Μαρία Χρονιάρη: H "Αγέννητη γη" ήταν εκείνη που έκανε την επιλογή να ανέβει στο θέατρο

Mαρία Χρονιάρη
30.04.2019
Μαρία Χρονιάρη: H "Αγέννητη γη" ήταν εκείνη που έκανε την επιλογή να ανέβει στο θέατρο

Η ποιητική συλλογή της Μαρίας Χρονιάρη, "Αγέννητη Γη", ανεβαίνει στο θεατρικό σανίδι υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες της ιδίας. Η Μαρία Χρονιάρη μίλησε στην Εύα Κακλειδάκη και το paspartou.gr για το εγχείρημά της. 

 

Η Αγέννητη Γη που κυκλοφορεί από τις εκδ. Σοκόλη, είναι η τρίτη σου ποιητική συλλογή. Γιατί επέλεξες αυτό το βιβλίο να ανέβει στη θεατρική σκηνή και πώς προέκυψε η ιδέα να γίνει θεατρικό;

Αγέννητη Γη

Η Αγέννητη γη είναι η τρίτη μου προσωπική ποιητική συλλογή, κι είναι το πιο αγαπημένο μου από τα συνολικά πέντε βιβλία μου. Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, το βιβλίο ουσιαστικά επέλεξε να γίνει το ανέβασμα όχι εγώ. Στις σελίδες του υπάρχουν 58 ποιήματα, όπου το καθένα λέει μία ιστορία και όλα μαζί διηγούνται την προσωπική μου αλήθεια. Τα όσα βίωσα, τον τρόπο με τον οποίο τα αντιμετώπισα και στάθηκα απέναντί τους και την κατάληξη. Να βγω δυνατή και γεμάτη ζωή και να προχωρήσω. Μια απάντηση σε πολλά και πολλούς. Οφειλόμενη και απολύτως αδιαμφισβήτητη.

Όσον αφορά στο ανέβασμά του στη σκηνή, να σου πω ότι πρόκειται για έναν καθαρά θεατρικό μονόλογο, βασισμένο όμως στα ποιήματα. Το κείμενο προέκυψε έπειτα από πολλή και δύσκολη πνευματική εργασία, καθώς έπρεπε να κάνω τη σωστή επιλογή ποιημάτων, να τα αποκόψω από το κυρίως σώμα τους, να τα ενώσω με άλλα και να τα αναδιαμορφώσω σε πεζό λόγο, διατηρώντας όμως το λυρισμό, τη μουσικότητα και το μέτρο τους. Έγραψα ουσιαστικά ένα νέο βιβλίο.

Όπως προανέφερα, η Αγέννητη γη ήταν εκείνη που έκανε την επιλογή να ανέβει στο θέατρο και με οδήγησε στη μεταφορά της. Η ιδέα γεννήθηκε όταν κατάλαβα πως όσα εκτυλίσσονται ως ζωή και ιστορία ανάμεσα στις γραμμές της, ήταν τόσο αυτόνομα, αλλά συνάμα τόσο δεμένα μεταξύ τους, που μου έδιναν την δυνατότητα να χτίσω στη σκηνή το περιβάλλον της.

Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζεις σκηνοθετώντας το βιβλίο σου;

Είναι η δεύτερη φορά που σκηνοθετώ βιβλίο στο θέατρο. Η πρώτη ήταν το 2011, όμως εκεί είχα να κάνω εξ' αρχής με

Αγέννητη Γη

πεζογραφία. Και φυσικά δεν είχα καμία εμπλοκή όσον αφορούσε το γράψιμό του. Είναι στη φύση μου να προκαλώ τις προκλήσεις, να τις γεννώ, αν θες, με κάποιο τρόπο. Δημιουργώ το κίνητρο για να με πηγαίνω πνευματικά, αλλά και συναισθηματικά, ένα βήμα παραπέρα. Το μικρόβιο της τέχνης δε με αφήνει να κάτσω ήσυχη και το ευχαριστώ!

Εν προκειμένω, έπρεπε να αντιμετωπίσω το κείμενο αποκομμένη συναισθηματικά από αυτό, σαν μια ιστορία που έχει συμβεί σε κάποιον άλλο και της εμφυσώ ζωή επί σκηνής. Αρχικά, έκανα μια πολύ μεγάλη συζήτηση με τον εαυτό μου, σχετικά με το κατά πόσον μπορώ να σταθώ επάξια απέναντι σε αυτό και να το αντιμετωπίσω απόλυτα επαγγελματικά, όπως θα έκανα με οποιοδήποτε άλλο γραπτό είχα μπροστά μου. Όταν πήρα το πράσινο φως από τα συναισθήματά και το μυαλό μου, ήξερα πως μόνο εγώ μπορούσα να δώσω τις πραγματικές διαστάσεις και το όλον του βιβλίου.

