Στον πρώτο όροφο ενός παλαιού κτιρίου, στου Ψυρρή, βρίσκεται το πιλοποιείο Savapile. To μοναδικό πλέον εργαστήριο κατασκευής ψάθινων καπέλων σε ολόκληρη την Ελλάδα, το οποίο λειτουργεί από το 1960.
Εκεί, συναντήσαμε τη Λίζα Σαριγιαννίδου, ιδιοκτήτρια της επιχείρησης και μας μίλησε για την ιστορία της, τα καπέλα που φτιάχνει, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει, τους επιχειρηματικούς ελιγμούς της προκειμένου να επιβιώσει, αλλά και για τα σχέδιά της για το μέλλον.
Πώς όμως κάποιος παίρνει την απόφαση να ξεκινήσει ένα πιλοποιείο; "Ο πατέρας μου, ο Σάββας Σαριγιαννίδης, εργάζονταν σε ένα εργοστάσιο, που έφτιαχνε καπέλα, στον Πειραιά. Δεν γνώριζε όλη τη διαδικασία, καθώς ασχολούταν μόνο με ένα συγκεκριμένο τομέα της παραγωγής. Κάποια στιγμή, αποφάσισε να εξελιχθεί και ζήτησε από τις γυναίκες που έφτιαχναν τα ψάθινα καπέλα, να του δείξουν τη δουλειά. Εκείνες του αρνήθηκαν, λέγοντάς του χαρακτηριστικά, ότι η τέχνη δε μαθαίνεται, αλλά κλέβεται", μας είπε η Λίζα.
Ο κος Σάββας, όμως, δεν το έβαλε κάτω, πείσμωσε και αποφάσισε να υλοποιήσει το όνειρό του, έστω και χωρίς βοήθεια. Όπως μας εξιστόρησε η Λίζα "Ο πατέρας μου πήρε ψάθα, μία γλάστρα που την είχε για το καλούπι του κεφαλιού και ένα τηγάνι που το χρησιμοποίησε για να φτιάξει το μπορν, δηλαδή το γύρω γύρω, και δημιούργησε το πρώτο του καπέλο. Στη συνέχεια, άρχισε να τα πουλάει. Όταν λοιπόν, διαπίστωσε ότι είχαν ζήτηση, ξεκίνησε δειλά δειλά την επιχείρηση".
Η επιχείρηση πέρασε στα χέρια της Λίζας το 2001, η οποία μπήκε ουσιαστικά στο πνεύμα της δουλειάς, όταν έχασε τον πατέρα της. "Ερχόμουν στο εργαστήριο από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Όμως, νομίζω ότι τα προηγούμενα χρόνια δεν είχα καταλάβει τι ακριβώς γίνονταν. Γνώριζα τη δουλειά, αλλά δεν είχα την κύρια ευθύνη της επιχείρησης. Μόλις την ανέλαβα, κατάλαβα ακριβώς τι σημαίνει να έχεις μόνος σου μια επιχείρηση".
Οι απαιτήσεις της δουλειάς είναι πολλές, για το λόγο αυτό η Λίζα εργάζεται πάρα πολλές ώρες, προκειμένου να προλάβει τις παραγγελίες. "Είμαι εδώ μόνη μου από το πρωί μέχρι το βράδυ, γιατί ένα-ένα καπέλο φτιάχνεται στο χέρι και απαιτείται πολύς χρόνος", τόνισε. Και συνέχισε λέγοντας "Ειδικά αυτή την εποχή έχουν πέσει όλες οι παραγγελίες μαζί, γιατί κανείς δεν παραγγέλνει από το χειμώνα. Όλοι περιμένουν να πιάσουν οι ζέστες και έρχονται τελευταία στιγμή και μετά βιάζονται".
Aρχικά, στο πιλοποιείο Savapile έφτιαχναν αποκλειστικά ψάθινα καπέλα. Στη συνέχεια όμως, με την εισαγωγή καπέλων από την Κίνα, η ψάθα ως υλικό πωλούταν ακριβότερα από ένα έτοιμο καπέλο. Στην προσπάθειά της η Λίζα να επιβιώσει επιχειρηματικά, ξεκίνησε να φτιάχνει ναυτικά κασκέτα, μποναμάδες, ψάθινα καλάθια, καπέλα για βαφτιστικά ρούχα, σχολικούς μπερέδες και διάφορα καπέλα από μερινό και από άλλα υλικά. "Σκεφτείτε ότι η περίοδος που έχουν τα καπέλα ζήτηση διαρκεί δυο μήνες, μετά έρχεται ο χειμώνας που είναι "νεκρός". Τα καπέλα έτσι και αλλιώς είναι ένα δύσκολο είδος, για αυτό προσπαθώ να επεκταθώ και σε άλλα είδη".
