Τα Χριστούγεννα έφυγαν νωρίς
To Κουκλόσπιτο, το κλασικό αριστούργημα του Χένρικ Ίψεν, συνεχίζει να μας εκπλήσσει μέσα από τη διορατική του ματιά στις ανθρώπινες σχέσεις και τον μαεστρικό τρόπο με τον οποίο αποκαλύπτει τη θέση της γυναίκας στις κοινωνίες του χθες και του σήμερα. Το κείμενο του Ίψεν παραμένει με χαρακτηριστική άνεση επίκαιρο και σύγχρονο, δείγμα της εξαιρετικής γραφής του, που μπορεί στα τέλη του 19ου αιώνα να σόκαρε και να προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, στις δεκαετίες όμως που ακολούθησαν αποδείχτηκε προφητικό και απόλυτα ρεαλιστικό στην απεικόνιση των οικογενειακών ρόλων και στο πώς αυτοί διαμορφώνονται, αν όχι επιβάλλονται, από τον κοινωνικό περίγυρο.
Ζώντας στο δικό της "παραμύθι", η Νόρα ( Λένα Παπαληγούρα ) είναι μία ευτυχισμένη σύζυγος, η οποία ζει κάτω από την ίδια στέγη με τον άντρα της Τόρβαλντ ( Γιώργος Χριστοδούλου ) και τα τρία τους παιδιά. Δέκα χρόνια γάμου σε μία οικογένεια πρότυπο στα μάτια του κόσμου με την ίδια να αποτελεί υπόδειγμα αυτών των "πρέπει", έχοντας πάνω από τον εαυτό της τους δικούς της ανθρώπους, τους οποίους λατρεύει και αγαπά.
Τα υπόλοιπα πρόσωπα του έργου βοηθούν στο να αποκαλυφθούν σταδιακά οι "ρωγμές" στο στέρεο, φαινομενικά, "οικοδόμημα" για να οδηγηθούμε στο κλείσιμο στο αδιέξοδο, στο γκρέμισμα της οφθαλμαπάτης και σε μία από τις κλασικότερες "αφυπνίσεις" θεατρικού ήρωα με την έξοδο της Νόρας να μετατρέπεται σε ένα από τα ισχυρότερα σύμβολα της γυναικείας χειραφέτησης.
Ο Ίψεν δημιουργεί μία παράσταση - ψυχογράφημα της ίδιας της γυναίκας, αποκαλύπτοντας τη "διελκυστίνδα" ανάμεσα στα δικά της θέλω και στις απαιτήσεις των γύρω της. Η συνειδητοποίηση της ψευδαίσθησης στην αγάπη που δεν είναι αμοιβαία συναντά την επίπλαστη πραγματικότητα της ρουτίνας του καθωσπρεπισμού και των κοινωνικών επιταγών, που εμποδίζουν την ηρωίδα να διακρίνει την αλήθεια της ύπαρξής της από την υποκρισία των ρόλων, τους οποίους και ασυναίσθητα υποδύεται.
Η Νόρα αντιλαμβάνεται στον επίλογο πως είναι ένα παιχνίδι στα χέρια του συζύγου της, μία κούκλα με την οποία γεμίζει τον χρόνο και τη ζωή του και αυτή η επίγνωση την κάνει να θέλει να ρισκάρει προς το άγνωστο, που όμως θα την απελευθερώσει, δίνοντάς της τη δυνατότητα να ανακαλύψει τον πραγματικό εαυτό της. Σε αυτή τη στιγμή αποφασίζει να ζήσει τη ζωή της με τους δικούς της κανόνες, κλείνοντας εκκωφαντικά την πόρτα πίσω της.
Ο Δημήτρης Τάρλοου επιστρέφει στον Ίψεν μετά την Αγριόπαπια, διατηρώντας τα υψηλά επίπεδα παραγωγής και τη μοντέρνα οπτική. Αυτή τη φορά το στήσιμο της παράστασης "δένει" αρμονικότερα με το πρωτότυπο, έχοντας ένα εξαιρετικό σε σύλληψη σκηνικό ( Θάλεια Μέλισσα ), το οποίο βρίθει συμβολισμών, με τον πίνακα της νεκρής φύσης να παραπέμπει στην αποσύνθεση θεσμών, ανθρώπων και σχέσεων, τους διάφανους τοίχους να λειτουργούν ως "κλειδαρότρυπες" στα όσα συμβαίνουν πίσω από τις πόρτες της οικογενειακής "θαλπωρής", τις αντανακλάσεις στις γυάλινες επιφάνειες να αποτελούν καθρέφτες των ειδώλων που καταρρέουν, τη βαθμιαία σύγκλιση των παραπάνω στην πορεία του χρόνου να περιορίζει την κίνηση των ηθοποιών, σχηματίζοντας ένα όλο και περισσότερο ασφυκτικό περιβάλλον. Ο συνδυασμός με τον φωτισμό ( Αλέκος Αναστασίου ) οδηγεί σε ένα άκρως ατμοσφαιρικό και λειτουργικό αποτέλεσμα.
