Η Τεχνητή Νοημοσύνη τελικά είναι ευλογία ή κατάρα; Ποιες αλλαγές αναμένεται να προκαλέσει στις ανθρώπινες κοινωνίες; Θα ωφελήσει τον άνθρωπο ή θα τον βλάψει; Μπορεί η κακή χρήση της Tεχνητής Nοημοσύνης να αποτελέσει κίνδυνο για τα δημοκρατικά πολιτεύματα; Η ιδιωτικότητα απειλείται; Τι θα μας προσφέρει το ChatGPT; Πόσο απέχουμε από τις διακοπές στο διάστημα; O καθηγητής αεροδιαστημικής μηχανικής στο Georgia Institute of Technology, Παναγιώτης Τσιότρας μας δίνει τις απαντήσεις.
Τι είναι αυτό που ονομάζουμε 4η βιομηχανική επανάσταση;
Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση ή Industry 4.0 είναι ένας όρος που αναφέρεται στο παρόν στάδιο της τεχνολογικής προόδου στο οποίο οι μηχανές, ο αυτοματισμός και η ανάλυση δεδομένων ενσωματώνονται σε διάφορους κλάδους, αλλάζοντας θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο εκτελείται η εργασία. Βασίζεται στην Τρίτη Βιομηχανική Επανάσταση, η οποία είδε την ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών όπως το Διαδίκτυο, οι προσωπικοί υπολογιστές και οι κινητές συσκευές. Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση χαρακτηρίζεται από τη σύγκλιση διαφόρων τεχνολογιών όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), το cloud computing, η 3D εκτύπωση, η ρομποτική και το blockchain. Αυτές οι τεχνολογίες μεταμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζονται, κατασκευάζονται, διανέμονται και καταναλώνονται τα προϊόντα, οδηγώντας σε αυξημένη απόδοση, παραγωγικότητα και καινοτομία σε βιομηχανίες όπως η μεταποίηση, η υγειονομική περίθαλψη, οι μεταφορές, οι συγκοινωνίες κλπ.
Τι περιμένουμε να αλλάξει;
Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση φέρνει νέες δυνατότητες στην παραγωγή, το εργασιακό περιβάλλον, τις επικοινωνίες, την εκπαίδευση κλπ. Τεχνολογικές καινοτομίες, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) και το cloud computing, θα επιτρέπουν την ελάχιστη επικοινωνία μεταξύ μηχανών και ανθρώπων και την παραγωγή και κατανάλωση πληροφοριών αυτόνομα. Το επόμενο βήμα στον αυτοματισμό της παραγωγής θα είναι και η δικτύωση όλων των συστημάτων, που θα οδηγήσει σε «κυβερνοφυσικά συστήματα» (cyber-physical systems) παραγωγής και συνεπώς έξυπνα εργοστάσια, στα οποία τα συστήματα παραγωγής, τα μηχανήματα, οι υπολογιστές και οι άνθρωποι επικοινωνούν μέσω ενός δικτύου και η παραγωγή είναι σχεδόν αυτόνομη. Όταν συνδυάζονται αυτές οι δυνατότητες, το Industry 4.0 έχει τη δυνατότητα να προσφέρει μερικές απίστευτες προόδους σε εργοστασιακά περιβάλλοντα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν μηχανές που μπορούν να προβλέψουν βλάβες και να ενεργοποιήσουν διαδικασίες συντήρησης αυτόνομα ή αυτοοργανωμένες εφοδιαστικές που αντιδρούν σε απροσδόκητες αλλαγές στην παραγωγή.
Ταυτόχρονα θα υπάρξουν νέες προκλήσεις με την εισαγωγή αυτών των τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της εκτόπισης εργαζομένων, ανησυχιών για την ιδιωτική ζωή και την ασφάλεια, καθώς και ηθικούς λόγους που σχετίζονται με τη χρήση προηγμένων τεχνολογιών. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να αναπτυχθούν πολιτικές και κανονισμοί που προάγουν την υπεύθυνη και δίκαιη υιοθέτηση αυτών των τεχνολογιών
Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση θα επαναπροσδιορίσει τη σχέση του ανθρώπου με τις μηχανές; Mε ποιο τρόπο θα συμβεί αυτό;
Η Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση αναμένεται να αλλάξει τη σχέση μεταξύ ανθρώπων και μηχανών με διάφορους τρόπους, όπως είναι ο αυξημένος αυτοματισμός. Καθώς οι μηχανές γίνονται πιο έξυπνες και ικανές, θα αναλάβουν καθήκοντα που κάποτε θεωρούνταν ότι ήταν ο αποκλειστικός τομέας των ανθρώπων. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη παραγωγικότητα και αποδοτικότητα, αλλά και σε σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας.
