Μεταμοσχεύσεις: Μύθοι και Πραγματικότητα

γιατρός
30.03.2019
Μεταμοσχεύσεις: Μύθοι και Πραγματικότητα

Ο ειδικός χειρουργός μεταμοσχεύσεων Γιώργος Βρακάς μίλησε στο paspartou.gr και την Εύα Κακλειδάκη                                                                                                                                                                                                                 

O ειδικός χειρουργός Γιώργος Βρακάς ασχολείται με το νευραλγικό τομέα των μεταμοσχεύσεων, στο νοσοκομείο Oxford University Hospitals NHS Foundation της Οξφόρδης. Η επιλογή της χειρουργικής υπήρξε γι’ αυτόν μονόδρομος, καθώς ο πατέρας του, όντας και ο ίδιος χειρουργός, αποτέλεσε το φάρο για τη μετέπειτα λαμπρή πορεία του γιου του.

Η χειρουργική είναι γι’ αυτόν μία επιλογή ζωής, που τον κάνει να αψηφά τις ατέλειωτες ώρες διαβάσματος, τα απαιτητικά ξενύχτια πάνω από το χειρουργικό τραπέζι και τις θυσίες της προσωπικής ζωής. Ο κ. Βρακάς δεν είναι ένας διεκπεραιωτής της ιατρικής, αλλά ένας μαχητής με όραμα, που θέλει να πάει την επιστήμη του ένα σκαλοπάτι παραπάνω τόσο για τον ίδιο όσο και προς όφελος των συνανθρώπων του. Άλλωστε, αυτό αποδεικνύουν και οι σημαντικές διακρίσεις που έχει λάβει, μέχρι σήμερα, πάρα το νεαρό της ηλικίας του.

γιατρός

Έχετε πει ότι πηγή έμπνευσης σας αποτέλεσε ο πατέρας σας, ο οποίος είναι χειρουργός στο νοσοκομείο της Δράμας. Τι ακριβώς είναι αυτό που θαυμάσατε και ακολουθήσατε τα χνάρια του;

Το βασικό είναι αυτό που μπορείς να προσφέρεις στο συνάνθρωπό σου. Παρατηρούσα τον πατέρα μου πως μετά από ένα μεγάλο χειρουργείο ένιωθε ευχαρίστηση και ήταν ευδιάθετος. Είχε κύρος και τον γνώριζαν όλοι. Αυτό ήταν που με είχε εντυπωσιάσει σε αυτό το επάγγελμα και είχα πει πως θα το ακολουθούσα.

γιατρός

Βέβαια το λειτούργημα του χειρουργού έχει και μεγάλο ρίσκο, γιατί μπορεί μία επέμβαση να μην πάει καλά.

Πάντα υπάρχουν και περιστατικά, τα οποία είναι δύσκολα. Μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές μετά από το χειρουργείο.  Αυτό είναι κάτι το αναμενόμενο και γι’ αυτό το λόγο προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε για να κάνουμε το κάτι παραπάνω. Προφανώς και υπάρχουν περιστατικά ,που δεν μπορεί κάποιος να βοηθήσει, αλλά προσπαθούμε να βοηθήσουμε στο βαθμό που μπορούμε.

Σε συνέντευξη είχατε αναφέρει πως ο χώρος των μεταμοσχεύσεων είναι γοητευτικός  για έναν εκκολαπτόμενο χειρουργό, αλλά δυστυχώς οι δυνατότητες της εκπαίδευσης στην Ελλάδα, στο συγκεκριμένο τομέα, είναι λίγες. Τι περισσότερο σας προσφέρει το Λονδίνο ως προς το λειτούργημά σας;

Εγώ τελείωσα γενική χειρουργική στην Ελλάδα, ωστόσο στη χώρα μας δε γίνονται χειρουργεία μεταμοσχεύσεων.  Επομένως, δεν υπάρχει τρόπος να εκπαιδευτεί κάποιος σε αυτό, καθώς απαιτείται μεγάλος όγκος περιστατικών. Η Ελλάδα υστερεί δραματικά σε σχέση με την Αγγλία στις μεταμοσχεύσεις και ο βασικός λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν οι δότες. Δηλαδή υπάρχουν οι χειρουργοί, υπάρχει το τμήμα των μεταμοσχεύσεων, αλλά δεν υπάρχουν οι δότες, έτσι ώστε να πραγματοποιούνται τέτοιους είδους χειρουργεία, προκειμένου να εκπαιδευτεί κάποιος.

