Καθ. Δημήτρης Τριχόπουλος: "Δεν είμαστε ακόμη κοντά στην οριστική αντιμετώπιση του καρκίνου"

Καθηγητής Επιδημιολογίας, Δημήτρης Τριχόπουλος
22.01.2019
Καθ. Δημήτρης Τριχόπουλος: "Δεν είμαστε ακόμη κοντά στην οριστική αντιμετώπιση του καρκίνου"

Το ερευνητικό έργο του καθηγητή Δημήτρη Τριχόπουλου έχει συμβάλει στην ανακάλυψη του ρόλου του παθητικού καπνίσματος στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα.

Σε τι στάδιο βρίσκεται η ιατρική έρευνα στην Ελλάδα; Ποιες είναι οι βασικές αρχές πάνω στις οποίες θα πρέπει να κινείται η επιστημονική έρευνα;  Υπάρχει πρόληψη για τον καρκίνο του μαστού;  Πόσο πιθανή είναι μία πανδημία του ιού Η7Ν9 της γρίπης των πτηνών; Η οικονομική κρίση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση πανδημίας;  Αρκετοί γονείς δεν πραγματοποιούν τους συνήθεις εμβολιασμούς των παιδιών τους, επειδή έχουν επιφυλάξεις για την ασφάλεια των εμβολίων. Πόσο δικαιολογείτε μία τέτοια τακτική; Πόσο επιδρά η διατροφή μας στην εμφάνιση διαφόρων τύπων καρκίνου; Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα είναι βλαβερά για την υγεία; Oφείλεται ο καρκίνος σε ψυχοσωματικά αίτια; Πόσο κοντά είμαστε στη θεραπεία του καρκίνου; Δημιουργούνται ιοί στα ερευνητικά εργαστήρια; Σε αυτά και σε άλλα πολλά απαντά ο καθηγητής Επιδημιολογίας Δημήτρης Τριχόπουλος

Ακούμε συχνά πολλούς γιατρούς να ξεκινούν την καριέρα τους με κάποιο όραμα. Για παράδειγμα οι παιδίατροι θέλουν να σώσουν τα παιδιά του τρίτου κόσμου, θέλουν να πάνε στους γιατρούς χωρίς σύνορα και θέλουν να προσφέρουν. Εσείς γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την ιατρική;

Ο καθηγητής ιατρικής, Δημήτρης Τριχόπουλος
Ο καθηγητής Επιδημιολογίας, Δημήτρης Τριχόπουλος 

Γιατί η υγεία είναι προτεραιότητα για όλους μας. Μετά ήταν η συνειδητοποίηση, ότι η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία. Ο κόσμος συνήθως αγωνιά να βρεθεί η θεραπεία ενός νοσήματος. Στην πραγματικότητα η πρόληψη είναι εκείνη η οποία δίνει την καταλυτική λύση.

Γιατί επιλέξατε την επιδημιολογία;
Ο πατέρας μου ήταν χειρουργός στο Βόλο. Η αρχική ιδέα ήταν να ξεκινήσω χειρουργική, αλλά δεν είχα ταλέντο, ούτε το θάρρος να λαμβάνω αποφάσεις ζωής και θανάτου μέσα σε μερικά λεπτά.   Ωστόσο αναδείχθηκε η ικανότητα που διέθετα σχετικά με την επιδημιολογία. Η επιδημιολογία ουσιαστικά προσπαθεί να ανακαλύψει αιτιολογικές σχέσεις με βάση τα πρότυπα κατανομής μία νόσου σε έναν πληθυσμό ή την αποτελεσματικότητα θεραπευτικών παρεμβάσεων με βάση συγκρίσεις σε πληθυσμούς ασθενών. Κινήθηκα προς την επιδημιολογία και την προληπτική ιατρική με την λογική ότι η πρόληψη είναι εκείνη η οποία μεγιστοποιεί την ευτυχία στη ζωή μας. Όχι ότι δεν είναι σημαντική η θεραπεία – κάθε άλλο, αλλά μέχρι να θεραπευτείς μπορείς να περάσεις από μεγάλη θλίψη και αγωνία, ακόμα και αν το θεραπευτικό αποτέλεσμα είναι καλό. Εξάλλου, αν αποτύχει η πρόληψη, υπάρχει η δυνατότητα θεραπείας, ενώ το αντίθετο δεν είναι δυνατό.