Αν και ο Ίψεν δεν χρειάζεται ανανέωση οι επιλογές των συντελεστών του έργου στο να το "εκσυγχρονίσουν" είναι σε αυτήν την περίπτωση ταιριαστές. Η αναφορά σε διευθύνοντες συμβούλους, τα τάμπλετ επί σκηνής, οι μικροαλλαγές στο κείμενο συνδυαστικά με τα κουστούμια και το σκηνικό προκαλούν μία ιδιόμορφη ισορροπία ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, αφήνοντας το περιθώριο για πιο τολμηρές αλλαγές, με χαρακτηριστικότερη την ανάδειξη της σημασίας της σεξουαλικότητας στις ανθρώπινες σχέσεις και την απεικόνιση της γυναίκας και ως αντικειμένου του πόθου.
Το σημείο όμως που αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς και αποτελεί την πιο ουσιαστική καινοτομία αυτής της απόδοσης είναι η δουλειά που έχει γίνει στον ήχο, με τη μουσική, τη φωνή και τα ηχητικά εφέ της Κρυσταλίας Θεοδώρου να συνυπάρχουν ιδανικά με τη θεατρική δράση, δίνοντας ρυθμό, τόνο και συναίσθημα, εκσυγχρονίζοντας δημιουργικά το κλασικό έργο.
Η τεχνητή διαφοροποίηση των φωνών των ηθοποιών όταν μετακινούνται πίσω από τους γυάλινους τοίχους ή στις περιπτώσεις που οι λέξεις μετατρέπονται σε σκέψεις τους ένα ακόμα δείγμα της εμμονής στη λεπτομέρεια.
Απόρροια αυτού του ιδανικού θεατρικού καμβά είναι το να γίνονται ιδιαίτερα εμφανείς οι παύσεις και οι ασυγχρονισμοί κυρίως μεταξύ των δεύτερων χαρακτήρων με το ζευγάρι των Κρόγκσταντ ( Θανάσης Δόβρης ) και Λίντε ( Βίκυ Κατσίκα ) να μην καταφέρνει να ξεχωρίσει, μένοντας στον επικουρικό ρόλο της εξέλιξης της ιστορίας.
Η Λένα Παπαληγούρα είναι το σημείο αναφοράς της παράστασης και πετυχαίνει να αποδώσει με ρεαλισμό τη Νόρα, ανταποκρινόμενη με απόλυτη επιτυχία και στις διαφοροποιήσεις του ρόλου της. Δεν συμβαίνει το ίδιο και στον Τόρβαλντ του Γιώργου Χριστοδούλου, ο οποίος δείχνει να έχει μείνει σε μία πιο κλασική εκδοχή του χαρακτήρα του, που χάνει, όμως, σε φυσικότητα, χωρίς να πείθει ως ο άντρας που μπορεί να επιβληθεί στη Νόρα της Παπαληγούρα.
Παρόμοια η διαφοροποίηση και στον οικογενειακό φίλο και γιατρό Ρανγκ, που πάσχει από ανίατη ασθένεια, αν και ο Κώστας Βασαρδάνης καταφέρνει να προκαλέσει το ενδιαφέρον, ειδικότερα στην τελευταία σκηνή του.
Εξαιρετική η επιλογή της κωφής ηθοποιού Όλγας Δαλέκου στον ρόλο της υπηρέτριας της οικογένειας με τη χρήση της νοηματικής στους διαλόγους με τη σπιτονοικοκυρά της να περιλαμβάνεται στις πετυχημένες προσθήκες της παράστασης.
Επιστρέφοντας στο Κουκλόσπιτο του Δημήτρη Τάρλοου και των συνεργατών του είδαμε το διαχρονικό έργο του Ίψεν μέσα από ένα νέο πρίσμα, που σέβεται και δεν αλλοιώνει τα αυθεντικά του στοιχεία. Άκρως ενδιαφέρουσες και προσεγμένες οι σκηνοθετικές παρεμβάσεις σε μία προσπάθεια με εξαιρετικά τεχνικά στοιχεία, που δημιουργούν υψηλές προσδοκίες και σε σημεία αποκαλύπτουν αδυναμίες, οι οποίες θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αν η παρουσία της Παπαληγούρα αποτελούσε την "πυξίδα" των βασικών συμπρωταγωνιστών της.
Κείμενο: Henrik Ibsen / Μετάφραση - Απόδοση - Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου
Παίζουν: Λένα Παπαληγούρα, Γιώργος Χριστοδούλου, Θανάσης Δόβρης, Κώστας Βασαρδάνης, Βίκυ Κατσίκα, Όλγα Δαλέκου / Μουσικός επί σκηνής: Κρυσταλία Θεοδώρου
Θέατρο Πορεία
Διάρκεια: 120' (χωρίς διάλειμμα)
Τετάρτη - Κυριακή 19:00 / Πέμπτη - Παρασκευή 20:30 / Σάββατο απογευματινή 18:00 - Σάββατο βραδινή 21:00
Τιμές Εισιτηρίων: Τετάρτη (λαϊκή) VIP ζώνη 20€ - Α’, Β’, Γ’ ζώνη 15€ / Πέμπτη έως Κυριακή VIP ζώνη 25€, A’ ζώνη 20€, Β’ ζώνη 17€, Γ’ ζώνη 15€
Εκπτωτικά εισιτήρια: Senior (άνω των 65) 17€ / Φοιτητικό - Νεανικό (κάτω των 22) - Ανέργων 15€, ΑΜεΑ (67% και άνω) με την επίδειξη βεβαίωσης αναπηρίας 12€
Κάθε Πέμπτη Νεανικό - Κάτοικος γειτονιάς 12€ / Παρέα 5-9 άτομα 15€
Για περισσότερες πληροφορίες: Το Κουκλόσπιτο
