Ιωάννα Καρρά: Ο συγγραφέας πρέπει να είναι ελεύθερος ακόμη και από τα ίδια του τα όνειρα

999
11.05.2019
Ιωάννα Καρρά: Ο συγγραφέας πρέπει να είναι ελεύθερος ακόμη και από τα ίδια του τα όνειρα

Για την Ιωάννα Καρρά από τότε που ήταν παιδί τα παραμύθια αποτελούσαν τον τρόπο διαφυγής της σε ένα φανταστικό κόσμο.  Έναν παιδότοπο "παντός καιρού και χρόνου", όπως λέει χαρακτηριστικά. Μεγαλώνοντας δεν ξέχασε την παιδική της "κρυψώνα" από την πλευρά της συγγραφέως αυτή τη φορά και μας παρουσιάζει το «Κάπου στην Άγρια Βρύση"», ένα παραμύθι, που μας μιλάει για το πόσο δυνατή μπορεί να είναι μία φιλία, όταν βασίζεται στην επιμονή & την αγάπη. Το παραμύθι είναι εμπνευσμένο από έναν θρύλο που αφηγούνται στη Θήβα. 

 

Καρρά

Το παραμύθι περιλαμβάνεται στον συλλογικό τόμο «Το κάστρο των παραμυθιών», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωρίων, ο οποίος αποτελείται από δέκα μοναδικά εικονογραφημένα παραμύθια, εμπνευσμένα από αντίστοιχους ελληνικούς παραδοσιακούς θρύλους.

Πρόκειται για μία ξεχωριστή συνάντηση δέκα συγγραφέων, που ενώνουν τις πένες τους για να μας μεταφέρουν στον κόσμο του αυθεντικού παραμυθιού. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται οι αρχικοί θρύλοι από διάφορα μέρη της Ελλάδας καθώς και προτάσεις για ασκήσεις δημιουργικής γραφής. Διαβάζεται από μικρούς και μεγάλους.  

 

Εσείς σταδιοδρομείτε στον χώρο του μάνατζμεντ και της πληροφορικής. Ποια ανάγκη σάς οδήγησε στο να ασχοληθείτε με τη συγγραφή παραμυθιών;

Όλα ξεκίνησαν από αφόρητη πλήξη. Σαν παιδί είχα μια ακατανίκητη επιθυμία να δρω και να αποδρώ. Θυμάμαι τους γονείς μου να μην μπορούν να με μαζέψουν στο σπίτι. Όταν τελικά το κατάφερναν, βαριόμουν τόσο φριχτά που κατέφευγα σε φανταστικούς κόσμους, με όχημα τα βιβλία. Θυμάμαι αμέτρητες ώρες διαβάσματος τα μεσημέρια του καλοκαιριού γιατί, συν τοις άλλοις, έπρεπε να κάνουμε και ησυχία για να κοιμηθούν οι μεγάλοι. Με τα βιβλία μπορούσα να ταξιδεύω και να σκέφτομαι διάφορα σενάρια με το μυαλό μου. Αυτό από μόνο του ήταν τρομερά συναρπαστικό, γιατί ο κόσμος αυτός ήταν ανεξάντλητος. Θα λέγαμε σήμερα, ότι ήταν σαν ένας παιδότοπος παντός καιρού και χρόνου. Κάποια στιγμή τότε πήρα την απόφαση να γίνω συγγραφέας και να δώσω πίσω αυτό το δώρο που απλόχερα μου χαριζόταν. Δεν ήθελα όμως να είναι η πρώτη ή η αποκλειστική μου απασχόληση. Ο συγγραφέας για εμένα πρέπει να είναι ελεύθερος ακόμη και από τα ίδια του τα όνειρα, χορτάτος από εμπειρίες και υπηρέτης του χρέους που διατελεί. Άρα δεν κάνω τίποτε άλλο από το να ακολουθώ το παιδικό μου όνειρο και μάλιστα βάση πλάνου. Είναι μαγικό το πόσο οι πρακτικές μάνατζμεντ έχουν εφαρμογή ακόμη και στην εκπλήρωση τέτοιων ονείρων. Στην ουσία κανένας κόσμος δεν είναι παντελώς άτρητος από άλλους, αρκεί να υπάρχει τόλμη, σεβασμός και λίγη φαντασία.

