Πετυχημένη απόδοση με σεβασμό στο πρωτότυπο
Η Ανθρώπινη Φωνή του Ζαν Κοκτώ αποτελεί έναν μονόλογο απαιτήσεων για την ηθοποιό που θα τον ερμηνεύσει. Η πρωταγωνίστρια προσπαθεί απεγνωσμένα να επικοινωνήσει μέσω τηλεφώνου με τον πρώην της, ο οποίος έχει ήδη γυρίσει σελίδα στη ζωή του με εκείνη να αδυνατεί να ζήσει, χωρίς τον έρωτά τους.
Η φαινομενική ψυχραιμία της φωνής της στο ξεκίνημα, προδίδεται από την εικόνα της ίδιας και του δωματίου της, με τον θεατή να βλέπει σε όλη τη διάρκεια της παράστασης έναν άνθρωπο ψυχολογικά κλονισμένο, ο οποίος στην πορεία οδηγείται στα άκρα σε έναν ρόλο έντονων διακυμάνσεων και λεπτών ερμηνευτικών αποχρώσεων.
Το εντυπωσιακό στοιχείο στη δημιουργία του Κοκτώ είναι πως ενώ γράφτηκε το 1928 (πρωτοπαίχτηκε δύο χρόνια αργότερα) μοιάζει σαν να δημιουργήθηκε σήμερα, μιας και μέσα από τον "διάλογο" της πρωταγωνίστριας με τον αγαπημένο της, που ποτέ δεν βλέπουμε και ακούμε, "ξεδιπλώνεται" ο γυναικείος ψυχισμός, φέρνοντας αντιμέτωπο τον λόγο με τις πράξεις της. Το γεγονός πως ο υποτιθέμενος συνομιλητής δεν μπορεί να δει την ίδια αντιστρέφει τους όρους για τον θεατή, δίνοντάς του τη δυνατότητα να ερμηνεύσει μέσα από τη δικιά του οπτική όλα εκείνα που υπό άλλες προϋποθέσεις "κρύβονται" πίσω από τη γλώσσα του σώματος και τις λέξεις.
Στην περίπτωση λοιπόν της συγκεκριμένης δημιουργίας επιχειρείται να (απο)κωδικοποιηθούν και να καλυφθούν οι σκέψεις και τα συναισθήματα του ατόμου πίσω από τη φωνή και όχι από την εξωτερική εμφάνιση και την εικόνα, που αφήνονται με τη σειρά τους ελεύθερα να αποκαλύψουν στο κοινό όσα δεν θα μπορούσαν με έναν άλλο τρόπο επικοινωνίας να φανούν, οπτικοποιώντας εντονότερα τον εσωτερικό κόσμο του κεντρικού χαρακτήρα.
Δεν είναι τυχαίο πως ο Κοκτώ πειραματιζόταν με την ανθρώπινη επικοινωνία και τη δυναμική της ανθρώπινης φωνής την περίοδο που γράφτηκε το κείμενο, κάνοντάς μας να θεωρούμε πως το ίδιο το μέσο λειτουργεί εν προκειμένω ως συμπρωταγωνιστής της ηθοποιού, αλλάζοντας τον τρόπο έκφρασης, αντίληψης, αίσθησης και αλληλεπίδρασης.
Η πρωτότυπη για την εποχή της προσέγγιση οδήγησε σε μία παράσταση που έχει εμπνεύσει μία πληθώρα έργων, από το θέατρο και τον κινηματογράφο μέχρι και την όπερα, κάνοντας την ιδέα του Κοκτώ να φαντάζει πλέον παρωχημένη. Η αίσθηση του ξεπερασμένου ενισχύεται και από τον μεγάλο βαθμό εξοικείωσης με την τεχνολογία του τηλεφώνου στο μεσοδιάστημα με τις έντονες (πιο προσωπικές) συζητήσεις μέσω κινητών για παράδειγμα ακόμη και σε δημόσιους χώρους, στις οποίες έχουμε υπάρξει μάρτυρες ή και εν αγνοία μας πρωταγωνιστές, να αποδυναμώνουν το κείμενο ως προς το περιεχόμενο.
Αναμενόμενα το βάρος πέφτει στην ερμηνεία και στη σκηνοθετική απόδοση. Ως προς το πρώτο κυριαρχούν η απελπισία, οι ανασφάλειες, η ζήλεια, ο πόνος, η κατάθλιψη και η προσπάθεια συγκάλυψής τους. Μία γυναίκα που βρίσκεται στα όριά της, παγιδευμένη σε έναν έρωτα που την έχει εγκαταλείψει οριστικά με την ίδια να αδυνατεί να το αποδεχτεί, ζώντας μέσα σε έναν κόσμο ψευδαισθήσεων, όντας ακόμη εξαρτημένη από την παρουσία του πρώην εραστή της, έστω και μέσα από το καλώδιο της τηλεφωνικής συσκευής της.