Η τέχνη του πιλοποιού είναι αρκετά δύσκολη καθώς απαιτείται πολλή υπομονή, μεράκι και δεξιοτεχνία. "Εμένα δε μου φαίνεται δύσκολη, γιατί, όπως έλεγε περιπαιχτικά ο πατέρας μου, γεννήθηκα μέσα σε ένα καπέλο. Όταν όμως με κάλεσαν σε ένα σεμινάριο για να δείξω την τεχνική, τότε παρατήρησα, ότι δυσκολεύονταν πάρα πολύ να φτιάξουν ένα απλό καπέλο".
Τα εμπόδια που καλείται να προσπελάσει καθημερινά η Λίζα είναι πολλά. "Αυτό που με απασχολεί, κυρίως, είναι ότι η ψάθα, που ράβω μόνο εγώ στην Ελλάδα, ως υλικό, τελειώνει. Παλιά υπήρχαν χρωματιστές ψάθες, οι οποίες σταμάτησαν να πωλούνται. Το ίδιο συνέβη και με τη λευκή, η οποία πλέον δεν υπάρχει πουθενά. Αυτό οφείλεται στο ότι η ψάθα πλέκεται στο χέρι και κανείς πλέον δεν κάθεται να κάνει αυτή την τόσο χρονοβόρα και δύσκολη δουλειά. Φανταστείτε, ότι όταν ξεκίνησαν οι εισαγωγές από την Κίνα την δεκαετία του 1990, η ψάθα ήταν τριπλάσια και πιο φθηνή και τότε ακόμα υπήρχε δυσκολία. Σκεφτείτε πόσο πιο δύσκολα είναι τώρα", μας ανέφερε η Λίζα. Και πρόσθεσε ότι "Αυτό που με στεναχωρεί είναι ότι τελειώνει το υλικό και βγαίνουν πλέον μόνο χαρτιά και πλαστικά, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με την ψάθα".
Όμως και σε ό,τι αφορά τα μηχανήματα που χρησιμοποιεί για την κατασκευή των καπέλων η Λίζα αντιμετωπίζει πολλά και ουσιαστικά προβλήματα. "Στα μηχανήματα έχω επίσης τεράστιες δυσκολίες, γιατί είναι όλα πολύ παλιά και δεν υπάρχουν ανταλλακτικά. Επίσης, δεν υπάρχουν άνθρωποι που να μπορούν να τα φτιάξουν. Και το καταλαβαίνω, δεν υπάρχει λόγος να μάθει κάποιος να φτιάχνει μηχανές για το μοναδικό εργαστήριο που έχει ξεμείνει. Ο πατέρας μου είχε μάθει και τις έφτιαχνε μόνος του, εγώ όμως δε γνωρίζω. Το μόνο που κάνω είναι να κρατάω επίτηδες παλιές μηχανές, με σκοπό να έχω ορισμένα ανταλλακτικά σε περίπτωση που τα χρειαστώ".
Η φορολογία είναι ένα ακόμα σοβαρό θέμα που την απασχολεί και την αγχώνει πολύ. Όπως μας δήλωσε "Και μόνο που έχω επιχείρηση πρέπει να πληρώσω 1500 ευρώ, χωρίς να έχω τίποτα άλλο στο όνομά μου. Έχω μόνο αυτό το μαγαζί που το νοικιάζω. Με λίγα λόγια έχω - δεν έχω κέρδος θα πρέπει να πληρώσω, επειδή έχω επιχείρηση. Ακόμα, τα χρήματα που καταβάλω στον ΟΑΕΕ είναι επίσης πάρα πολλά. Οι φόροι που καλούμαι να πληρώσω έχουν γίνει χιονοστιβάδα", συμπλήρωσε απογοητευμένη. "Να μην αναφερθώ στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, τα ποσά που καλούμαι να πληρώσω είναι εξωπραγματικά" πρόσθεσε.
Τα χειροποίητα καπέλα Savapile πωλούνται σε καταστήματα σε νησιά, αλλά και στην Αθήνα, ενώ κασκέτα της ίδιας εταιρείας εξάγονται και στην Αμερική. "Δίνω σε εταιρείες που φτιάχνουν βαφτιστικά, σε ράφτες που φτιάχνουν παραδοσιακές στολές. Κατά καιρούς έχω κάνει και μερικά θεατρικά καπέλα".
Παρόλα αυτά, η Λίζα δεν το βάζει κάτω με πείσμα, υπομονή και επιμονή είναι αποφασισμένη να συνεχίσει την οικογενειακή επιχείρηση, παρόλες τις αντιξοότητες. "Γενικά είμαι της γνώμης, ότι εάν πιστεύεις κάτι πάρα πολύ και το προωθήσεις σωστά, θα πετύχεις. Αυτό που με γεμίζει ικανοποίηση τελευταία είναι ότι αρχίζουν οι καταναλωτές και αντιλαμβάνονται την αξία των χειροποίητων καπέλων" μας επισήμανε. Ενώ δεν παρέλειψε να μας εκφράσει και την επιθυμία της να λάβει μέρος σε διάφορες εκθέσεις, προκειμένου να προωθήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη δουλειά της.
Η συνέντευξη λήφθηκε για το epixeiro.gr