Από την πρώτη πρόβα μας με την ομάδα μου δεν αντιμετώπισα κανένα πρόβλημα, γιατί όλα ήταν εντελώς και απόλυτα ξεκάθαρα μέσα μου. Η σκηνοθέτις και η ποιήτρια ήταν το ίδιο, αλλά, ταυτόχρονα, διαφορετικό πρόσωπο. Κύριο και πρωταρχικό μου μέλημα ήταν και παραμένει, να δοθεί στο κοινό η ουσία μέσα από την ερμηνεία, τις λέξεις και το στήσιμο. Να μεταφερθεί η εσωτερική ατμόσφαιρα του κειμένου. Και πιστεύω πως το έχουμε καταφέρει.

Πόσο εύκολο είναι να ανέβει στο θεατρικό σανίδι μία ποιητική συλλογή;

Ειλικρινά θα σου απαντήσω πως δεν είναι ούτε εύκολο, αλλά ούτε και δύσκολο. Έχει να κάνει πιστεύω με τον άνθρωπο που σκηνοθετεί, αλλά και το όραμα που γεννάει μέσα του, αυτό το οποίο διαβάζει. Ίσως, βέβαια, να σου απαντώ έτσι, διότι εμπλέκομαι και στη γραφή και στη σκηνοθεσία αυτής της παράστασης, που, ενώ δεν είναι αμιγώς ανέβασμα ποιημάτων, εν τούτοις βασίζεται σε αυτά.

Τι είναι αυτό που θες να επικοινωνήσεις στο κοινό;

Θέλω να τους κάνω κοινωνούς της σφαγής που έχει συντελεστεί σε αυτό το βιβλίο και που την αλήθεια της, αλλά και τις πραγματικές της διαστάσεις, μόνο εγώ τις γνωρίζω, όπως γράφω και σε ένα από τα ποιήματα. Μιας σφαγής που καθημερινά συντελείται στις ζωές πολλών ανθρώπων και δε μπορούν να μιλήσουν γι’ αυτήν. Για την ψυχική, πνευματική, λεκτική και σωματική βία, που μπορεί να υφίστανται – ιδιωτικά ή δημόσια - και στέκονται με την αξιοπρέπεια της σιωπής μόνοι τους, απέναντι στον όποιο δυνάστη τους. Από την έκδοσή του και μέχρι και τώρα που μιλάμε Εύα, πολλοί αναγνώστες μου έχουν γράψει, αλλά και δια ζώσης μου έχουν πει, για το πόσο συγγενείς αισθάνονται με αυτά τα ποιήματα. Και αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία για μένα.

Το κείμενο που προέκυψε είναι μια γυναίκα, που αυτο-χειρουργείται μπροστά στο μαύρο καθρέφτη. Τον εξιλεωτή και αυτουργό της. Το δικό της είδωλο έχει από καιρό μεταλλαχτεί σε κάτι ουδέτερο, ανάμεσα σε εκείνον και εκείνη. Υπαρκτή και μη υφιστάμενη, διενεργεί την τελετουργία της λύτρωσης. Στέκεται μπροστά του –και με την εξουσία του λύκου που επιβίωσε από τις σφαίρες του κυνηγού– επιδεικνύει τις πληγές, τις συρραφές, τις τομές, τρέμοντας μέσα της να μην ξαναματώσουν, θριαμβεύοντας για κάθε δευτερόλεπτο που παραμένουν κλειστές. Τίκτει όλα εκείνα που επιμένουν, ουρλιάζοντας ζωή. Η Αγέννητη γη είναι μια Μαρία, που δεν γεννήθηκε ακόμη, που ήδη έζησε όσα θα ζήσει, μετά τη γέννησή της.

Η Αγέννητη γη, ήταν μια γυναίκα που μίλαγε ποιήματα.