Σημαντικές αλλαγές θα έχουμε και στη συνεργασία ανθρώπου-μηχανής. Τα ρομπότ και άλλες μηχανές μπορούν να προγραμματιστούν ώστε να εργάζονται δίπλα σε ανθρώπους σε εργοστάσια και άλλους χώρους εργασίας, αυξάνοντας τις ανθρώπινες ικανότητες και βελτιώνοντας την παραγωγικότητα.Κάτι τέτοιο ίσως θα συνέβαλε στη δημιουργία νέων τύπων εργασιών, που απαιτούν από τους ανθρώπους να συνεργάζονται στενά με μηχανές.
Βελτιώσεις θα λάβουν χώρα και στην επικοινωνία. Για παράδειγμα, η επεξεργασία φυσικής γλώσσας (NLP) και άλλες μορφές Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επιτρέψουν στις μηχανές να κατανοούν την ανθρώπινη ομιλία και να ανταποκρίνονται κατάλληλα. Αυτό θα μπορούσε να διευκολύνει τους ανθρώπους να αλληλεπιδρούν με τις μηχανές και να τις χρησιμοποιούν για την εκτέλεση μιας μεγάλης γκάμας εργασιών, που μέχρι πρότινος εκτελούνταν αποκλειστικά από ανθρώπους.
Σήμερα πλανάται το ερώτημα: Πόσο πιθανό είναι να γίνουμε σκλάβοι των μηχανών;
Δεν νομίζω ότι υπάρχει τέτοιος κίνδυνος με την έννοια που πολλές φορές απεικονίζεται σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας του Hollywood και δεν είναι ένα πιθανό αποτέλεσμα της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης. Ενώ οι μηχανές γίνονται όλο και πιο έξυπνες και ικανές, εξακολουθούν να μην έχουν την ικανότητα να ενεργούν με δική τους πρωτοβουλία ή να λαμβάνουν αποφάσεις που υπερβαίνουν τον προγραμματισμό τους. Επιπλέον, οι μηχανές δημιουργούνται και ελέγχονται από ανθρώπους, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι διατηρούν τον απόλυτο έλεγχο των πράξεών τους.
Από την άλλη πλευρά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το γεγονός ότι ήδη οι υπάρχουσες τεχνολογίες μας έχουν «υποδουλώσει» με την έννοια ότι σπαταλάμε αφάνταστο χρόνο μη δημιουργικά και καταναλώνουμε ενέργεια πολλές φορές σε ανούσια πράγματα και δραστηριότητες (smartphones, social media apps). Υπάρχουν ήδη πολλές ενδείξεις ότι η αχαλιναγώγητη χρήση αυτών των τεχνολογιών, ειδικά από τις νεαρές ηλικίες, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην ψυχολογική ανάπτυξη.
Εμένα προσωπικά περισσότερο από την πιθανότητα η ανθρωπότητα να γίνει «σκλάβος» των μηχανών με ανησυχεί εκείνη της έλλειψης ιδιωτικότητας, λόγω αυτών των νέων τεχνολογιών. Και επίσης είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τους πιθανούς κινδύνους και τις προκλήσεις της αυτοματοποίησης, που πολύ πιθανόν θα οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα σε βιομηχανίες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ανθρώπινη εργασία (αλλά και όχι μόνον). Επιπλέον, υπάρχουν ηθικές ανησυχίες σχετικά με τη χρήση αυτόνομων όπλων και τη δυνατότητα χρήσης μηχανών με τρόπους που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Για την αντιμετώπιση αυτών των ανησυχιών, είναι σημαντικό οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι ηγέτες του κλάδου και άλλοι ενδιαφερόμενοι φορείς να συνεργαστούν για να αναπτύξουν πολιτικές και κανονισμούς, που προωθούν την υπεύθυνη και ηθική χρήση των «ευφυών» αυτών μηχανών. Αυτό περιλαμβάνει επενδύσεις σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που εξοπλίζουν τους εργαζόμενους με τις δεξιότητες που χρειάζονται για να προσαρμοστούν στη συνεχώς μεταβαλλόμενη φύση της εργασίας, καθώς και την ανάπτυξη πλαισίων για την ασφαλή και ηθική χρήση προηγμένων τεχνολογιών, όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη και η ρομποτική.
Τεχνητή Νοημοσύνη έναντι φυσικής νοημοσύνης. Ποια πιστεύετε ότι θα νικήσει στο μέλλον;
Μέχρι πρότινος ήμασταν βέβαιοι ότι η ανθρώπινη (φυσική) νοημοσύνη είναι μοναδική στην ικανότητά της να σκέφτεται δημιουργικά, να ασκεί κριτική και να συμμετέχει σε περίπλοκες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις και, από την άλλη, η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει τη δυνατότητα μόνο να επεξεργάζεται τεράστιες ποσότητες δεδομένων και να εκτελεί επαναλαμβανόμενες εργασίες με μεγάλη ταχύτητα και ακρίβεια. Αυτή η διχοτομία κλείνει πολύ γρήγορα. Αλλά, σε γενικές γραμμές, τα δύο πεδία εφαρμογών μεταξύ ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης διαφέρουν με τρόπους που πολλές φορές είναι ενάντια στην αρχική μας διαίσθηση.
