O Θείος Βάνιας

Θείος Βάνιας
05.11.2019
O Θείος Βάνιας

Κλασικός Τσέχωφ σε "νέα συσκευασία"

Η απογοήτευση, οι ανεκπλήρωτοι έρωτες, οι φρούδες ελπίδες, οι ζωές που σπαταλήθηκαν και διαψεύστηκαν. Ο Θείος Βάνιας, το κλασικό έργο του Αντόν Τσέχωφ, αποτελεί τη διαχρονική ωδή στα αινιγματικά αδιέξοδα της ανθρώπινης ύπαρξης, που καταφέρνει μέσα από τους χαρακτήρες και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις να δημιουργήσει μία μοναδική θεατρική ατμόσφαιρα, έχοντας ως πρόσχημα τα προβλήματα της καθημερινότητας για να μας "μιλήσει" επί της ουσίας για την ίδια τη ζωή, αναδεικνύοντας τη φθαρτότητα της ανθρώπινης φύσης σε όλο της το μεγαλείο. 

Θείος Βάνιας

 Βαρύ το "φορτίο" για όποιον αποφασίσει να ασχοληθεί με τον Τσέχωφ, τόσο βαρύ που έχουμε ταυτίσει τις θεατρικές μεταφορές των έργων του με το ψυχοπλακωτικό (μελό)δραμα, ξεχνώντας πως συνυπάρχουν σε αυτά το τραγικό με το κωμικό στοιχείο, με το τελευταίο να δίνει μία περισσότερο "προσγειωμένη", γήινη και ρεαλιστική διάσταση στους χαρακτήρες του. Συνέπεια των παραπάνω να "γέρνει η πλάστιγγα" προς την τραγωδία, να δίνεται έμφαση σε μεμονωμένους χαρακτήρες ή στις περιορισμένες εντάσεις και κορυφώσεις του κειμένου, αγνοώντας τα υπόλοιπα επιμέρους συστατικά, "λυγίζοντας" υπό το βάρος του ονόματος και της ιστορίας σε περισσότερο μονοδιάστατα, αποσπασματικά, ενίοτε και πομπώδη αποτελέσματα.

Θείος Βάνιας

Η προσπάθεια της Μαρίας Μαγκανάρη και των συνεργατών της, ευτυχώς για εμάς, δεν ανήκει σε αυτές τις περιπτώσεις. Δεξιοτεχνική η προσέγγιση, χρησιμοποιώντας την εξαιρετική μετάφραση της Χρύσας Προκοπάκη, καταφέρνει να ισορροπήσει ιδανικά ανάμεσα στο κλασικό και το σύγχρονο, δίνοντας έναν Θείο Βάνια, που νιώσαμε τόσο οικείο όσο και συνάμα διαφορετικό. 

 Η επίσκεψη του ηλικιωμένου καθηγητή (Βασίλης Καραμπούλας) με την εντυπωσιακή, αν και κατά πολύ νεότερη σύζυγό του, Έλενα (Ανθή Ευστρατιάδου), στο σπίτι του, που συντηρούν ο Βάνιας (Κώστας Κουτσολέλος), αδερφός της πρώτης συζύγου του καθηγητή, μαζί με τη Σόνια (Σύρμω Κεκέ), κόρη του καθηγητή από τον πρώτο του γάμο. Ο Βάνιας, όπως και ο φίλος του Αστρόφ (Γιωργής Τσαμπουράκης), που εργάζεται ως γιατρός της περιοχής, είναι ερωτευμένοι με την Έλενα, η Σόνια ποθεί το γιατρό, ενώ η σχέση του καθηγητή με τη σύζυγό του έχει φθαρεί, με την τελευταία να παραμένει πιστή στον ίδιο. H κρίση ξεσπάει όταν ο καθηγητής ανακοινώνει πως σκοπεύει να πουλήσει το σπίτι του.

Θείος Βάνιας

Τα πάντα είναι εδώ. Οι χαρακτήρες σαν ναρκωμένοι, παρουσιάζονται ανήμποροι, εγκλωβισμένοι στο παρελθόν και ανίκανοι να προχωρήσουν στο παρόν και το μέλλον. Τα απωθημένα και τα προβλήματα αποκαλύπτονται, η παράσταση ολοκληρώνεται και τα ζητήματα παραμένουν άλυτα με την αίσθηση του ανεκπλήρωτου να διατηρείται για όλα ανεξαιρέτως τα πρόσωπα, που αποθέτουν τις ελπίδες τους στη μετά θάνατον δικαίωση και τη βοήθεια του Θεού για μία λύτρωση που ποτέ δεν έρχεται. 

 Και, όμως, την ίδια στιγμή η παράσταση καταφέρνει να διαφοροποιηθεί. Οι ενδυματολογικές επιλογές, όπως και η χρήση κινητών και tablet επί σκηνής μας μεταφέρουν σε ένα παράλληλο σύμπαν, ανάμεσα σε εκείνο της εποχής μας και σε αυτό του κειμένου, υποδηλώνοντας και τη διαχρονικότητα του τελευταίου. 

 Άρτια η αξιοποίηση του χώρου, σε ένα θέατρο όπου τα καθίσματα μοιράζονται γύρω από τη σκηνή, φέρνοντας τους θεατές σε απόσταση αναπνοής από τους ηθοποιούς, με τη μουσική (Παναγιώτης Καλαντζόπουλος) να ενσωματώνεται με τον πλέον αρμονικό τρόπο στην παράσταση, καθιστώντας τη αναπόσπαστο κομμάτι της. Το λιτό στήσιμο μας βοήθησε στο να επικεντρώσουμε στις ερμηνείες των ηθοποιών με τις σιωπές των βλεμμάτων τους σε σημεία να μας λένε περισσότερα από τα ίδια τα λόγια τους. 