 

"Το Κάστρο των παραμυθιών" αποτελεί μία συλλογική δουλειά, βασιζόμενη σε παραδοσιακούς μύθους. Πόσο εύκολο είναι να βρουν τα παιδιά σε αυτούς, κομμάτια του σήμερα;

Κάστρο

Τείνουμε να ταυτίζουμε το παραδοσιακό με το ξεπερασμένο, με το αναχρονιστικό, με το παλιακό, αλλά ακόμη και με αυτό που θέλουμε γρήγορα και εύκολα να αποποιηθούμε για χάρη νεωτερισμών που ίσως δεν έχουμε σκεφτεί καν αν μας ταιριάζουν. Ο Σεφέρης μας λέει ότι αν σβήσουμε ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνουμε και ένα αντίστοιχο από το μέλλον. Δεν θα είναι αναληθές λοιπόν να πούμε ότι οι μύθοι και οι παραδόσεις δεν είναι μόνο γέφυρες του παρελθόντος με το παρόν αλλά και με το μέλλον. Οι παραδοσιακοί μύθοι άλλωστε έχουν καταφέρει να ενσωματώνουν μέσα τους πόθους και φόβους ανεξίτηλους στο χρόνο. Για τα παιδιά μια τέτοια σύνδεση με το παρελθόν ενισχύει την αίσθηση της ιστορικής συνέχειας. Είναι σαν να βρίσκουν έναν ασφαλή βατήρα που εξυπηρετεί το άλμα τους στην εξέλιξη.

Επίσης ξέρουμε ότι τα παραμύθια είναι ό,τι πιο απαλό για την παιδική ψυχή γιατί είναι εξορισμού απαλλαγμένα από τα στεγανά του χώρου και του χρόνου και κατ’ επέκταση από αποπνικτικούς διδακτισμούς και υποβόσκουσες συγκρίσεις.

Στο Κάστρο των Παραμυθιών λοιπόν θελήσαμε να παντρέψουμε τα πλεονεκτήματα που δίνει η παράδοση με την ελευθερία που δίνει το παραμύθι. Τα παιδιά σήμερα με τα τόσο φορτωμένα προγράμματα έχουν ανάγκη και από τα δυο ίσως περισσότερο από ποτέ.

 

Οι οθόνες έχουν μπει για τα καλά στις ζωές των παιδιών. Θεωρείτε ότι η οθόνη 'κέρδισε' τα παραμύθια;

Έχοντας περάσει πολλές ώρες μπροστά σε οθόνες τόσο για δουλειά όσο και για ψυχαγωγία μπορώ να πω με βεβαιότητα και χωρίς κανένα ίχνος ρομαντισμού, ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να γίνει ποτέ. Τα παραμύθια είναι ανίκητα σε κάθε επίπεδο. Ισχύει όμως ότι οι οθόνες είναι πλέον σε κάθε έκφανση της ζωής των παιδιών. Αυτή η αύξηση της πρόσβασης σε ψηφιακά μέσα θα υποβαθμίσει τα παραμύθια στα μάτια όσων ψάχνουν εύκολες λύσεις, ενώ θα τα αναγάγει σε πολύτιμους θησαυρούς, σε όσους αναγνωρίζουν τα οφέλη τους. Το στοίχημα για τους συγγραφείς και τους εκδοτικούς οίκους είναι η ανατροπή αυτής της τάσης, ώστε το παραμύθι να διατηρήσει την ξεχωριστή του θέση για όλους και όχι μόνο για όσους επιδίδονται σε κυνήγι θησαυρών.