Γιατί δεν υπάρχουν δότες μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα;

Πιστεύω ότι σε κάποιο βαθμό είναι θέμα αντίληψης του Έλληνα. Το θέμα είναι πολυδιάστατο.  Σε αυτό συντελεί η κουλτούρα μας, ο τρόπος που μεγαλώσαμε. Mε τη μεταμόσχευση πιστεύουμε ότι κάνουμε κακό στον άνθρωπό μας. Και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις παίζουν ρόλο σε κάποιο βαθμό. Βέβαια, γνωρίζω άτομα από την Εκκλησία, τα οποία υποστηρίζουν τις μεταμοσχεύσεις. Είμαστε όμως και καχύποπτοι ως λαός. Υπάρχει κόσμος που πιστεύει ότι αν κάποιος δηλωθεί δότης, θα του πάρουν τα όργανα.

Το Ωνάσειο πήρε την άδεια να φτιάξει το πρώτο μεταμοσχευτικό κέντρο.

Ναι.  Ωστόσο το πρόβλημα δε λύνεται με το να φτιαχτεί ένα κτίριο, ούτε εάν μαζευτούν γιατροί από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Το θέμα είναι να υπάρξουν οι δότες.

Στο τμήμα μου μόνο σε μία εβδομάδα πραγματοποιούνται τόσες μεταμοσχεύσεις όσες γίνονται στην Ελλάδα, μέσα σε ένα χρόνο. Ένας δείκτης που δείχνει πόσο καλά λειτουργεί ένα σύστημα υγειάς είναι αυτός των μεταμοσχεύσεων. Στην Αγγλία πέρυσι, για πρώτη φορά έπεσε η λίστα αναμονής κάτω από τους 5.000 ασθενείς, που αναμένουν νεφρό.  Συνέχεια οι αριθμοί αυξάνονται, εφόσον αυξάνονται συνεχώς οι νεφροπαθείς. Ενώ οι μεταμοσχεύσεις στις περισσότερες χώρες δεν αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό.

γιατρός

Πώς μπορούν να αυξηθούν οι δότες στην Ελλάδα;

Βασικά θα πρέπει να υπάρξει η ανάλογη ενημέρωση. Να καταλάβει ο κόσμος για ποιο λόγο γίνονται μεταμοσχεύσεις.

Στην Ελλάδα πολλοί δεν πιστεύουν στον εγκεφαλικό θάνατο. Έχω ακούσει ακόμη και γιατρούς να το λένε. Εγκεφαλικός θάνατος σημαίνει ότι ο εγκέφαλος ενός ανθρώπου δε λειτουργεί, καθώς δεν υπάρχει επαρκής αιμάτωση. Είναι βασικά νεκρός. Αυτοί είναι η πλειοψηφία των δωρητών οργάνων.

Πρέπει να πραγματοποιηθούν κάποια σεμινάρια και από τα σχολεία, προκειμένου να ενημερωθούν τα παιδιά για τη δωρεά οργάνων. Να αντιληφθούν ότι υπάρχουν άτομα, τα οποία πεθαίνουν εξαιτίας της έλλειψης οργάνων και θα μπορούσαμε κάλλιστα να τα βοηθήσουμε μεταμοσχεύοντάς του τα όργανα από κάποιον που δε τα χρειάζεται.

 Στην Ελλάδα πιστεύουμε πάντα σε ένα θαύμα.

Ναι αυτό είναι το θέμα. Αν κάποιος σωθεί είναι θαύμα, αν πεθάνει φταίει ο γιατρός.

Εσείς είστε υπέρ ή κατά της ευθανασίας;

Εγώ είμαι υπέρ της ευθανασίας υπό προϋποθέσεις προφανώς. Γιατί πρέπει να δούμε τι θέλει ο ασθενής. Είναι θέμα βούλησης του ασθενούς. Αν κάποιος διαγνωστεί με μία ανίατη ασθένεια, η οποία συνεχώς επιδεινώνεται δε βλέπω το νόημα να αφήσω κάποιον αβοήθητο στην τύχη του, για να πεθάνει τελικά με τις χειρότερες δυνατές προϋποθέσεις.

Από κει και πέρα θέλει μεγάλη προσοχή, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει κατάχρηση Είμαστε ένας λαός καχύποπτος. Πάντα σκεφτόμαστε το πονηρό πίσω από το οτιδήποτε κι αυτό έχει σοβαρό αντίκτυπο, όσον αφορά στην υιοθέτηση νέων ιδεών.

Είστε πολύ νέος και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα έχετε καταφέρει να λάβετε πολλές διακρίσεις. Μία από αυτές ήταν όταν το 2016 αποσπάσατε το διεθνές βραβείο μεταμοσχεύσεων στο Χονγκ Κονγκ, στο πλαίσιο του παγκόσμιου συνεδρίου μεταμοσχεύσεων.  Με ποια κριτήρια γίνεται αυτή η συγκεκριμένη βράβευση;

Στέλνονται κάποιες μελέτες από ολόκληρο τον κόσμο. Με βάση τις μελέτες αυτές και την ποιότητά τους, αλλά και τη σημασία που μπορεί να έχουν κλινικά για τους ασθενείς δίνεται κάποια βαθμολογία. Με τον τρόπο αυτό γίνεται η βράβευση.

