Το κέντρο του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ιδρύθηκε το 1829 στην Αίγινα, την πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, από τον τότε Κυβερνήτη της, Ιωάννη Καποδίστρια. Αποτέλεσε το πρώτο Μουσείο που ιδρύθηκε στο ελληνικό κράτος μετά τον επαναστατικό αγώνα και την απελευθέρωση της χώρας από τον Οθωμανικό ζυγό. Με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Αθήνα το 1834, μεταφέρθηκε και η έδρα του Μουσείου. Οι αρχαιότητες στεγάστηκαν σε διάφορα κτίρια και μνημεία.
Από τότε η αρχαιολογική συλλογή εκτέθηκε σε διάφορα μέρη, μέχρι το 1858, όταν προκηρύχθηκε διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την τοποθεσία και το σχέδιο του μουσείου. Η τοποθεσία που βρίσκεται τώρα το μουσείο δωρήθηκε από την Ελένη Τοσίτσα και η κατασκευή του ξεκίνησε το 1866 και ολοκληρώθηκε το 1889, χρησιμοποιώντας κονδύλια από την ελληνική κυβέρνηση, την Ελληνική Αρχαιολογική Εταιρία, την κοινότητα των Μυκηνών, καθώς και από τη χορηγία των Δημήτρη και Νικολάου Μπερναρδάκη από την Αγία Πετρούπολη.
Το νεοκλασικό σχέδιο του μουσείου, που υλοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα Λούντβιχ Λάνγκε (Ludwig Lange) και αργότερα τροποποιήθηκε από τους Παναγή Κάλκο, Αρμόδιο Βλάχο και Ερνέστο Τσίλλερ, έρχεται σε πλήρη συμφωνία με τα εκθέματα που περιέχει.
Η αρχική ονομασία του μουσείου ήταν Το Κεντρικόν Αρχαιολογικόν Μουσείον και, αρχικά, με διάταγμα του βασιλιά Όθωνα στεγάστηκε στο Ναό του Ηφαίστου, μέχρι το 1874. Έλαβε τη σημερινή του ονομασία το 1881 από τον πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη. Το 1889, το Μουσείο άνοιξε τις πύλες του στο κοινό, παρουσιάζοντας τις μόνιμες Εκθέσεις του, που αποτελούνταν τότε από τμήματα της σημερινής Συλλογής Προϊστορικών Αρχαιοτήτων και της Συλλογής Γλυπτών.
Κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ού αιώνα το Μουσείο εμπλουτίστηκε με πολλές αρχαιότητες που προέρχονταν από ανασκαφικές έρευνες σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Οι πιο σημαντικές επεκτάσεις του ήταν η κατασκευή μιας νέας ανατολικής πτέρυγας στις αρχές του 20ού αιώνα, βασισμένη σε σχέδια του Αναστάσιου Μεταξά και η δημιουργία διώροφου κτηρίου, σχεδιασμένου από τον Γεώργιο Νομικό τα έτη 1932 - 1939. Κατά την περίοδο παράδοσης της επέκτασης του Μουσείου κηρύχτηκε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, για την αντιμετώπιση των κινδύνων του πολέμου και με βάση τον ισχύοντα γενικό σχεδιασμό, οι αρχαιότητες του Εθνικού Μουσείου και άλλων Μουσείων της χώρας εγκιβωτίστηκαν και καταχώθηκαν σε σκάμματα στα υπόγεια των Μουσείων και αλλού. Οι ενέργειες αυτές οδήγησαν στην αποτελεσματική προστασία και διαφύλαξη των αρχαιοτήτων από καταστροφές και διαρπαγές. Κατά την περίοδο κατοχής της Ελλάδας (1941-1945) από τα γερμανικά στρατεύματα, το Μουσείο επιτάχθηκε και στις άδειες από αρχαιότητες αίθουσές του εγκαταστάθηκαν διάφορες υπηρεσίες.
Με τη λήξη του πολέμου ξεκίνησαν οι επισκευαστικές εργασίες στο κτίριο του Μουσείου, το οποίο λειτούργησε ξανά από το 1947. Η νότια πτέρυγα του μουσείου στεγάζει το Επιγραφικό Μουσείο, που διαθέτει την πλουσιότερη συλλογή επιγραφών παγκοσμίως. Το μουσείο αυτό δημιουργήθηκε κατά τα έτη 1953 - 1960 με σχέδια του αρχιτέκτονα Περικλή Καραντινού. Το 1962, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο απέκτησε πέντε νέες αίθουσες.