 

Με ποιο τρόπο μπορούν να επανακτήσουν τα παραμύθια το χαμένο έδαφος;

Ένας τρόπος είναι να βρίσκονται τα παραμύθια παντού. Τα σχολεία θα μπορούσαν να είναι ένας φιλόξενος χώρος με εμπλουτισμένες βιβλιοθήκες, που ανανεώνονται συστηματικά μέσω δημοσίων κονδυλίων και να ενσωματώνουν στο πρόγραμμα τους έναν ελάχιστο αριθμό δράσεων φιλαναγνωσίας ετησίως. Επίσης, θα μπορούσε να εξαπλωθεί η τάση των πρωτότυπων βιβλιοθηκών. Όπως για παράδειγμα η πλωτή βιβλιοθήκη που εγκαινιάστηκε φέτος στην Κίμωλο ή η «χνουδωτή» βιβλιοθήκη στο Μεταξουργείο.

Άλλος ένας τρόπος είναι η έμφαση στην ποιότητα. Οι συγγραφείς και οι εκδοτικοί οίκοι χρειάζεται να αναγνωρίζουν, ότι συμβάλλουν στη διαμόρφωση συνειδήσεων και άρα να αναλαμβάνουν την ευθύνη που φέρουν ως προς το κοινό του συγκεκριμένου λογοτεχνικού είδους, στηρίζοντας επιλογές με γνώμονα την ποιότητα.

Σημαντική επίσης, για το μέλλον των παραμυθιών αλλά και του βιβλίου γενικότερα είναι η επαναλειτουργία του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου ή η ίδρυση ενός οργανισμού, που θα μεριμνά για την προώθηση της ανάγνωσης με μια σειρά από στρατηγικές δράσεις.

Τέλος, οι γονείς αν θέλουν να εμφυσήσουν την αγάπη για τα παραμύθια τότε μπορούν να τα διαβάζουν οι ίδιοι.

Tι πρέπει να διαθέτει ένα παραμύθι για να θεωρείται επιτυχημένο;

Ένα παραμύθι για να θεωρηθεί επιτυχημένο πρέπει να «μιλάει» στο παιδί ή αλλιώς να έχει «κάτι» να του πει. Γνωρίζουμε ότι τα παιδιά είναι οι πιο αυστηροί και ειλικρινείς κριτές. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι γονείς απαλλάσσονται από τη διαλογή των παραμυθιών. Χρειάζεται να καταβάλουν προσπάθεια ώστε να επιλέγουν παραμύθια που να ταιριάζουν στην προσωπικότητα του κάθε παιδιού.

Σαν αναγνώστρια επιτυχημένο θεωρώ ένα παραμύθι που διακρίνεται από ισορροπία, έλλειψη φλυαρίας, πλοκή που ξετυλίγει την ιστορία αβίαστα χωρίς κατασκευασμένες ανατροπές και με ήρωες εύκολα ταυτίσιμους. Επίσης, έχω έντονη αλλεργία στον διδακτισμό. Δυστυχώς όμως κάποια παραμύθια θεωρούνται επιτυχημένα ακριβώς επειδή έχουν αυτό το στοιχείο.

 

O Χανς Κρίστιαν Άντερσεν έλεγε οτιδήποτε βλέπεις μπορεί να γίνει ένα παραμύθι και μπορείς να βγάλεις μια ιστορία από οτιδήποτε αγγίξεις.

Εσείς από τι εμπνέεστε;

Ακριβώς από αυτό. Από τα πάντα και από το τίποτα. Η έμπνευση μπορεί να είναι από παντού. Από μια βόλτα, από ένα καλαμπούρι, από ένα απόγευμα που είναι κενό. Για εμένα όμως το κίνητρο για να μπει μια ιστορία στο χαρτί είναι η επιθυμία να επικοινωνήσω θέματα που με απασχολούν και για τα οποία έχω κάτι να προτείνω βάση της έρευνας που έχω κάνει γύρω από αυτά ή και βάση προσωπικών εμπειριών.

