Η μόδα με τις λεπτές, κολλημένες στο κεφάλι πλεξούδες έχει μία ιστορία χιλιάδων χρόνων, αποτελώντας αναπόσπαστο στοιχείο της κουλτούρας των μαύρων. Πέρα από την αισθητική τους αξία με τα διάφορα αξεσουάρ που τις συνόδευαν, οι κομμώσεις αυτές υποδήλωναν τη φυλή από την οποία προέρχονταν, την οικογενειακή κατάσταση και την ηλικία των γυναικών της αφρικανικής ηπείρου με τα διαφορετικά στυλ να περνάνε από μητέρα σε κόρη, δημιουργώντας μία ιδιαίτερη, οικογενειακή παράδοση.
Κατά την περίοδο της σκλαβοποίησης του αφρικανικού πληθυσμού και της μεταφοράς του στις αποικίες της Αμερικής, οι δουλέμποροι ξύριζαν τα κεφάλια των γυναικών σε μία προσπάθεια να τις αποξενώσουν από τον πολιτισμό και την κουλτούρα τους. Έχοντας εκείνες ως προτεραιότητα την επιβίωση, απλοποίησαν τις πλεξούδες τους και τις έκαναν πιο λιτές, προσπαθώντας να διατηρήσουν αυτή τους τη συνήθεια.
Παράλληλα τους προσδόθηκε και πρακτική αξία. Στην περιοχή Μπολίβαρ της βόρειας Κολομβίας ο σκλάβος Benkos Biohó, προερχόμενος από τη βασιλική οικογένεια της σημερινής Guinea-Bissau, δραπετεύει για να ιδρύσει την πόλη San Basilio de Palenque, που θεωρείται η πρώτη ελεύθερη πόλη στην Αμερική και η μοναδική εναπομείνασα από τις "απελευθερωμένες" κοινότητες των μαύρων του 17ου αιώνα.
Για να μπορέσουν να βρουν οι σκλάβοι τον τρόπο πρόσβασης στην περιοχή, δημιουργήθηκε ένας ιδιότυπος κώδικας επικοινωνίας, μέσω της "χαρτογράφησης" των μονοπατιών χρησιμοποιώντας τις πλεξούδες στα κεφάλια των νεαρών κοριτσιών, που έδειχναν το δρόμο προς την ελευθερία.
Ο Biohó οργάνωσε το δίκτυο επικοινωνίας και διεξήγαγε ανταρτοπόλεμο οδηγώντας όλο και περισσότερους σκλάβους προς την απελευθερωμένη πόλη, που έμεινε κρυφή από τους Ισπανούς δυνάστες τους, μέχρι τη στιγμή της συνθηκολόγησης με τους επαναστατημένους λίγα χρόνια αργότερα (18/7/1605), αναγνωρίζοντας το San Basilio de Palenque ως αυτόνομη περιοχή.
Παρά την προδοσία και την αθέτηση της συμφωνίας από πλευράς Ισπανών, δεκαπέντε χρόνια αργότερα, με τη σύλληψη και την εκτέλεση του Biohó, το San Basilio de Palenque συνεχίζει να υφίσταται μέχρι και τις μέρες μας, έχοντας αναγνωριστεί μαζί με τη μουσική του και το μοναδικό ιδίωμα της γλώσσας των ντόπιων (Palenquero) ως Μνημείο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. Οι περίπου 3.500 κάτοικοι του χωριού, στην πλειοψηφία τους Αφρο-Κολομβιανοί, συνεχίζουν να διατηρούν τις αφρικανικές παραδόσεις των προγόνων τους.
Οι φυσικές, παραδοσιακές κομμώσεις θεωρήθηκαν από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης και ύστερα αναχρονιστικές και ξεπερασμένες, για να επανέλθουν στη μόδα κατά τη δεκαετία του '60 μαζί με τις διεκδικήσεις για τα δικαιώματα των μαύρων . Στις μέρες μας οι κομμώσεις αυτές αποτελούν ένα φυσικό τρόπο χτενίσματος, χωρίς βαφές και χημικά, που στις Η.Π.Α. η επαγγελματοποίηση του κλάδου και η υπαγωγή του στους κομμωτές, προκειμένου να είναι νόμιμη η εφαρμογή τους, έχει οδηγήσει σε αντιδράσεις τους γνώστες των παραδοσιακών τεχνικών, που διεκδικούν τη διατήρηση της παράδοσης στην τέχνη τους και τη δυνατότητα του να την ασκούν επίσημα, μέσω της αυτόνομης αναγνώρισής της.
Πηγές πληροφοριών και φωτογραφιών: Wikipedia, La poética del peinado Afrocolombiano, @Γη και Ελευθερία - Tierra y Libertad, Essence.com, Hellobeautiful.com , Braidingfreedom.com