αγ

Δε βλέπουμε συχνά ποιητικές συλλογές να παίζονται στο θέατρο. Γιατί πιστεύεις ότι συμβαίνει αυτό;

Είναι αλλιώς να θέτεις επί σκηνής έναν ηθοποιό και να τον καλείς να ερμηνεύσει πρόζα, αλλιώς σε θεατρικό αναλόγιο και εντελώς διαφορετικό να τον οδηγείς να υποδυθεί ένα ρόλο, που προκύπτει από τις λέξεις ενός ποιήματος. Γιατί η ποίηση είναι παλμός, είναι αιμορραγία του ποιητή και μέσω των λέξεων μεταφέρει συναισθηματικά αυτή τη ροή αίματος. Είναι τόπος ζωής και πληγής η ποίηση. Σωματοποιεί τον ψυχικό πόνο με τρόπο τόσο λιτό μα βαθιά ουσιαστικό, γιατί σε βάζει σε μονοπάτια  εσωτερικότητας, πολλές φορές δίχως να το συνειδητοποιείς, τη στιγμή που συμβαίνει. Δύσκολο είδος γραφής, αλλά, κατά τη γνώμη μου, το κορυφαίο.

Όπως σου είπα και πριν μου αρέσουν οι προκλήσεις, οπότε ακόμη κι αν δεν ήταν δικό μου, θα τολμούσα τη μεταφορά, γιατί προέρχομαι από την πλευρά του ποιητή. Και έχω σπουδάσει εικόνα και σκηνοθεσία. Βρίσκομαι σε όλο το φάσμα ενεργά μέσα σε αυτό. Φυσικά παίζει σπουδαίο και σημαντικό ρόλο, να βρεις τον κατάλληλο ηθοποιό, να υπάρξει αμοιβαία εμπιστοσύνη, κοινό όραμα και να βρεθεί ο τρόπος μέσω του οποίου θα γίνει η μεταφορά, δίχως στο παραμικρό να χάσει ή να εκπέσει η ουσία των ποιημάτων. Και είμαι πολύ ευγνώμων στην ηθοποιό Μαρία Μπούρλη, που από την πρώτη στιγμή συναισθάνθηκε, κατανόησε και με πολλή μεγάλη προσήλωση και δική της εσωτερική δουλειά, κατάφερε να αποδώσει με σαφήνεια αυτό που είχα στο μυαλό μου. Και φυσικά ευγνώμων και στη μουσικό μου επί σκηνής Σοφία Κάκκου, που έχει έναν πολύ ιδιαίτερο και εξίσου σημαντικό και πρωταγωνιστικό ρόλο να φέρει εις πέρας.

Ο Τζον Γουέιν έχει πει πως «η ποίηση σε σχέση με την πρόζα είναι ό,τι ο χορός σε σχέση με το περπάτημα».  Ποια είναι η γνώμη σου;

Αλήθεια έχει πει κάτι τέτοιο; Δεν το γνώριζα, αλλά θα συμφωνήσω. Παιδιόθεν η ποίηση με τραβούσε σαν μαγνήτης από το κέντρο της ψυχής μου. Ήταν και παραμένει για μένα ο ομφαλός της γης. Ασκούσε επάνω μου μια μαγική δύναμη και με έκανε να δραπετεύω σε σύμπαντα. Μου τραγουδούσαν οι λέξεις της κάτι, που μόνο εγώ μπορούσα να ακούω. Και παρότι γράφω και πεζά και έχω εκδώσει και συλλογή πεζών κειμένων, τις νότες της ψυχής μου μόνο η ποίηση μπορεί να τις αποδώσει. Αν δεν ήταν η ποίηση και η μουσική, νιώθω πως δε θα μπορούσα να βρω εύκολα τη θέση μου σε αυτόν τον κόσμο.

Αν μου επιτρέπεις, πριν κλείσουμε, θα ήθελα και δημόσια να ευχαριστήσω την UNESCO Πειραιώς και Νήσων και τον Ε.Π.Ο.Κ. (Ελληνικός Πολιτιστικός Όμιλος Κυπρίων) που μου κάνουν τη μεγάλη τιμή να έχουν υπό την αιγίδα τους την παράσταση. Τις Εκδόσεις Σοκόλη και ιδιαίτερα την εκδότριά μου Αθηνά Σοκόλη, που από την πρώτη στιγμή που πήρε στα χέρια της τα ποιήματα τα αγάπησε, και όχι μόνο με συμπεριέλαβε στη σπουδαία αυτή εκδοτική οικογένεια, αλλά στέκεται πάντα δίπλα σε κάθε εγχείρημά μου, με πίστη και σεβασμό σε μένα. Αυτό μου δίνει τη δύναμη να συνεχίζω. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στο Θέατρο ΜΠΙΠ και την Χριστίνα Χριστοφή, στο φωτογράφο Μανόλη Μπαρδάνη για τις φωτογραφίες, τον αγαπημένο μου, επίσης, φωτογράφο Χάρη Τσιλόπουλο για την φωτογραφία του εξωφύλλου του βιβλίου αλλά και της αφίσας. Τον υπέροχο μουσικό και καλό μου φίλο Once Upon A Winter - κατά κόσμον Ηλία Κακάνη, για τη χαρά και την τιμή να έχω δική του μουσική αποκλειστικά για την παράσταση και όλους τους χορηγούς επικοινωνίας που μας στηρίζουν. Τέλος ευχαριστώ τις δύο υπέροχες γυναίκες - που δίχως αυτές τίποτα δε θα μπορούσε να είχε γίνει -  την ηθοποιό Μαρία Μπούρλη και τη μουσικό επί σκηνής Σοφία Κάκκου για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν και την άριστη συνεργασία μας. Είμαι ευγνώμων σε όλους και όλες.