Στον τομέα της ρομποτικής παραδείγματος χάριν είναι γνωστό το λεγόμενο παράδοξο του Moravec, από το όνομα ενός ερευνητή στο Carnegie Mellon University στις ΗΠΑ. Πριν μερικά χρόνια (γύρω στην δεκαετία του '60, όταν είχαμε αρχίσει να κατασκευάζουμε μηχανές με ενσωματωμένες υπολογιστικές δυνατότητες) ήμασταν σίγουροι ότι θα ήταν πολύ εύκολο να κατασκευάσουμε μηχανές που θα μπορούσαν να κάνουν εργασίες που να είναι εύκολες και ενστικτώδεις για τον μέσο άνθρωπο (για παράδειγμα το να τρώνε φαγητό με το πιρούνι ή να ανεβαίνουν σκάλες), αλλά θεωρούταν πολύ δύσκολο οι μηχανές να μπορούν να «σκεφτούν» ώστε να παίξουν σκάκι σε ανώτατο επίπεδο, να λύσουν τον κύβο του Rubik κλπ.
Τελικά αποδείχθηκε ακριβώς το αντίθετο. Ενώ είναι σχετικά εύκολο το να κατασκευάσουμε μηχανές που λύνουν πολύ δύσκολους γρίφους ή παίζουν σκάκι αποδείχθηκε ότι δύσκολο το να δημιουργήσουμε μηχανές που να μπορούν να κάνουν με ευκολία ανθρώπινες δραστηριότητες που (φαινομενικά τουλάχιστον) δεν απαιτούν πολύ σκέψη (όπως είναι το περπάτημα στο δάσος ή η οδήγηση στο κέντρο μίας πολυσύχναστης πόλης, το πλύσιμο των πιάτων κ.α.). Φυσικά έχουν γίνει τεράστια βήματα σε αυτούς τους τομείς τα τελευταία 10 χρόνια (δείτε τις ικανότητες του Atlas της Boston Dynamics η τα αυτοκινούμενα οχήματα της Waymo), αλλά έχουμε πολύ δρόμο ακόμη, ώσπου να φτάσουμε ή να ξεπεράσουμε τις ανθρώπινες δυνατότητες σε αυτούς τούς τομείς.
Τι θα κερδίσουμε και τι θα χάσουμε;
Καθώς οι μηχανές γίνονται πιο προηγμένες και ικανές, θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν τους ανθρώπους στην εργασία τους, έτσι ώστε αυτή να γίνει πιο παραγωγική και με μεγαλύτερη ασφάλεια, προκειμένου να μπορεί ο καθένας από εμάς να ασχοληθεί με επουσιώδη θέματα και όχι με ζητήματα ρουτίνας. Συνολικά, στο μέλλον είναι πιθανό να έχουμε καταλήξει σε μια σχέση συνεργασίας μεταξύ ανθρώπινης και τεχνητής νοημοσύνης, στην οποία η κάθε μία θα συμμετέχει ανάλογα με τις δυνατότητές της για την επίτευξη κοινών στόχων.
Από την άλλη πλευρά, όπως ανάφερα πιο πριν, υπάρχει ο ορατός κίνδυνος αυτές οι τεχνολογίες να χρησιμοποιηθούν με τρόπους που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα ή που προκαλούν βλάβη στην κοινωνία. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, τους ηγέτες του κλάδου και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη να συνεργαστούν για να αναπτύξουν πολιτικές και κανονισμούς που να προάγουν την υπεύθυνη και ηθική χρήση αυτών των τεχνολογιών.
O Έλον Μασκ έχει πει ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αν δεν ελεγχθεί μπορεί να αποτελέσει έναν αθάνατο δικτάτορα και ότι η ίδια είναι πιο επικίνδυνη από τα πυρηνικά όπλα. Ισχύει;
O Έλον Μασκ έχει εκφράσει τις ανησυχίες του για τους πιθανούς κινδύνους, οι οποίοι συνδέονται με την ανάπτυξη προηγμένης Τεχνητής Νοημοσύνης. Αν και είναι δύσκολο να προβλεφθεί με βεβαιότητα η μελλοντική ανάπτυξή της, υπάρχουν σίγουρα κίνδυνοι και προκλήσεις. Μία από τις βασικές ανησυχίες είναι ότι τα συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσαν να σχεδιαστούν με στόχους που δεν ευθυγραμμίζονται με τις ανθρώπινες αξίες και θα μπορούσαν να δράσουν με τρόπους που είναι επιβλαβείς για τον άνθρωπο.