Τι σημαίνει για εσάς αυτή η βράβευση;

Ότι βρίσκομαι σε καλό δρόμο όσον αφορά την έρευνα και την κλινική εμπειρία. Είναι η επιβράβευση των κόπων μου.

Το 2015  ανακηρυχθήκατε έπειτα από ψηφοφορία των φοιτητών ιατρικής ως ο καλύτερος εκπαιδευτής στα πλαίσια διδασκαλίας. Τι πιστεύετε ότι βρήκαν σε εσάς οι φοιτητές και σας ξεχώρισαν;

Πιστεύω ότι είναι η θετική αντιμετώπιση με την οποία αντιμετωπίζω τα πάντα.  Δε θα προσβάλω ποτέ. Πρέπει να έχουμε μία θετική αντιμετώπιση, να ενθαρρύνουμε τους φοιτητές για να μπορέσουν να πετύχουν το κάτι παραπάνω.

 

γιατρός

Ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει κάποιος για να γίνει  χειρουργός;

Σκληρή δουλειά. Κανένας δεν γεννήθηκε χειρουργός. Kάποιοι μπορεί να έχουν κι ένα παραπάνω ταλέντο, όμως δεν αρκεί. Χρειάζεται σκληρή δουλειά και πολύ διάβασμα.

Η χειρουργική είναι μία απόφαση ζωής. Είναι σαν πρωταθλητισμός, γιατί θυσιάζεις πολλά πράγματα για να το κάνεις αυτό.

Πόσες ώρες χειρουργείο μπορεί να έχετε την ημέρα;

Πολλές. Νομίζω ότι οι περισσότερες ώρες που έχω χειρουργήσει συνεχόμενα είναι από Παρασκευή μέχρι Δευτέρα μεσημέρι. Τα χειρουργεία που κάνω είναι πολύωρα. Η μεταμόσχευση εντέρου παίρνει περίπου ένα εικοσιτετράωρο.

 Σας έχει τύχει να “χάσετε” ασθενή στο χειρουργείο;

Ναι βέβαια. Δυστυχώς. Είναι αναπόφευκτο κάποιοι ασθενείς να μην επιβιώσουν μετά από πολύωρα και βαριά χειρουργεία, για αυτό και πάντα γίνεται ο απαραίτητος προεγχειρητικός έλεγχος, έτσι ώστε να διερευνηθούν και, εάν είναι δυνατόν, να αντιμετωπιστούν οι οποίες συνυπάρχουσες παθήσεις.

Την πρώτη φορά που σας συνέβη αυτό πώς το διαχειριστήκατε;

Στο επάγγελμα που κάνω πρέπει να έχεις μία ορισμένη ψυχραιμία και να προσπαθείς να μην επηρεάζεται συναισθηματικά, γιατί το επάγγελμα είναι σκληρό.

Δε μπορείς να αναλάβεις τόσο βαριά περιστατικά, αν έχουν κάποιο αντίκτυπο στην προσωπική σου ζωή.

Ποιο είναι το όραμά σας ως επιστήμονας;

Θέλω να ασχοληθώ με καινούργιους τομείς μεταμοσχεύσεων. Με διαφορετικές τεχνικές. Eπιπλέον, αυτό που επιθυμώ είναι να καταφέρω να στήσω ένα τμήμα μεταμοσχεύσεων από μόνος μου, ούτως ώστε να μπορέσω εφαρμόσω αυτό το κομμάτι, το οποίο έχω μάθει. Αυτό σκέφτομαι να το κάνω στην Αμερική.

Σκέφτεστε να γυρίσετε στην Ελλάδα;

Για να πω την αλήθεια, πάντα το σκέφτομαι. Είναι πολλές οι φορές που αναρωτιέμαι τι κάνω στο εξωτερικό και πως θέλω να γυρίσω στην πατρίδα μου. Το θέμα είναι με ποιες προϋποθέσεις γυρίζει κάποιος πίσω. Αυτή τη στιγμή, αν γυρίσω στην Ελλάδα, δύσκολα θα ασχοληθώ με τις μεταμοσχεύσεις, καθώς γίνονται μόνο σε λίγα νοσοκομεία.

Εύα Κακλειδάκη

Εύα Κακλειδάκη

Με λένε Εύα και είμαι καλά, όπως συνηθίζω, να λέω. Σπούδασα Κοινωνιολογία κι έκανα μεταπτυχιακό στις ανθρωπιστικές σπουδές. Αλλά καθώς, όπως λέει και ο ποιητής “Εδώ στου δρόμου τα μισά έφτασε η ώρα να το πω, άλλα είν’ εκείνα που αγαπώ γι’ αλλού γι’ αλλού ξεκίνησα”, κάπως έτσι κι εγώ αποφάσισα να ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία. Ο λόγος; Η μαγική τέχνη της συνέντευξής μέσω της οποίας προσπαθώ να ανακαλύψω όχι μόνο τους άλλους, αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό.