O δρόμος για την Κόλαση
Himmelweg από το der Himmel (o ουρανός) και το der Weg (το μονοπάτι). "Ο Δρόμος για τον ουρανό" είναι τίτλος χαρακτηριστικός της παράστασης, τίτλος που παραπλανά, γεμάτος ειρωνεία και υποκρισία, περιγράφοντας τη διαδρομή που ακολουθούσαν οι αιχμάλωτοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης των Γερμανών, λίγο πριν να αποτεφρωθούν στα ναζιστικά κρεματόρια και να χαθούν για πάντα τα ίχνη τους.
Δεν μπορείς, πάλι, να μιλήσεις για το έργο του Juan Mayorga, χωρίς να κάνεις πρώτα αναφορά στην πραγματική ιστορία του. Σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης Εβραίων στην πόλη Theresienstadt (Τερεζίν) της Τσεχίας στήνεται μία πλασματική εικόνα για τους εκπροσώπους του Ερυθρού Σταυρού, που θέλουν να ελέγξουν αν ευσταθούν οι σοκαριστικές φήμες για τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και τις μαζικές εκτελέσεις αιχμαλώτων. Έναν ολόκληρο χρόνο προετοιμαζόταν η κακόγουστη "παράσταση" του χιτλερικού καθεστώτος με επιλογές κρατουμένων, συνεχείς πρόβες και ένα καλοστημένο σκηνικό μίας "κανονικότητας", που ήρθε για να αποκρύψει τα εγκλήματα του ολοκαυτώματος. Και προς στιγμήν το κατάφερε με τις μαρτυρίες των επισκεπτών - ελεγκτών να μην αφήνουν, έστω, υπόνοιες και την ταινία "The Fuhrer Gives the Jews a City" να προετοιμάζεται με τις "ευλογίες" των SS, ύστερα από γυρίσματα που έγιναν το φθινόπωρο του 1944, για να αποτραπεί το παίξιμό της στα μέσα προπαγάνδας των Γερμανών από το τέλος του πολέμου και την αποκάλυψη, εν συνεχεία, των αποτρόπαιων και φριχτών πράξεων, που ακόμη "στοιχειώνουν" τις μνήμες της ανθρωπότητας.
Η παράσταση ακολουθεί τη δομή του κειμένου του Mayorga , έχοντας στο ξεκίνημα τον απεσταλμένο του Ερυθρού Σταυρού (Θανάσης Δήμου) να περιγράφει τα όσα είδε σύμφωνα με τις επίσημες μαρτυρίες, για να ολοκληρώσει με τις τύψεις για όλα εκείνα που δεν κατάφερε να διαπιστώσει, σε μία ερμηνεία που, παρά τις μεμονωμένες αδυναμίες, πετυχαίνει να φέρει σε επαφή το θεατή με την εξιδανικευμένη περιγραφή μίας πραγματικότητας, που στη συνέχεια μαεστρικά αποδομείται.
Ακολουθούν ο Γερμανός διοικητής και ενορχηστρωτής της απάτης (Νίκος Ψαρράς) στο ρόλο - κλειδί του έργου, με τη μόρφωση, τις γνώσεις και τους "πολιτισμένους", φαινομενικά, τρόπους του να κρύβουν περίτεχνα τον παραλογισμό και την παράνοια του ίδιου και του καθεστώτος που εκπροσωπεί. Άνθρωπος που θέλει να έχει τα πάντα υπό τον έλεγχό του, μεγαλομανής, εμμονικός, δεν ξέρεις από ένα σημείο και ύστερα αν τα λόγια του ειπώνονται για να ξεγελάσουν τους άλλους ή γιατί έχει ήδη ξεγελάσει τον ίδιο του τον εαυτό και τα πιστεύει, δικαιολογώντας την τρέλα του πολέμου και τα εγκλήματά του. Ρόλος απαιτητικός με συνεχείς διακυμάνσεις σε μία ερμηνεία που "μαγνητίζει" το βλέμμα σε κάθε στιγμή της.
Μαζί του ο Εβραίος αιχμάλωτος, Gershom Gottfried (Δημήτρης Παπανικολάου), ακολουθεί τις οδηγίες του Γερμανού διοικητή και προσπαθεί να οργανώσει τους υπόλοιπους αιχμαλώτους - κομπάρσους στην παράσταση των ναζιστών, χωρίς στην αρχή να θέλει να πιστέψει τις φήμες που κυκλοφορούν, ελπίζοντας στην πορεία πως θα μπορούσαν να σωθούν, αν έπαιζαν καλά τους ρόλους τους. Ο ηθοποιός ενσαρκώνει το φόβο, την αγωνία, τον πόνο και την (μάταιη) ελπίδα με επιτυχία.
Στο έργο επαναλαμβάνονται βασανιστικά οι ίδιες σκηνές. Στο ξεκίνημα από την πλευρά του επιθεωρητή του Ερυθρού Σταυρού, στη συνέχεια μέσα από βιντεοσκοπημένα αποσπάσματα από τις υποτιθέμενες πρόβες τους με διαρκείς εναλλαγές προσώπων, για να ακολουθήσει η προετοιμασία και το στήσιμο του "σκηνικού" από τον Γερμανό διοικητή και τον Gottfried με την λεπτομερή περιγραφή τους, όπως και οι εντυπώσεις μετά τη φυγή του κλιμακίου των ελεγκτών. Αυτή η επαναληψιμότητα μαζί με τις σκηνοθετικές επιλογές, το φωτισμό και την ηχητική επένδυση δημιουργούν ένα εφιαλτικό σκηνικό ενός ονείρου, που ποτέ δεν υπήρξε.
Βλέποντας το στήσιμο της απάτης με τρόπο άμεσο έρχονται στο νου στιγμές στο σήμερα με την απάθεια ή τη δυσπιστία που υπάρχει απέναντι σε εγκλήματα τα οποία εμείς οι ίδιοι αγνοούμε ή και ακόμη στα οποία δε θέλουμε να γίνουμε μάρτυρες. Ο σύγχρονος τρόπος απόδοσης του θέματος και το λιτό σκηνικό βοηθούν στο να μη μείνουμε στο ολοκαύτωμα και το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός, αλλά, συνειρμικά, να δούμε τους εαυτούς μας ως θεατές παρόμοιων συμβάντων του τότε και του σήμερα, συνειδητοποιώντας τον κίνδυνο της προπαγάνδας, της παραπληροφόρησης και της δικιάς μας ευθύνης απέναντι στα "στρατόπεδα συγκέντρωσης" και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας των ημερών μας.
Από τις περιπτώσεις που η ιστορική αλήθεια υπερβαίνει το κείμενο με τη "ματιά" της Έλενας Καρακούλη και των συνεργατών της να βοηθά στο να δούμε τις αλήθειες της εποχής μας με "άλλο μάτι". Ή έστω τα ψέματά τους.
Πρωτότυπο κείμενο: Juan Mayorga / Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Έλενα Καρακούλη
Παίζουν: Νίκος Ψαρράς, Δημήτρης Παπανικολάου, Θανάσης Δήμου, Βερονίκη Στογιαννίδου / Δανάη Hoffmann
Θέατρο Τζένη Καρέζη
Διάρκεια: 100' (χωρίς διάλειμμα)
Δευτέρα - Τρίτη 21:15
Τιμές Εισιτηρίων: Κανονικό 18€ / Φοιτητές, Πολύτεκνοι, 65+ 15€ / Άνεργοι 12€
Για περισσότερες πληροφορίες : Himmelweg