 

Mετά από το παραμύθι “Κάπου στην Άγρια Βρύση” στη συλλογή Το Κάστρο Παραμυθιών ετοιμάζεται κάποιο πιο προσωπική συγγραφική δουλειά ;

Έχω βρει έναν «έξυπνο» τρόπο να δημιουργήσω έναν αναγνώστη της προσωπικής δουλειάς μου και αυτός δεν είναι άλλος από το να φέρω στον κόσμο ένα αγοράκι σε λίγους μήνες. Έχω ήδη γράψει παραμύθια σχετικά με θέματα που με απασχολούν όπως για τις φυσικές καταστροφές, τους κίνδυνους του διαδικτύου, την αυτοπεποίθηση, τα οφέλη του γέλιου και άλλα. Με την πρώτη ευκαιρία θα «ξεσκονιστεί» κάποιο από αυτά για να προχωρήσει στην έκδοση.

 

Βιογραφικά Στοιχεία της Ιωάννας Καρράς

Καρρά

Η Ιωάννα Καρρά μεγάλωσε στη Θήβα και μένει στην Αθήνα. Της αρέσουν οι αντιθέσεις, οι συνθέσεις και οι αναπάντεχοι συνδυασμοί. Για το λόγο αυτό αν και σπούδασε Οικονομικά και εργάζεται στην Πληροφορική δεν έπαψε να αφήνει τον κόσμο των αριθμών και να γυρίζει στο νησί με τις αναποδογυρισμένες κάλτσες. Στο νησί σκαρώνει ιστορίες, επιθυμώντας να ζωηρέψει τη φαντασία των παιδιών, να θυμίσει στους ενήλικες την παιδική τους φωνή και να αγγίξει λίγο τη μαγικά απαλή σφαίρα των παραμυθιών.

 

 

 

 

Πρόσκληση στην Παρουσίαση του βιβλίου "Το κάστρο των παραμυθιών"

Την Κυριακή, στις 12 Μαΐου στις 12.00 στο Book Talks στο Π. Φάληρο, η συγγραφέας Ιωάννα Καρρά παρουσιάζει το «Κάπου στην Άγρια Βρύση» και περιλαμβάνεται στον συλλογικό τόμο «Το κάστρο των παραμυθιών», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωρίων

Τα παραμύθια γράφουν αλφαβητικά οι: Άννα Αθανασιάδου, Μαρία-Μαριλύ Γαλίζη, Κατερίνα Δίελα, Κατερίνα Θεοδωρίδου-Γιολασιγμάζη, Ιωάννα Καρρά, Άννα Μάνου, Μαργαρίτα Μάρκουλα, Αικατερίνη Μιχαήλ, Αικατερίνη Ναζλή, Μαριλένα Πονηράκη.

Ποίηση: Σοφία Σκλείδα, Λαογραφικό σημείωμα: Ιωάννα Φώκου, Εικονογράφηση: Ματίνα Ζέρβα, Καλλιτεχνική επιμέλεια: Μιμίκα Καπούλα

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Εύα Κακλειδάκη

Εύα Κακλειδάκη

Με λένε Εύα και είμαι καλά, όπως συνηθίζω, να λέω. Σπούδασα Κοινωνιολογία κι έκανα μεταπτυχιακό στις ανθρωπιστικές σπουδές. Αλλά καθώς, όπως λέει και ο ποιητής “Εδώ στου δρόμου τα μισά έφτασε η ώρα να το πω, άλλα είν’ εκείνα που αγαπώ γι’ αλλού γι’ αλλού ξεκίνησα”, κάπως έτσι κι εγώ αποφάσισα να ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία. Ο λόγος; Η μαγική τέχνη της συνέντευξής μέσω της οποίας προσπαθώ να ανακαλύψω όχι μόνο τους άλλους, αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό.