Άνθρωποι χωρίς "φίλτρα"
Οι φωτογραφίες από το μνημειώδες "Gypsies" του Josef Koudelka , του ανθρώπου που η φωτογραφική μηχανή αποτέλεσε "προέκταση" της ζωής του. Ύστερα από την καταγραφή της επέμβασης της Σοβιετικής Ένωσης στην Τσεχοσλοβακία μέσα από το φωτογραφικό του φακό το 1968 και τη δημοσίευση των "φυγαδευμένων" φωτογραφιών στο περιοδικό The Sunday Times, εγκατέλειψε τη χώρα φοβούμενος για τη ζωή του. Εκτοπισμένος, αποξενωμένος, πρόσφυγας χωρίς προορισμό, ταυτίστηκε με την νομαδική ζωή των Ρομά, βρίσκοντας "καταφύγιο" στην καθημερινότητά τους.
Με μόνες "αποσκευές" τον φωτογραφικό του εξοπλισμό, ένα σακίδιο και τον υπνόσακό του περιπλανήθηκε από το 1962 ως το 1971 σε χωριά και καταυλισμούς των Ρομά σε Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Γαλλία και Ισπανία σε μία περίοδο αβεβαιότητας για τις κοινότητές τους. Είχε προηγηθεί η έλευση της Κομμουνιστικής κυβέρνησης στην μεταπολεμική Τσεχοσλοβακία, που με τις υποσχέσεις της για ισότητα έφερε την ελπίδα, ύστερα από τους διωγμούς των Ναζί κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Την περίοδο που ο Koudelka ξεκίνησε το "φωτογραφικό ταξίδι" του βρισκόταν σε εξέλιξη ένα φιλόδοξο σχέδιο πλήρους ενσωμάτωσης των Ρομά στην κοινωνία, που θα τερμάτιζε τον νομαδικό τρόπο ζωής τους. Αν και η πλειοψηφία δεν ήταν αντίθετη στο να ενταχθεί στην αγορά εργασίας και να εγκατασταθεί σε μόνιμη κατοικία, οι συνεχείς και επίμονες προσπάθειες υπονόμευσης και αλλοίωσης της ταυτότητάς τους οδήγησαν σε αποτυχία το όλο εγχείρημα.
Ο Koudelka έγινε ένα με εκείνους ενστερνιζόμενος τον τρόπο ζωής τους, γεγονός που αποτυπώνεται στην αυθεντικότητα και τη φυσικότητα των φωτογραφιών του. Έχοντας αφιερωθεί ολοκληρωτικά, το συγκεκριμένο έργο αποτελεί σημείο αναφοράς για τη φωτογραφική τέχνη, αποδίδοντας με απαράμιλλη ειλικρίνεια και αμεροληψία την αλήθεια αυτών των ανθρώπων. Σπάνια περίπτωση απόλυτης ταύτισης φωτογράφου και φωτογραφιζόμενου.
Για πολλούς Ρομά στην Ευρώπη η εποχή της δεκαετίας του Gypsies χαρακτηρίζεται ως η "Χρυσή Εποχή" του παρελθόντος με βελτιώσεις στην ποιότητα ζωής και περιορισμό της ρατσιστικής αντιμετώπισής τους. Η επιστροφή στη δημοκρατία το 1989 επιδείνωσε τη θέση τους, οδηγώντας σε πισωγύρισμα που συνεχίζεται μέχρι και τις μέρες μας.
Πηγή πληροφοριών και φωτογραφιών: Magnum Photos, Magnum Photos Gypsies Gallery