Η Λουκία Μιχαλοπούλου καταφέρνει να αποδώσει τις παραπάνω πτυχές του χαρακτήρα, χωρίς μελοδραματισμούς και υπερβολές. Μικρές πινελιές μαύρου χιούμορ και μία φωνή που προσπαθεί να κερδίσει χρόνο μπροστά στο αναπόφευκτο, αλλάζοντας ανεπαίσθητα χροιά και συναισθήματα. Πιο φυσική η ερμηνεία της, έχοντας τη δικιά της "ταυτότητα", χωρίς να προσπαθεί να αντιγράψει τα μεγάλα ονόματα, που έχουν περάσει από τη θέση της στο παρελθόν ( Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Έλλη Λαμπέτη, Μαίρη Αρώνη αναφέρονται ενδεικτικά).
Έχοντας ένα κλασικό κείμενο μπροστά μας υπήρχαν στιγμές, όπως η αναφορά στο κάψιμο των φωτογραφιών με την παράλογη απαίτηση της διατήρησης της στάχτης τους από τον πρώην ή η υποτιθέμενη αναζήτηση των γαντιών, τα οποία και λατρεύονται ως ιερό "κειμήλιο", που μας άγγιξαν με τρόπο διαφορετικό από αυτόν που περιμέναμε. Αποφεύγονται οι συναισθηματικές εξάρσεις με την ηρωίδα να αγωνίζεται να τιθασεύσει τα συναισθήματά της, σε μία επικοινωνία με τον αόρατο συνομιλητή, που γίνεται με ρεαλισμό και φυσικότητα, μέχρι να φτάσουμε στο ξέσπασμα και την ολική κατάρρευση του κλεισίματος. Η εικόνα της Λουκίας Μιχαλοπούλου στον επίλογο της παράστασης πραγματικά συγκλονίζει, μιας και ταυτίζεται απόλυτα με όσα ένιωθε και αποσιωπούσε όλο το προηγούμενο διάστημα.
Λιτό το σκηνικό, όπως και αρμόζει, φέρνει το έργο στο σήμερα με την τηλεφωνική συσκευή να είναι το μόνο αναχρονιστικό στοιχείο. Η σκηνοθεσία του Νικορέστη Χανιωτάκη ακολουθεί την ηθοποιό και λειτουργεί υποστηρικτικά, χωρίς να την επισκιάζει, βρισκόμενη στο πνεύμα του αυθεντικού (ο Κοκτώ έγραψε την Ανθρώπινη Φωνή ως απάντηση στα παράπονα των πρωταγωνιστριών του πως στα έργα του κυριαρχούσαν το κείμενο με τη σκηνοθεσία και όχι οι ερμηνείες των ηθοποιών).
Σε μεμονωμένες στιγμές παρατηρήθηκε πως το ακουστικό του τηλεφώνου σε συνδυασμό με τον φωτισμό και τη σκιά του κάλυπταν τα χείλη και το πρόσωπο της ηθοποιού, κάτι που θα μπορούσε να αποφευχθεί, χωρίς να διαταράσσεται η αίσθηση ρεαλισμού και να χάνεται η έκφραση της Μιχαλοπούλου.
Βλέποντας πάλι τη συνταρακτική παρουσία της στο φινάλε, η οποία έρχεται σαν "έκρηξη" στα όσα προηγήθηκαν, έχουμε την αίσθηση πως υπάρχουν περιθώρια ερμηνείας με μεγαλύτερη ένταση και διακύμανση σε ενδιάμεσα, κομβικά σημεία του έργου, "αφήνοντας" περισσότερο ελεύθερο τον χαρακτήρα της.
Το τελικό αποτέλεσμα αποτελεί μία πετυχημένη θεατρική απόδοση, που σέβεται το πρωτότυπο υλικό, έχει σε πρώτο πλάνο τη Λουκία Μιχαλοπούλου και αποφεύγει το μελό και τις (σκηνοθετικές και ερμηνευτικές) υπερβολές. Λαμβάνοντας υπόψη όμως τα δεδομένα της εποχής και έχοντας μείνει στο μυαλό μας ανεξίτηλη η εικόνα των τελευταίων λεπτών θα μπορούσε το παίξιμό της να είναι λιγότερο συγκρατημένο στην πορεία ( όσο και αν η αποτύπωση του κλεισίματος οφείλεται και σε αυτήν την επιλογή ) για να εκτιμηθεί σε μεγαλύτερο βαθμό και διάρκεια και από όσους δεν είναι γνώστες του κειμένου.
Κείμενο: Jean Cocteau
Παίζει: Λουκία Μιχαλοπούλου
Σκηνοθεσία: Νικορέστης Χανιωτάκης
Θέατρο Μικρό Χορν
Διάρκεια: 60' (χωρίς διάλειμμα)
Δευτέρα - Τρίτη 21:00
Τιμές Εισιτηρίων: Κανονικό 17€ / Φοιτητικό, Ανέργων, Παιδικό ( έως 12 ετών ), ΑΜεΑ (χωρίς κινητικά προβλήματα) 14€
Για περισσότερες πληροφορίες: H Ανθρώπινη Φωνή