Θείος Βάνιας

Εξαιρετικά δεμένοι οι ηθοποιοί ως σύνολο, ξεχωρίσαμε τις δύο πρωταγωνίστριες, τη Σύρμω Κεκέ που μας καθήλωσε απρόσμενα για το ρόλο της και την Ανθή Ευστρατιάδου, που δε μένει στην εικόνα της "Ωραίας Ελένης", αλλά "ξεγυμνώνει" την ψυχή του χαρακτήρα της. Πολύ καλοί και οι Κώστας Κουτσολέλος και Γιωργής Τσαμπουράκης στους ρόλους των ερωτοχτυπημένων φίλων με τον πρώτο να δίνει σε στιγμές έναν πιο ανάλαφρο τόνο, χωρίς να αλλοιώνει τον τραγικό χαρακτήρα του έργου, και τον δεύτερο να αποδίδει με φυσικότητα έναν εκ πρώτης όψεως πετυχημένο άντρα, που στη διάρκεια της παράστασης αποδεικνύεται το ίδιο φθαρτός με τους υπόλοιπους. 

 Η γρήγορη ροή και το λιτό στήσιμο, σε συνδυασμό με την προσθήκη των νεωτερισμών που αναφέραμε, καθιστούν την κλασική παράσταση περισσότερο προσιτή, χωρίς να την απλοποιούν ή να την κάνουν πιο "εύπεμπτη". Το 80λεπτο κυλάει απρόσκοπτα, μεταφέροντάς μας στο κωμικοτραγικό κλίμα του Θείου Βάνια, το οποίο βιώνουμε κυρίως μέσα από τις αισθήσεις (σκηνοθεσία, φωτισμοί, ερμηνείες και μουσική συμβάλλουν τα μέγιστα σε αυτό το κομμάτι), "φιλτράροντας" λιγότερο τα όσα συμβαίνουν με τη λογική μας, σε μία πρόταση που καταφέρνει να αποδώσει, παρά τις διαφοροποιήσεις, την ουσία του πρωτότυπου.

Θείος Βάνιας

 Από τη μέση της τρίτης πράξης και μετά, οι γρήγορες εναλλαγές με την έλλειψη στιγμών "συναισθηματικής έντασης", είτε με τις σιωπές των ηθοποιών είτε με τη χρήση της μουσικής που είχαν προηγηθεί και μας είχαν συνεπάρει, μας άφησαν την αίσθηση της λιγότερο αβίαστης ροής. Οι κορυφώσεις στην εξέλιξη της ιστορίας και η ταχύτητα της διαδοχής των σκηνών ανέβασαν τους ρυθμούς της παράστασης, "τρέχοντας" ελάχιστα πιο γοργά από όσο θα θέλαμε, διαταράσσοντας την πρότερη ιδανική ισορροπία ανάμεσα σε χαρακτήρες, ιστορία και ατμόσφαιρα.

 Το αποτέλεσμα, όπως και να έχει, ξεχωρίζει, αποτελώντας μία εξαιρετική εισαγωγή και επιστροφή στον κόσμο του Τσέχωφ, χωρίς "εκπτώσεις" σε αυτά που μετράνε. Οι προσθήκες και οι αλλαγές δίνουν έναν "αέρα ανανέωσης" στο έργο, καθιστώντας το ενδιαφέρον για όσους θέλουν κάτι το διαφορετικό, χωρίς να απομακρύνουν από το αυθεντικό όραμα του δημιουργού του.

Θείος Βάνιας

Πρωτότυπο κείμενο: Αντόν Τσέχωφ  / Μετάφραση: Χρύσα Προκοπάκη   

Σκηνοθεσία: Μαρία Μαγκανάρη

Παίζουν: Ανθή Ευστρατιάδου, Βασίλης Καραμπούλας, Σύρμω Κεκέ, Κώστας Κουτσολέλος, Ασπασία Κράλλη, Μαρία Μαγκανάρη, Δημήτρης Ντάσκας, Γιωργής Τσαμπουράκης 

Θέατρο BIOS

Διάρκεια: 80' (χωρίς διάλειμμα)

Τετάρτη - Πέμπτη - Παρασκευή - Σάββατο (βραδινή) 21:00 /  Σάββατο (απογευματινή) 18:30 / Κυριακή 20:00

Τιμές Εισιτηρίων: Τετάρτη - Πέμπτη - Παρασκευή - Σάββατο (απογευματινή) Κανονικό 18€, Φοιτητικό 15€, Ανέργων 12€ / Σάββατο (βραδινή) - Κυριακή Κανονικό 20€, Φοιτητές, Πολύτεκνοι, 65+, Άνεργοι  17€ 

Για περισσότερες πληροφορίες : Ο Θείος Βάνιας

Νίκος Πράσσος

Νίκος Πράσσος

Μου είπε η σύζυγος "τα γράφεις που τα γράφεις δεν τα ανεβάζεις και σε καμιά ιστοσελίδα;" Όπερ και εγένετο.  Η τέχνη ισορροπεί τον τεχνοκρατισμό της Πληροφορικής, που σπουδάσαμε και διδάσκουμε. Συναίσθημα και ορθολογισμός ακροβατούν σε ένα ταξίδι με κοινό παρoνομαστή τη γνώση, επαναπλαισιώνοντας τις υπάρξεις μας μέσα σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει, μένοντας συνάμα τόσο ίδιος, όπως και οι άνθρωποί του.