμου άγριου μελιού" Hatidze Muratova να αποδείξουν πως η πραγματικότητα μπορεί να ξεπεράσει τα πιο εμπνευσμένα χολιγουντιανά σενάρια μέσα από την ειλικρινή απλότητά της. Αν και ο χαρακτηρισμός της Hatidze, ως του τελευταίου κρίκου μίας μακραίωνης παράδοσης, δεν είναι εύκολο να αποδειχτεί, το δεδομένο είναι πως ο τρόπος ζωής της καθηλώνει το θεατή, μεταφέροντάς τον σε άλλες εποχές, όταν και οι άνθρωποι συνυπήρχαν με τη φύση σε απόλυτη αρμονία για να μπορέσουν να επιβιώσουν.
Η Hatidze ζει σε ένα φτωχικό δωμάτιο εγκαταλελειμμένου χωριού της Βόρειας Μακεδονίας, φροντίζοντας την κατάκοιτη για χρόνια ηλικιωμένη μητέρα της. Μόνη πηγή εισοδήματος τα μελίσσια στη φύση (μέσα σε βράχους και κορμούς δέντρων), από τα οποία η πρωταγωνίστρια συλλέγει με κόπο το μέλι, αφήνοντας πάντοτε το μισό για τις μέλισσες ("μισό για εμένα, μισό για εσάς"), σύμφωνα με τις συνήθειες των προγόνων της. Ο ερχομός μίας πολυμελούς οικογένειας Τούρκων νομάδων έρχεται να διαταράξει αυτήν την ισορροπία.
Τρία χρόνια γυρισμάτων με τους δημιουργούς να έχουν ως στόχο, στο ξεκίνημα, τη δημιουργία ντοκιμαντέρ για την περιοχή γύρω από τον ποταμό Bregalnica, μέχρι να συναντήσουν τις "φυσικές" κυψέλες της Hatidze και να υπάρξει αλλαγή σχεδίων. Η αναζήτηση του "ιδιοκτήτη" τους έφερε το συνεργείο σε επαφή με την ίδια, προκαλώντας, αρχικά, την έκπληξή της για την πρόταση και στη συνέχεια την έντονη επιθυμία για να μοιραστεί την "κληρονομιά" της με τον κόσμο. Ακολούθησαν μήνες γυρισμάτων και υλικό που ξεπέρασε τις 400 ώρες σε διάρκεια με τους δημιουργούς να μη γνωρίζουν τη γλώσσα και τις λεπτομέρειες των όσων είχαν καταγράψει, έχοντας μείνει στη γραφικότητα των χαρακτήρων και του τοπίου.
Η μετάφραση κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας ήρθε να αποκαλύψει τις λεπτομέρειες της ιστορίας και των σχέσεων της πρωταγωνίστριας με τους γύρω της. Η γεμάτη τρυφερότητα συγκατοίκηση με τη μητέρα, με την Hatidze να παραμένει "εγκλωβισμένη" δίπλα της σε μία σκληρή καθημερινότητα γεμάτη με στιγμές γνήσιας ευτυχίας από τα μικρά και τα απλά της ζωής και η ανιδιοτέλεια απέναντι στους νέους γείτονες, με την ίδια να αποκαλύπτει τα μυστικά της δουλειάς στον πατέρα της οικογένειας και να μεταδίδει τις αξίες της στα παιδιά της, μέχρι να φτάσει η ώρα της σύγκρουσης, η απόγνωση και ο πόνος απέναντι στην καταστροφή αυτών που πίστεψε και αγάπησε.
Σε αντίθεση με τα όσα έχουμε συνηθίσει, αυτή τη φορά οι "εισβολείς" δεν είναι οι ισχυροί κατακτητές ή οι απερίσκεπτοι και άπληστοι καταπατητές, αλλά μία οικογένεια φτωχών ανθρώπων, που προσπαθούν με νύχια και με δόντια να επιβιώσουν, δημιουργώντας ηθικά διλήμματα και καταστάσεις, τα οποία φέρνουν τον θεατή αντιμέτωπο ακόμη και με πρότερες δικές του αποφάσεις και επιλογές.
Αφοπλιστική η αλήθεια των όσων διαδραματίζονται με απόλυτη φυσικότητα επί της οθόνης, χάρη και στη διακριτική και ανεπιτήδευτη κινηματογράφηση των δημιουργών, εκπληκτικά τοπία άγριας ομορφιάς και πρωταγωνιστές - πραγματικοί βιοπαλαιστές της επαρχίας σε ένα κινηματογραφικό αποτέλεσμα που εκπλήσσει με το ρεαλισμό του, όπως και με τα ζητήματα που πραγματεύεται, αλλά και με τα νοήματα που απορρέουν από αυτά. Η επιτακτική ανάγκη της αειφόρου ανάπτυξης, η αρμονία και η γαλήνη της συνύπαρξης με τη φύση, η απλότητα της ζωής και η ευτυχία που, παρά τις δυσκολίες, μπορεί να τη συνοδεύσει, οδηγούν, πέρα από τη συγκίνηση του ντοκιμαντέρ, σε αναστοχασμό για τις δικές μας επιλογές και για την ευθύνη μας απέναντι στα όσα συμβαίνουν έξω από τις "κονσερβοποιημένες" και απομακρυσμένες από τη φύση κοινωνίες μας.
Βρισκόμενοι πίσω από τις οθόνες, το τσιμέντο, τους γρήγορους ρυθμούς του σύγχρονου τρόπου ζωής και έχοντας απομακρυνθεί από το περιβάλλον, καθώς και από τους παραγωγούς των όσων καταναλώνουμε, η Γη του Άγριου Μελιού λειτουργεί ως πυξίδα, που δείχνει το δρόμο σε όσους τον χάσαμε, ξεκινώντας από τις μικροσκοπικές μέλισσες και περνώντας στον άνθρωπο, πριν να καταλήξει στο μεγαλείο της ζωής σε έναν κύκλο με κάθε κομμάτι του να αποδεικνύεται με μοναδική απλότητα και αμεσότητα πως έχει λόγο ύπαρξης και είναι άξιο σεβασμού.
Ξεχάσαμε πως είναι ντοκιμαντέρ, ξεχάσαμε πως βλέπαμε ταινία και ασυναίσθητα το έργο και η πρωταγωνίστριά του έγιναν κομμάτι μας μέσα από τη συνειδητοποίηση πως και εμείς είμαστε μέρος του κόσμου που μας περιβάλλει και που δεν μας ανήκει, παρά οφείλουμε να συνυπάρχουμε μαζί του.
Τρία βραβεία στο φεστιβάλ Κινηματογράφου του Sundance (συμπεριλαμβανομένου και του μεγάλου βραβείου της κριτικής επιτροπής στην κατηγορία του ντοκιμαντέρ), Υποψήφιο για Όσκαρ Καλύτερου Ντοκιμαντέρ και Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας (για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού)
Στη Γη του Άγριου Μελιού (2019) / Είδος : Ντοκιμαντέρ / Σκηνοθεσία: Tamara Kotevska, Ljubomir Stefanov / Διάρκεια: 89'
Το Trailer της ταινίας.
Για περισσότερες πληροφορίες: Honeyland