Μπορεί η κακή χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης να αποτελέσει κίνδυνο για τα δημοκρατικά πολιτεύματα;
Ναι, αναμφίβολα η κακόβουλη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί σίγουρα να γίνει κίνδυνος για τις δημοκρατικές χώρες. Αυτό συμβαίνει επειδή έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί με τρόπους που υπονομεύουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και διαδικασίες, όπως η διάδοση παραπληροφόρησης, η επιρροή της κοινής γνώμης και η χειραγώγηση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Έχουμε γίνει ήδη μάρτυρες τέτοιων γεγονότων.
Ποια μέριμνα θα πρέπει να υπάρξει από την πλευρά των κρατών προκειμένου να διασφαλίσουν τις δημοκρατίες τους;
Για να προστατευθούν από κακές χρήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης, οι δημοκρατίες πρέπει να επενδύσουν στην έρευνα και την ανάπτυξη για την δημιουργία σχετικών συστημάτων, που να είναι ευθυγραμμισμένα με τις δημοκρατικές αξίες και τα οποία δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια και την ιδιωτικότητα των πολιτών. Για να συμβεί αυτό απαιτείται να υπάρξει ανάπτυξη ισχυρών μέτρων κυβερνοασφάλειας και επένδυση σε έρευνα, η οποία να εστιάζει στον εντοπισμό και τον μετριασμό των πιθανών κινδύνων και προκλήσεων, που σχετίζονται με την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ένα άλλο σημαντικό βήμα είναι η ανάπτυξη πολιτικών και κανονισμών που να προωθούν την υπεύθυνη και ηθική χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη πλαισίων για την ασφαλή και ηθική χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης σε διάφορους κλάδους, καθώς και την ανάπτυξη κανονισμών που να διέπουν τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης σε πολιτικές εκστρατείες και άλλα πλαίσια,τα οποία έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς και διαδικασίες. Επιπλέον, οι δημοκρατίες πρέπει να επενδύσουν στην εκπαίδευση και στην ευαισθητοποίηση του κοινού, προκειμένου αυτό να κατανοήσει τους πιθανούς κινδύνους και τα οφέλη που συνδέονται με την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Συνολικά, η προστασία των δημοκρατικών θεσμών και διαδικασιών από κακές χρήσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης θα απαιτήσει συντονισμένη προσπάθεια εκ μέρους των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, των ηγετών της πολιτείας και άλλων ενδιαφερόμενων μερών.
Το δικαίωμα της ιδιωτικότητας απειλείται κυρίως στο σενάριο που κάποιος τρίτος αποκτά πρόσβαση στα δεδομένα του χρήστη ή στις εκτιμήσεις τις οποίες ένα σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να κάνει για τον χρήστη.
Ναι, το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή είναι σίγουρα σε κίνδυνο εάν κάποιος έχει πρόσβαση στα δεδομένα του χρήστη ή στην αξιολόγηση της τεχνητής Νοημοσύνης σχετικά με τον χρήστη. Αυτό συμβαίνει επειδή τα δεδομένα χρηστών και οι σχετικές αξιολογήσεις μπορούν να περιέχουν ευαίσθητες και προσωπικές πληροφορίες για άτομα, συμπεριλαμβανομένων των συμπεριφορών, των προτιμήσεων και των ενδιαφερόντων τους. Εάν αυτές οι πληροφορίες πέσουν σε λάθος χέρια, είναι σε θέση να χρησιμοποιηθούν ενάντια στο απόρρητο των ατόμων, σε χειραγώγηση της συμπεριφοράς τους, ακόμα και σε διάκριση σε βάρος τους.
Mία μελέτη του Όσμπορν το 2013 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ακόμα και στις ΗΠΑ, η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών θα θέσει σε κίνδυνο το 47% των θέσεων εργασίας. Tι θα συμβεί έπειτα;
Είναι δύσκολο να προβλέψουμε με βεβαιότητα πόσες θέσεις εργασίας θα καταργηθούν ως αποτέλεσμα της εισαγωγής νέων τεχνολογιών, όπως η αυτοματοποίηση και η Τεχνητή Νοημοσύνη αν και πολλές μελέτες, σαν αυτή που αναφέρατε, προβλέπουν πράγματι ότι θα καταργηθούν μεγάλοι αριθμοί θέσεων εργασίας. Αυτό, προφανώς, θα μπορούσε να έχει σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Πολλοί εργαζόμενοι θα μπορούσαν να βρεθούν άνεργοι ή υποαπασχολούμενοι, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνική αναταραχή, αυξημένη ανισότητα και άλλες οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις. Από την άλλη πλευρά, τουλάχιστον εγώ προσωπικά, δεν νομίζω ότι αυτό είναι ένα πρόβλημα για τη νέα γενιά ανθρώπων, οι οποίοι, είμαι σίγουρος (όπως έχει αποδειχθεί ιστορικά), θα προσαρμοστούν και θα αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες και θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας σε καινοτόμους τομείς ( για παράδειγμα μια πρόσφατη μελέτη στις ΗΠΑ εκτιμά ότι η οικονομία θα χρειαστεί ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας στην κυβερνοασφάλεια). Μακροπρόθεσμα (20-30 χρόνια) η νέα γενιά θα προσαρμοστεί.
Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι το πώς θα μπορέσουμε να προσφέρουμε εναλλακτικές λύσεις και βοήθεια στους εργαζόμενους αυτούς (των 40 ή 50 ετών), που ίσως χάσουν την δουλειά τους στο μεσοπρόθεσμο διάστημα κατά τη μετάβαση στις νέες τεχνολογίες. Για τον μετριασμό αυτών των κινδύνων θα είναι σημαντικό για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και λοιπούς ενδιαφερόμενους φορείς να συνεργαστούν για να αναπτύξουν πολιτικές και προγράμματα που θα βοηθούν τους εργαζόμενους να μεταβούν σε νέες βιομηχανίες και θέσεις εργασίας. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει επενδύσεις σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης, που προετοιμάζουν τους εργαζομένους για νέες θέσεις εργασίας υψηλότερης ειδίκευσης, καθώς και παροχή οικονομικής υποστήριξης και άλλων μορφών βοήθειας σε εκείνους που έχουν εκτοπιστεί λόγω αυτοματοποίησης και άλλων τεχνολογιών. Επιπρόσθετα, μπορεί να υπάρξει η ανάγκη να εξετάσουν νέες μορφές οικονομικής και κοινωνικής στήριξης, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα τα μέλη της κοινωνίας είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις βασικές τους ανάγκες και να συμμετέχουν στην οικονομία.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμα του το περιοδικό Foreign Policy κβαντικοί υπολογιστές και Τεχνητή Νοημοσύνη βρίσκονται ακόμη σε βρεφικό και νηπιακό στάδιο ανάπτυξης αντίστοιχα, αλλά πρόκειται για δύο εν δυνάμει… «δαίμονες» τους οποίους αν κάποιος βρει τρόπο να τους κάνει να συνεργαστούν τα αποτελέσματα μπορεί να είναι ολέθρια για την ανθρωπότητα. Tι πιστεύετε;
Ενώ αυτές οι τεχνολογίες υπόσχονται πολλά, υπάρχουν επίσης ανησυχίες σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται με την ανάπτυξη και εφαρμογή τους σε πολλούς τομείς. Μια ανησυχία είναι ότι ο συνδυασμός κβαντικού υπολογισμού και Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη ισχυρών, νέων εργαλείων για το hacking, την κατασκοπεία και άλλες μορφές εγκλήματος στον κυβερνοχώρο. Για παράδειγμα, ένας κβαντικός υπολογιστής θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί για να σπάσει πολλούς από τους αλγόριθμους κρυπτογράφησης, που προστατεύουν επί του παρόντος ευαίσθητα δεδομένα και επικοινωνίες.
Tον τελευταίο καιρό γίνεται λόγος για ChatGPT. Πόσο αυτό θα αλλάξει τη ζωή μας και σε ποιους τομείς;
Ως μοντέλο γλώσσας Τεχνητής Νοημοσύνης, το ChatGPT έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει πολλούς τομείς της ζωής μας, όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, η εξυπηρέτηση πελατών και πολλά άλλα. Παραδείγματος χάριν, στην εκπαίδευση το ChatGPT μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εικονικός δάσκαλος, παρέχοντας εξατομικευμένες μαθησιακές εμπειρίες στους μαθητές. Στην υγειονομική περίθαλψη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εικονικός βοηθός υγειονομικής περίθαλψης, βοηθώντας τους ασθενείς να προγραμματίσουν ραντεβού, να λάβουν απαντήσεις σε συνήθεις ερωτήσεις υγείας, ή ακόμη και να παρέχουν βασικές ιατρικές συμβουλές.
Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του φόρτου εργασίας των επαγγελματιών υγείας και να καταστήσει την υγειονομική περίθαλψη πιο προσιτή σε άτομα που μπορεί να μην έχουν εύκολη πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη. Το ChatGPT μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως εικονικός υπάλληλος εξυπηρέτησης πελατών, παρέχοντας άμεσες απαντήσεις σε ερωτήματα και παράπονα πελατών, βελτιώνοντας την εμπειρία τους. Είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα και εφαρμογές, που δεν έχουμε καν φανταστεί ως τώρα.
Ο Σαμ Άλτμαν, διευθύνων σύμβουλος της OpenAI του ChatGPT, προειδοποίησε ότι ο κόσμος μπορεί να μην απέχει τόσο πολύ από τη «δυνητικά τρομακτική» Τεχνητή Νοημοσύνη. Ποια η γνώμη σας;
Υποθέτω αναφέρεται στο γεγονός ότι οι μηχανές μαθαίνουν με εκθετικό ρυθμό και επίσης μαθαίνουν σχεδόν ταυτόχρονα η μία μηχανή από την άλλη, αντίθετα από τους ανθρώπους, που παίρνει πολύ χρόνο και κόπο να γίνει κάποιος expert (αθλητής, επιστήμονας, καλλιτέχνης κ.α.). Θέλει διάβασμα, χρόνια σπουδών, εξάσκησης κλπ. Αντίθετα, όταν μία μηχανή «μάθει» κάτι καινούργιο, αυτόματα όλες οι μηχανές μπορούν αμέσως να εκμεταλλευτούν αυτή τη νέα γνώση. Υπό αυτή την έννοια όντως οι μηχανές μαθαίνουν με τρομακτικά γρήγορους ρυθμούς. Θα σας αναφέρω το παράδειγμα του προγράμματος AlphaZero της DeepMind. Δίνοντας μόνο τους βασικούς κανόνες του παιχνιδιού, το πρόγραμμα έμαθε από μόνο του να παίζει σκάκι σε επαγγελματικό επίπεδο σε λιγότερο από 10 ώρες!
Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι πολλοί ερευνητές, που εργάζονται στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης, εργάζονται ενεργά για να αντιμετωπίσουν αυτές τις ανησυχίες και να διασφαλίσουν ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αναπτύσσεται με ασφαλή και υπεύθυνο τρόπο. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη νέων αλγορίθμων και μοντέλων, που έχουν σχεδιαστεί ώστε να είναι διαφανή, εξηγήσιμα και ελεγχόμενα, καθώς και τη θέσπιση σαφών δεοντολογικών πλαισίων για την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Αξίζει επίσης να επισημανθεί ότι οι κίνδυνοι, που συνδέονται με την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, δεν είναι μοναδικοί σε αυτήν την τεχνολογία. Πολλές νέες τεχνολογίες σε όλη την ιστορία έχουν αντιμετωπίσει ανησυχίες και φόβους σχετικά με τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις τους στην κοινωνία. Η πυρηνική τεχνολογία και η βιοτεχνολογία είναι δύο απτά παραδείγματα αυτού που λέμε transformative technologies, αλλά – προς το παρόν τουλάχιστον – έχουμε καταφέρει να περιορίσουμε τις αρνητικές τους συνέπειες και να καρπωθούμε τις θετικές τους δυνατότητες. Το κλειδί είναι να είμαστε προορατικοί στον εντοπισμό και τον μετριασμό αυτών των κινδύνων, ενώ ταυτόχρονα να εκμεταλλευτούμε τα πιθανά οφέλη που μπορούν να αποφέρουν αυτές οι τεχνολογίες. Σε τελική ανάλυση, συνολικά, αν και υπάρχουν σίγουρα πιθανοί κίνδυνοι που σχετίζονται με την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, να συνεργαστούμε σαν κοινωνία για την ανάπτυξη και την εφαρμογή αποτελεσματικών στρατηγικών, διασφαλίζοντας πως αναπτύσσεται με ασφάλεια, με υπεύθυνο και ευεργετικό τρόπο για όλους μας.
Είστε καθηγητής Αεροδιαστημικής Μηχανικής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Georgia Tech της Ατλάντα (ΗΠΑ). Για τον λόγο αυτό δεν θα μπορούσα να μη σας ρωτήσω και για τον διαστημικό τουρισμό. Πόσο κοντά βρισκόμαστε από τις διακοπές στο διάστημα;
Ο διαστημικός τουρισμός είναι μια αναδυόμενη βιομηχανία, που εξελίσσεται γρήγορα. Υπάρχουν αρκετές εταιρείες, οι οποίες εργάζονται για την ανάπτυξη των εμπορικών δυνατοτήτων διαστημικών πτήσεων. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι ένα σχετικά νέο πεδίο και υπάρχουν αρκετές προκλήσεις, που πρέπει να ξεπεραστούν πριν ο διαστημικός τουρισμός να γίνει πραγματικότητα για το ευρύ κοινό. Υπάρχουν ακόμα αρκετά κενά ως προς τη νομοθεσία και τις διαδικασίες που θα εξασφαλίζουν την ανάπτυξη αξιόπιστων και ασφαλών διαστημικών οχημάτων, τη διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας των επιβατών κατά τις διαστημικές πτήσεις και τη θέσπιση σαφών κανονισμών και κατευθυντήριων γραμμών για εμπορικές διαστημικές πτήσεις.