Κατά τα έτη 2002 έως 2004 πραγματοποιήθηκαν εργασίες ανακαίνισης όλων των Εκθεσιακών χώρων του Μουσείου, διάστημα κατά τον οποίο παρέμεινε εντελώς κλειστό. Αυτή η ανακαίνιση περιελάμβανε την αισθητική και τεχνική αναβάθμιση του κτηρίου, την εγκατάσταση σύγχρονου κλιματισμού, καθώς και αναδιοργάνωση των συλλογών και επιδιόρθωση των ζημιών από το σεισμό του 1999.
Με την αποχώρηση του Νομισματικού Μουσείου και την εγκατάστασή του στο Ιλίου Μέλαθρον, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο επεκτάθηκε. Από το 2004 μέχρι το 2009 άνοιξαν στο κοινό οι ανανεωμένες μόνιμες Εκθέσεις του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου: η Συλλογή Προϊστορικών Αρχαιοτήτων και η Συλλογή Γλυπτών το 2004, η Συλλογή Αγγείων και η Συλλογή Χαλκών το 2005, η Συλλογή Σταθάτου και η Αιγυπτιακή Συλλογή το 2008, η Κυπριακή Συλλογή, η Συλλογή Πήλινων Ειδωλίων, η Συλλογή Βλαστού – Σερπιέρι, η Συλλογή Χρυσών Κοσμημάτων και Αργυρών Σκευών και η Συλλογή Γυάλινων Σκευών το 2009.
Με την ολοκλήρωση της ανακαίνισής του, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο παρουσιάζει πλέον στο κοινό αρχαιότητες, που καλύπτουν την περίοδο από την 6η χιλιετία π.Χ. μέχρι και τον 4ο αιώνα μ.Χ. Προέρχονται από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Ιταλία και άλλες περιοχές και αποτελούν ένα πανόραμα του αρχαίου ελληνικού κόσμου, των πολιτιστικών του επιτευγμάτων, καθώς και των επαφών του στην ανατολική Μεσόγειο.
Από τη δεκαετία 1980 μέχρι σήμερα, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πραγματοποιεί θεματικές ή διαχρονικές περιοδικές εκθέσεις, με πολλά και ενδιαφέροντα θέματα. Ένας αριθμός από τις αρχαιότητες των περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου ταξιδεύουν ως βραχύχρονα δάνεια σε Μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού. Από τα τέλη του 20ού αιώνα, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, εκτός από την δική του πολύπτυχη, πολιτιστική και εκπαιδευτική, δραστηριότητα, συμμετέχει σε πλήθος εκθεσιακών προγραμμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Την ιστορία μας και το παρελθόν μας δεν τα επιλέγουμε. Γεννιόμαστε μαζί τους. Μαθαίνουμε όμως και εμπνεόμαστε από αυτά για να πορευθούμε στο παρόν και το μέλλον. Τα εκθέματα του μουσείου δεν είναι λόγοι κομπασμού και υπερηφάνειας, αλλά αποτελούν ευθύνη και "πυξίδα" για την περαιτέρω πορεία μας.
Βλέποντας αυτόν τον πλούτο δημιουργίας, τεχνογνωσίας και καλαισθησίας συνειδητοποιούμε πως η Ελλάδα μας είναι γεμάτη φως.
Ας μη μένουμε στο σκοτάδι.
Ωράριο λειτουργίας :
Από 1η Νοεμβρίου έως 28η Φεβρουαρίου, Δευτέρα: 13:00 – 20:00, Τρίτη – Κυριακή: 08:30 – 15:30
Από 1η Μαρτίου έως 31η Μαρτίου, Τρίτη : 13:00 – 20:00, Τετάρτη – Δευτέρα: 08:30 – 16:00
Από 1 Απριλίου έως 31 Οκτωβρίου, Τρίτη: 13:00 – 20:00, Τετάρτη – Δευτέρα: 08:00 – 20:00.
Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο παραμένει κλειστό: 25-26 Δεκεμβρίου, 1 Ιανουαρίου, 25 Μαρτίου, Κυριακή του Πάσχα, 1 Μαΐου.
Γενική είσοδος: 10€ (Από 1 Απριλίου έως 31 Οκτωβρίου) / 5€ (Από 1η Νοεμβρίου έως 31η Μαρτίου)
Ενιαίο Εισιτήριο διάρκειας τριών ημερών: Ολόκληρο: 15€, Μειωμένο: 8€
Ισχύει για: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Επιγραφικό Μουσείο, Νομισματικό Μουσείο και Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
Πληροφορίες κειμένου και φωτογραφιών (με σύνθεση ή αυτούσια χρήση αποσπασμάτων) :
Επίσημος ιστότοπος Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου
Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
Οι φωτογραφίες του κειμένου και του λευκώματος από το προσωπικό αρχείο του Νίκου Πράσσου.