Ο Μικρός Εξεγερμένος ("Τhe Little Insurgent")
Το άγαλμα του μικρού παιδιού με το αυτόματο όπλο στα χέρια και το γερμανικό κράνος στο κεφάλι βρίσκεται ανάμεσα στα τείχη της παλιάς πόλης της Βαρσοβίας στην οδό Podwale. Αφιερωμένο στα παιδιά που πολέμησαν κατά τη διάρκεια της Εξέγερσης της Βαρσοβίας από τον Αύγουστο του 1944 μέχρι και τις αρχές Οκτωβρίου δύο μήνες αργότερα, όταν και καταστάλθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές.
Εμπνευσμένο από τον 13χρονο "πολεμιστή" με το ψευδώνυμο Antek, που έχασε τη ζωή του στις 8 Αυγούστου του 1944, "ντυμένος" με τον γερμανικό εξοπλισμό, που είχαν καταφέρει να κλέψουν οι Πολωνοί αντιστασιακοί από τους καταπιεστές τους στο ξεκίνημα του ριψοκίνδυνου εγχειρήματός τους. Συμβολική η σημασία του αγάλματος, μιας και τα παιδιά συμμετείχαν περισσότερο ως βοηθητικό προσωπικό (μεταφορά μηνυμάτων, πρώτες βοήθειες) και όχι στην πρώτη γραμμή του πυρός.
Σχεδιασμένο από τον Πολωνό γλύπτη Jerzy Jarnuszkiewicz το 1946 τοποθετήθηκε στη σημερινή του θέση την 1η Οκτωβρίου του 1983 και αποκαλύφθηκε από τον καρδιολόγο Jerzy Świderski, ο οποίος υπηρέτησε ως ταχυδρόμος της αντίστασης κατά τις ημέρες της εξέγερσης.
Εμείς το εκλάβαμε ως φόρο τιμής στα παιδιά - θύματα των πολέμων που έγιναν, γίνονται και θα γίνουν, με την οξύμωρη εικόνα να περνά με αμεσότητα ένα διαχρονικό αντιπολεμικό μήνυμα. Η χαμένη αθωότητα των μικρών θυσία στο "βωμό" της βίας των μεγάλων.
Η εξέγερση της Βαρσοβίας θεωρείται ως η μεγαλύτερη επιχείρηση που διεξήγαγε αντιστασιακή οργάνωση κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου με την αιματηρή κατάληξή της και τη σπίλωσή της από το κομμουνιστικό καθεστώς που ακολούθησε για δεκαετίες να έχουν οδηγήσει στη θεώρησή της ως ολέθριου λάθους από την πολωνική κοινή γνώμη. Κατά τη διάρκεια των μαχών καταστράφηκε ολοσχερώς το 25% των κτιρίων της Βαρσοβίας με τις γερμανικές δυνάμεις να λεηλατούν και να ισοπεδώνουν ένα επιπλέον 35% της πόλης μετά τη συνθηκολόγηση και την παράδοσή της.
Εκτιμάται ότι περίπου 16.000 Πολωνοί αντιστασιακοί έχασαν τη ζωή τους, 6.000 τραυματίστηκαν και περισσότεροι από 16.000 αιχμαλωτίστηκαν. Παράλληλα, οι μαζικές σφαγές που πραγματοποίησαν οι γερμανικές δυνάμεις από κοινού με τους Σοβιετικούς δοσίλογους σε διάφορες συνοικίες της πόλης, οι τυφλοί βομβαρδισμοί του γερμανικού πυροβολικού και της αεροπορίας, αλλά και η χρησιμοποίηση αιχμαλώτων ως ανθρώπινες ασπίδες είχαν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν περίπου 150.000 με 200.000 άμαχοι.
Πηγή πληροφοριών: Wikipedia
Οι φωτογραφίες από το προσωπικό αρχείο του Νίκου Πράσσου (Οκτώβριος 2019)