Παρά τις προκλήσεις, αρκετές εταιρείες έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη των δυνατοτήτων του διαστημικού τουρισμού. Για παράδειγμα η SpaceX, η Blue Origin και η Virgin Galactic εργάζονται για την ανάπτυξη (suborbital/υποτροχιακών) διαστημικών πτήσεων, που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στους επιβάτες, οι οποίοι πληρώνουν για να βιώσουν την έλλειψη της βαρύτητας και για να δουν τη Γη από το διάστημα. Προς το παρόν αυτές οι πτήσεις είναι απαγορευτικά ακριβές για το ευρύ κοινό. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι οι πρώτοι επιβάτες θα είναι πλούσιοι ιδιώτες. Είναι δύσκολο να προβλεφθεί με ακρίβεια το πότε οι εμπορικές διαστημικές πτήσεις θα γίνουν πραγματικότητα για τον υπόλοιπο κόσμο. Ωστόσο, σημειώνονται συνέχεια σημαντικά βήματα, καθώς η βιομηχανία ωριμάζει και γίνεται πιο αποτελεσματική και είναι πιθανό ο διαστημικός τουρισμός να γίνει πιο προσιτός για ένα ευρύτερο φάσμα ανθρώπων στο εγγύς μέλλον.
Το υποτροχιακό ταξίδι με μπαλόνι πότε θα μπορεί να πραγματοποιηθεί;
Οι πτήσεις με μπαλόνια έχουν ήδη συμβεί, αν και δεν είναι ακόμη ένας κοινός τρόπος μεταφοράς στο διάστημα. Όσον αφορά στις υποτροχιακές πτήσεις με μπαλόνια για διαστημικό τουρισμό ή έρευνα, υπάρχουν αρκετές εταιρείες που εργάζονται επί του παρόντος για την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας, όπως η World View Enterprises και η Space Perspective. Αυτές οι εταιρείες στοχεύουν στη χρήση αερόστατων σε μεγάλο υψόμετρο για τη μεταφορά ανθρώπων και ωφέλιμων φορτίων στην άκρη του διαστήματος, παρέχοντας έναν μοναδικό και πιο προσιτό τρόπο εμπειρίας διαστημικών πτήσεων. Όμως είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι υποτροχιακές πτήσεις με μπαλόνια βρίσκονται ακόμη στα αρχικά στάδια ανάπτυξης και υπάρχουν πολλές τεχνικές και διαδικαστικές προκλήσεις, που πρέπει να ξεπεραστούν πριν να αποτελέσουν βιώσιμο τρόπο μεταφοράς στο διάστημα. Ωστόσο, θα υπάρξει η εποχή που όσοι το επιθυμούν θα έχουν τη δυνατότητα να βιώσουν μία τέτοια εμπειρία.
Aρκετοί υποστηρίζουν ότι ξοδεύονται τεράστια ποσά για το διάστημα την ίδια ώρα που υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που πεινούν. Τι απαντάτε;
Δε νομίζω ότι το ένα αναιρεί το άλλο. Σίγουρα υπάρχουν πολλά πιεστικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα στη Γη, όπως είναι η φτώχεια, η πείνα και η ανισότητα. Παρ’ όλα αυτά, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η εξερεύνηση του διαστήματος και οι επενδύσεις στην επιστήμη και την τεχνολογία μπορούν επίσης να έχουν σημαντικά οφέλη για την ανθρώπινη ευημερία. Η διαστημική τεχνολογία και η εξερεύνηση του διαστήματος έχουν πολλά οφέλη για τη ζωή στη Γη, όπως η ανάπτυξη νέων υλικών και τεχνολογιών για διαστημικές αποστολές, που έχει οδηγήσει σε πολυάριθμες spin-off τεχνολογίες με εφαρμογές σε τομείς όπως η ιατρική, οι μεταφορές και η ενέργεια, η παρακολούθηση και η μελέτη του περιβάλλοντος για την κατανόηση της κλιματικής αλλαγής, η πρόβλεψη φυσικών καταστροφών και η διαχείριση φυσικών πόρων με πιο βιώσιμο τρόπο, οι επικοινωνίες, η πλοήγηση κ. α.
Όσον αφορά στα οφέλη για τις φτωχές και υπανάπτυκτες περιοχές, οι τεχνολογίες που βασίζονται στο διάστημα μπορούν να παρέχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και άλλες κρίσιμες υπηρεσίες, που διαφορετικά δεν θα ήταν διαθέσιμες. Για παράδειγμα, οι δορυφορικές επικοινωνίες μπορούν να δώσουν σε απομακρυσμένες κοινότητες πρόσβαση στο Διαδίκτυο και άλλες υπηρεσίες επικοινωνίας, βοηθώντας στη σύνδεσή τους με τον υπόλοιπο κόσμο και παρέχοντας πρόσβαση σε πληροφορίες και πόρους, που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για χώρες όπως η Ελλάδα, που δεν είναι γεωγραφικά συμπαγείς (με την ύπαρξη πολλών νησιών και ορεινών απομακρυσμένων οικισμών).
Επιπλέον, οι τεχνολογίες που βασίζονται στο διάστημα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση και τη διαχείριση καταστροφών, δίνοντας κρίσιμες πληροφορίες για τις προσπάθειες διάσωσης και ανακούφισης μετά από φυσικές καταστροφές. Συνολικά, οι τεχνολογίες που βασίζονται στο διάστημα έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν τις ζωές και να μειώσουν τη φτώχεια στις υπανάπτυκτες περιοχές, παρέχοντας πρόσβαση σε πόρους και υπηρεσίες που μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους, να βελτιώσουν την ευημερία τους και να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους.
Δεν πιστεύω ότι οι επενδύσεις στην εξερεύνηση του διαστήματος έρχονται απαραίτητα σε βάρος των επενδύσεων σε άλλους σημαντικούς τομείς. Οι κυβερνήσεις και οι ιδιωτικοί οργανισμοί μπορούν και κατανέμουν πόρους σε μια ποικιλία πρωτοβουλιών ταυτόχρονα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που στοχεύουν στην αντιμετώπιση της φτώχειας, της πείνας και της ανισότητας. Τελικά, εναπόκειται στην κοινωνία ως σύνολο να αποφασίσει το πώς θα διαθέσει καλύτερα τους πόρους της για την επιδίωξη ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους μας.
O καθηγητής δρ. Melvin Kranzberg, στο Georgia Institute of Technology στις ΗΠΑ έχει διατυπώσει ότι «Η τεχνολογία δεν είναι ούτε καλή ούτε κακή, αλλά δεν είναι και ουδέτερη».
Θα συμφωνήσω, με την έννοια ότι η τεχνολογία μπορεί να έχει πολλές θετικές επιπτώσεις στην κοινωνία, αλλά ταυτόχρονα μπορεί επίσης να έχει και πολλές αρνητικές. Εξαρτάται από τον τελικό χρήστη, δηλαδή από εμάς τους ίδιους. Επομένως είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η ανάπτυξη και η χρήση τής τεχνολογίας πρέπει να καθοδηγείται από ηθικούς και κοινωνικούς λόγους, για να διασφαλιστεί ότι ωφελεί την ανθρωπότητα στο σύνολό της έτσι ώστε να μεγιστοποιήσουμε τις θετικές/ευεργετικές της συνέπειες και να ελαχιστοποιήσουμε τις αρνητικές.
Οι 3 νόμοι του Isaak Asimov
1.Το ρομπότ δε θα κάνει κακό σε άνθρωπο, ούτε με την αδράνειά του θα επιτρέψει να προκληθεί βλάβη σε ανθρώπινο ον
2. Το ρομπότ πρέπει να υπακούει τις διαταγές που του δίνουν οι άνθρωποι, εκτός αν αυτές οι διαταγές έρχονται σε αντίθεση με τον πρώτο νόμο
3. Το ρομπότ οφείλει να προστατεύει την ύπαρξή του, εφόσον αυτό δεν συγκρούεται με τον πρώτο και τον δεύτερο νόμο
Πιστεύετε ότι αυτοί οι 3 νόμοι είναι εφικτό να εφαρμοστούν;
Αυτοί οι νόμοι είναι μια φανταστική λίστα, που έχει σχεδιαστεί για να διερευνήσει ηθικά ζητήματα, τα οποία σχετίζονται με την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη ρομποτική. Αν και αναφέρονται συχνά σε συζητήσεις για την ηθική και την ασφάλεια της Τεχνητής Νοημοσύνης, είναι απίθανο να εφαρμοστούν σαν ένα σύνολο σκληρών κανόνων για τέτοια συστήματα. Παρόλα αυτά, οι ερευνητές που ασχολούνται με την ανάπτυξη ρομποτικών συστημάτων, ασχολούνται με τα παρεμφερή θέματα της ασφάλειας και της ηθικής της Τεχνητής Νοημοσύνης. Η αντιμετώπιση τους θα απαιτήσει μια περισσότερο διαφοροποιημένη προσέγγιση, που θα λαμβάνει υπόψη τα πολλά σύνθετα ζητήματα, τα οποία σχετίζονται με τη δημιουργία και την ανάπτυξη τεχνολογιών Τεχνητής Νοημοσύνης.