 

αγεννητη

Στοιχεία της Παράστασης

Το έργο είναι ένας θεατρικός μονόλογος, βασισμένος στην ομότιτλη ποιητική συλλογή της Μαρίας Χρονιάρη. Η Αγέννητη γη είναι μια γυναίκα, που αυτο-χειρουργείται μπροστά στον μαύρο καθρέφτη.

Τον εξιλεωτή και αυτουργό της. Το δικό της είδωλο έχει από καιρό μεταλλαχτεί σε κάτι ουδέτερο, ανάμεσα σε εκείνον και εκείνη. Υπαρκτή και μη υφιστάμενη, διενεργεί την τελετουργία της λύτρωσης.

Στέκεται μπροστά του –και με την εξουσία του λύκου που επιβίωσε από τις σφαίρες του κυνηγού– επιδεικνύει τις πληγές, τις συρραφές, τις τομές, τρέμοντας μέσα της να μην ξαναματώσουν, θριαμβεύοντας για κάθε δευτερόλεπτο που παραμένουν κλειστές.

Τίκτει όλα εκείνα που επιμένουν, ουρλιάζοντας ζωή. Η Αγέννητη γη είναι μια Μαρία, που δεν γεννήθηκε ακόμη, που ήδη έζησε όσα θα ζήσει, μετά τη γέννησή της.

Η Αγέννητη γη, ήταν μια γυναίκα που μίλαγε ποιήματα.

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Θέατρο ΜΠΙΠ

Αγίου Μελετίου 25 & Κυκλάδων, Κυψέλη

τηλέφωνο κρατήσεων: 2130344074

beepkipseli.webnode.gr

facebook ΜΠΙΠ

 

«ΑΓΕΝΝΗΤΗ ΓΗ» 

της Μαρίας Χρονιάρη

Έναρξη Τετάρτη 8 Μαΐου και 15/5, 22/5, 29/5 στις 21.00

Κείμενο: Μαρία Χρονιάρη

Σκηνοθεσία-Φωτισμοί: Μαρία Χρονιάρη

Ηθοποιός: Μαρία Μπούρλη

Μουσικός σκηνής: Σοφία Κάκκου

Μουσική παράστασης: Once Upon A Winter

Φωτογραφίες: Χάρης Τσιλόπουλος, Μανόλης Μπαρδάνης

Διάρκεια: 60 λεπτά

Είσοδος: 12 ευρώ, 8 ευρώ μειωμένο (άνεργοι και φοιτητές), 5 ευρώ οι ατέλειες

Η παράσταση τελεί υπό την αιγίδα της Unesco Πειραιώς και Νήσων, του Ε.Π.Ο.Κ και των Εκδ. Σοκόλη. Η ποιητική συλλογή Αγέννητη γη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σοκόλη

 

  

 

Εύα Κακλειδάκη

Εύα Κακλειδάκη

Με λένε Εύα και είμαι καλά, όπως συνηθίζω, να λέω. Σπούδασα Κοινωνιολογία κι έκανα μεταπτυχιακό στις ανθρωπιστικές σπουδές. Αλλά καθώς, όπως λέει και ο ποιητής “Εδώ στου δρόμου τα μισά έφτασε η ώρα να το πω, άλλα είν’ εκείνα που αγαπώ γι’ αλλού γι’ αλλού ξεκίνησα”, κάπως έτσι κι εγώ αποφάσισα να ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία. Ο λόγος; Η μαγική τέχνη της συνέντευξής μέσω της οποίας προσπαθώ να ανακαλύψω όχι μόνο τους άλλους, αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό.