"Νομίζω ότι απογυμνωνόμαστε σιγά σιγά από τα συναισθήματά μας"
Ακούγοντας στο ραδιόφωνο την επιτυχία των Μπλε “Τον ίδιο τον Θεό”, σκέφτηκα πόσο ενδιαφέρον θα είχε μία συνέντευξη από μία ροκ γυναικεία φωνή, και ποια πιο αντιπροσωπευτική από εκείνη της Τζώρτζια Κεφαλά.
Η Τζώρτζια άνετη, αφοπλιστική, εύστοχη, αμφισβητίας της εποχής και των όσων συμβαίνουν γύρω μας μου μίλησε για το πώς πέρασε την περίοδο της καραντίνας, τις επιπτώσεις στην τέχνη, τους φόβους της, το σύνθημά της για την εποχή, αλλά και γι' αυτά που κρατά και που πετά.
Τζώρτζια πώς βίωσες και πώς βιώνεις όλο αυτό που ζούμε;
Εμένα από την αρχή μου φάνηκε σαν ένα πείραμα εγκλεισμού και ελέγχου. Δε μου φάνηκε τόσο σοβαρό σε σχέση με κάποια άλλα που έχουμε περάσει κατά καιρούς και δεν ίδρωσε το αφτί κανενός. Οπότε νομίζω ότι μάλλον μας ετοιμάζουν για μία νέα εποχή. Μία καινούργια κατάσταση πραγμάτων, η οποία θα έχει να κάνει με ηλεκτρονικό έλεγχο και μία διαρκή ενημέρωση κατάστασης για το πού είσαι και τι κάνεις. Το οποίο ερχόταν. Το βλέπαμε όλοι. Απλά, μπήκαμε επίσημα σε αυτή την εποχή πιστεύω.
Ωστόσο, τα θετικά που βγήκαν από αυτή την κατάσταση είναι η θαυμάσια ικανότητα των ανθρώπων να μπορούν να είναι αλληλέγγυοι, η οποία φάνηκε πάρα πολύ έντονα. Δηλαδή η ενότητα των ανθρώπων, ο τρόπος που κατανοεί ο ένας τα προβλήματα του άλλου, αυτό είναι μία παρήγορη κατάσταση.
Τώρα, εάν αναφερθούμε στα καλλιτεχνικά, αυτά θάβονται και αναδύεται μία πάρα πολύ ανησυχητική πραγματικότητα, η οποία έχει να κάνει με το ότι θα κάνουν τέχνη πλέον μόνο όσοι έχουν λεφτά.
Τι εννοείς με αυτό;
Εννοώ ότι οι άνθρωποι, που κατάφερναν να βιοπορίζονται από την τέχνη κακήν κακώς, πλέον, δε θα μπορούν να ζουν από αυτή, οπότε θα σταματήσει προφανώς και η παραγωγή τέχνης σε αυτό το επίπεδο. Όσοι έκαναν δύο άλλες δουλειές για να ζήσουν, προφανώς, θα σταματήσουν και αυτοί. Οπότε, όποιος έχει κάποια λεφτά στην άκρη θα μπορεί να κινηθεί και να παίρνει τις “πίτες” του υπουργείου. Εάν επιτραπεί να γίνουν κάποιες συναυλίες, για παράδειγμα στην Τεχνόπολη, με ειδικές συνθήκες θα είναι για πολύ λίγους τραγουδιστές.
Θεωρείς ότι αυτή η εποχή δεν ευνοεί το "νέο αίμα" στην τέχνη;
Καθόλου, εκτός εάν μιλάμε για τέχνη που θα γίνεται μόνο μέσα στην απομόνωση και θα κυκλοφορεί από το Διαδίκτυο. Αυτό, όμως, είναι ανησυχητικό, γιατί όταν η τέχνη περνά μόνο σε ανθρώπους που έχουν λεφτά, όπως καταλαβαίνεις, θα ακούγεται μία μονομερής άποψη. Δε θα ακούγονται άλλες φωνές, οπότε μιλάμε για μία φοβερή φίμωση, η οποία δεν ξέρουμε ποιες συνέπειες θα έχει στο μέλλον. Μάλλον, θα βοηθήσει στον έλεγχο.
Θα μπορούσε να βρεθεί μία φόρμουλα για τις συναυλίες;
Νομίζω ότι είναι δύσκολο να βγουν τα έξοδα, που έχει μία συναυλία. Αν πρέπει να είναι λίγοι θεατές, αυτό σημαίνει πως θα πληρωθούν και λιγότεροι και δεν ξέρω εάν αυτό βγαίνει σε αριθμούς. Δεν μας ενδιαφέρουν τα μεροκάματα να είναι υψηλά. Μακάρι να βγαίνουν τα έξοδα και να μπορεί να υπάρχει μία επαφή με τον κόσμο, αλλά το θέμα είναι για πόσο και πώς.
Δε σας έχουν καλέσει να μιλήσετε, να πείτε τη γνώμη σας, ώστε να βρεθούν λύσεις;
Έχουν γίνει κάποιες κινήσεις τέτοιες. Είχε καλέσει τα σωματεία κάποια στιγμή η υπουργός Πολιτισμού για να μπορέσει να λυθεί το θέμα, αλλά δεν ξέρω εάν θα γίνει κάτι, γιατί το 70% των καλλιτεχνών δεν πληρούν τις ειδικές προϋποθέσεις, που έχει θέσει η κυβέρνηση, μιας και η πλειοψηφία έχει σταματήσει να δουλεύει τουλάχιστον από τον Φεβρουάριο.
Μιλάμε για μία κατάσταση που αναμένεται να κρατήσει και τον χειμώνα, που σημαίνει ότι οικονομικά δε θα είμαστε καλά.
Πώς θα είναι μία κοινωνία στην οποία δε θα φτάνει στον αποδέκτη το μήνυμα του καλλιτέχνη;
Νομίζω ότι απογυμνωνόμαστε σιγά σιγά από τα συναισθήματά μας και από την επαφή μας με τους άλλους και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. Χάσαμε τις επαφές μας, εάν χάσουμε και την τέχνη θα χάσουμε τη συναισθηματική μας δύναμη.
Αφήνεις το φυσικό επίπεδο και μπορείς να υπάρχεις ως καλλιτέχνης μέσα από το Διαδίκτυο, το οποίο είναι τραγικό. Όταν βλέπουμε τα παιδιά μας να μπορούν να μορφώνονται, να διασκεδάζουν μέσα από το Διαδίκτυο, χωρίς να έρχονται σε επαφή με τους φίλους τους, είναι τρομερό και όλο αυτό μου δείχνει το μέλλον. Πρέπει όλα να περνούν μέσα από τα καλώδια. Ακόμα και το σεξ έχει περάσει μέσα από τα καλώδια. Όλο αυτό μυρίζει έλεγχο.
Τώρα δεν ξέρω αν όλα αυτά γίνονται για το καλό μας. Είναι το πιο έξυπνο κόλπο να στηριχτούν στο “εγώ για την υγεία σου τα κάνω όλα”.
Πώς θα χαρακτήριζες όλο αυτό που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα;
Το «όλα ένα»...
Το οποίο είναι εξαιρετικό ως συνειδητοποίηση, ότι όλοι είμαστε ένα και ότι επηρεαζόμαστε άμεσα ο ένας από τον άλλον, αλλά είναι και τραγικό συνάμα, γιατί, τελικά, θα μπουν όλα σε ένα τσουβάλι. Νομίζω ότι είναι στο χέρι μας να διαλέξουμε το αν αυτή η φράση θα λειτουργήσει προς όφελός μας, για να γίνει η συνείδησή μας ευρύτερη και καλύτερη ή αν όλο αυτό θα γίνει η φυλακή μας.
Είναι μία αλήθεια που την είχαμε ξεχάσει. Είχαμε ξεχάσει τη σύνδεσή μας με τη φύση. Και πιστεύω ότι ήρθε η εποχή που το θυμόμαστε ξανά, πως δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την ευμάρεια των υπολοίπων και δεν μιλώ μόνο για τους ανθρώπους, αλλά για ολόκληρο το σύστημα. Το θυμόμαστε τώρα σε άσχημες συνθήκες.
Είναι δυνατόν να ανοίξεις πόλεμο με τη φύση; Να ανοίξεις πόλεμο με τα μικρόβια; Δε γίνεται καημένε ανθρωπάκο αυτό το πράγμα. Μόνο με συνεργασία γίνεται αυτό, αλλιώς θα χάσουμε.
Ποιο μήνυμα θα ήθελες να περάσεις σε αυτή την περίεργη εποχή;
Ψυχραιμία και όχι φόβος. Η κατάσταση ποτέ δεν ήταν ακίνδυνη. Ο άνθρωπος θέλει να την παρουσιάσει έτσι. Δεν είναι ακίνδυνη η ζωή και αυτή είναι, ίσως, η ομορφιά της. Να πάρουμε μία βαθιά αναπνοή, λίγο θάρρος να κάνουμε τα αυτονόητα με προσοχή. Αλλά πάντα έπρεπε να προσέχουμε τους κινδύνους με τη ζωή να θέλει και λίγο ρίσκο, ώστε να μπορέσουμε να τη ζήσουμε.
Θεωρείς ότι θα γυρίσουμε στην πρότερη κατάσταση κάποια στιγμή;
Επειδή η θέση μας είναι επιθετική απέναντι στη φύση, μιας και κάνουμε έναν πόλεμο, θα μας βάζει σε δυσκολίες και δεινά πάντα αυτή η άποψη. Δεν μπορούμε να νικήσουμε τη φύση. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να προσέχουμε, αλλά δεν μπορούμε να μη ζήσουμε. Να μην αγκαλιάσουμε τη μάνα μας και τον πατέρα μας. Έτσι, λοιπόν, νομίζω ότι αποκλείεται να γυρίσουμε σε αυτό που ήμασταν πριν. Θεωρώ ότι έχει μπει για τα καλά στην ψυχολογία των ανθρώπων αυτό το πράγμα. Ότι το φιλί είναι κακό πράγμα, η αγκαλιά το ίδιο. Μακάρι να μη γίνουν όλα αυτά μία παλιά ανάμνηση.
Είμαι σίγουρη ότι οι νέοι άνθρωποι, μέσα στην ορμή της ζωής τους, δε θα μπουν σε αυτή τη συνθήκη. Δεν υπάρχει αυτή η περίπτωση.
Τι λες στα παιδιά σου για όλο αυτό;
Προσπαθώ να τους περάσω την άποψη πως ό,τι ακούνε θα πρέπει να το επεξεργάζονται και να το αμφισβητούν, μετά από σκέψη. Δε θέλω να τα τρώνε όλα αμάσητα. Θέλω όλη αυτή η κατάσταση να τους ενισχύσει την ικανότητα σκέψης.
Να σου πω την αλήθεια, χαίρομαι που περνάνε μία κατάσταση κρίσης. Η γενιά μας δεν έχει περάσει κάτι ανάλογο. Εμείς γεννηθήκαμε ΠΑΣΟΚ. Πάρτα όλα. Η εποχή της αφθονίας. Τα πάντα ήταν εύκολα, και τα πάντα προσιτά. Εμείς μεγαλώσαμε μέσα σε αυτό. Οπότε, φαντάσου ότι τώρα, ξαφνικά μία η κρίση, μία ο ιός, έπρεπε να αλλάξουμε τη ζωή μας και να δούμε πως όλα δεν είναι δεδομένα.
Έχουμε την τάση να θεωρούμε ότι υπάρχει μία συνέχεια, μία κανονικότητα, μία ασφάλεια, το οποίο είναι το αντίθετο από αυτό που μας φέρνει η ζωή.
Ωριμότητα σημαίνει να καταλάβεις πως το έδαφος δεν είναι στέρεο από κάτω σου. Κινείται διαρκώς.
Νομίζω ότι έπρεπε να φύγουμε από την προϋπόθεση του να σκεφτόμαστε το μέλλον και να μάθουμε να αισθανόμαστε χαρά με την αλλαγή και όχι να αγχωνόμαστε με αυτή.
Εσύ από όλο αυτό τι κρατάς;
Προσωπικά ήμουν πάντα σε μία διαρκή αμφισβήτηση, γιατί έτσι είναι και ο χαρακτήρας μου. Δηλαδή, αμφισβητώ ακόμα και τις βεβαιότητές μου. Μου αρέσουν οι προκλήσεις. Με κάνουν να αισθάνομαι ζωντανή. Μου αρέσει να μηδενίζω τον εαυτό μου, να μη γραπώνομαι από τις ιδιότητες. Όταν έχεις ιδιότητες, κάπου βουλιάζεις μέσα σε αυτές. Γιατί αυτοπροσδιορίζεσαι και σταματάς μετά να ανοίγεις πόρτες. Αυτό ανέκαθεν με ενοχλούσε.
O παραλογισμός με το μέλλον πρέπει κάποια στιγμή να φύγει. Δεν μπορούμε να τοποθετούμε έναν φόβο και μία ανησυχία στο μέλλον. Είναι παραλογισμός. Ζήσε το παρόν και ό,τι έλθει στο μέλλον το αντιμετωπίζεις.
Έχω την αίσθηση πως μας έχει αφήσει τη γεύση του πραγματικού όλη αυτή η ιστορία. Έφυγε η «φούσκα» της δήθεν ανάγκης και της δήθεν ελευθερίας. Και όλο αυτό που έπρεπε να πάμε βόλτα έξω για να περάσουμε καλά, ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο μοντέλο διασκέδασης. Μας έχει αφήσει μία γλυκιά παρένθεση, ότι μπορούμε και χωρίς αυτή την τρέλα.
Οι καλλιτέχνες απολαμβάναμε πάντα τη μοναχικότητα, το να είμαστε μόνοι με τον εαυτό μας. Άλλωστε, αυτό αποτελεί προϋπόθεση, προκειμένου να παράγεις κάτι που να έχει να κάνει με τον βαθύτερο εαυτό σου. Πρέπει να τον αντέχεις.