Ποιος θα λέγατε ότι είναι ο σημαντικότερος σταθμός στην μέχρι τώρα πορεία σας;
Η γνωριμία μου με ένα διάσημο καθηγητή επιδημιολογίας και πρόληψης του καρκίνου, ο οποίος δε ζει πια και ο οποίος είχε επισκεφθεί την Ελλάδα στο πλαίσιο μίας διεθνούς έρευνας. Εκείνος διέβλεψε ότι είχα κάποιο ταλέντο στον συγκεκριμένο τομέα και με ενθάρρυνε να μετεκπαιδευτώ στη Αμερική. Από το 1970, η γέφυρα ανάμεσα στο Harvard και στην Ελλάδα είναι συνεχής στη ζωή μου.

Σε τι επίπεδο βρίσκεται η ιατρική έρευνα στην Ελλάδα έναντι των υπολοίπων ανεπτυγμένων χωρών;

Βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο, αλλά ας πούμε πρώτα σε τι επίπεδο βρίσκεται η υγεία των Ελλήνων. Η υγεία των Ελλήνων δεν είναι χειρότερη από την υγεία των κατοίκων των Η.Π.Α. Ένας ενήλικας  Έλληνας έχει περισσότερες πιθανότητες μακροζωίας από το μέσο Αμερικανό.

Αυτό οφείλεται στο σύστημα υγείας ή επιδρούν σε αυτό και διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες;
Είναι σαφής ο ρόλος των περιβαλλοντικών παραγόντων. Από την άλλη μεριά αν ήταν κακή η περίθαλψη στη χώρα μας δεν θα μπορούσε να πραγματωθεί η ευνοϊκή επίδραση του περιβάλλοντος, της διατροφής και του κλίματος το οποίο έχουμε. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν τομείς στους οποίους η τεχνολογία είναι καλύτερη στις ΗΠΑ από ότι στην Ελλάδα. Αλλά γενικά το σύστημα υγείας της χώρας μας δεν είναι κακό. Εκείνο που είναι κακό είναι η προσπάθεια  να προσπελάσεις τις υπηρεσίες, η ταλαιπωρία, η αγωνία. Αυτά είναι που σφραγίζουν την εμπειρία της νόσου και η ανθρώπινη τάση να θεωρούμε αυτό που έχουν οι άλλοι ως καλύτερο.

Σε τι στάδιο βρίσκεται η ιατρική έρευνα στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα γίνονται και σημαντικές ανακαλύψεις, οι οποίες έχουν αναγνωρισθεί παγκοσμίως. Δεν θα πρέπει ωστόσο να ξεχνάμε ότι είμαστε μόνο 10 εκ. Ακόμα και αν είχαμε εξαιρετική συνολική επίδοση, αυτό δεν θα ακούγονταν - γιατί δεν ακούμε συχνά για επιτυχίες που έχουν γίνει στο Βέλγιο ή την Τσεχία; Αυτό που περνά τη σύνορα είναι τα κατά καιρούς σημαντικά επιτεύγματα. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, πρώτοι διαπιστώσαμε το ρόλο του παθητικού καπνίσματος στον καρκίνο του πνεύμονα, εύρημα το οποίο διαμορφώνει σήμερα τη σχετική νομοθεσία παγκοσμίως. Το γεγονός είναι ότι, σε ότι αφορά τη συνολική ερευνητική επίδοση, δεσπόζουν οι Η.Π.Α., που ο πληθυσμός τους πλησιάζει τα 400 εκ. και όπου η μεγάλη τεχνολογική ανάπτυξη διευκολύνει την έρευνα. Οπότε είναι δύσκολο για την Ελλάδα να συγκριθεί με τις ΗΠΑ.


 

Καπνιστής
Κάπνισμα

Το ερευνητικό σας έργο έχει συμβάλει στην ανακάλυψη του ρόλου του παθητικού καπνίσματος στην εμφάνιση του καρκίνου του πνεύμονα, το οποίο άλλαξε παγκοσμίως το νομικό καθεστώς. Στην Ελλάδα από την 1η Ιουλίου του 2009 έχει τεθεί σε ισχύ ο αντικαπνιστικός νόμος, ωστόσο μέχρι και σήμερα δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή.

Στην Ελλάδα δυστυχώς τα πράγματα δεν λειτουργούν πάντα υποδειγματικά. Γίνεται όμως μία συνεχής προσπάθεια και με το πέρασμα του χρόνου είμαι αισιόδοξος ότι όλα σιγά σιγά θα γίνονται καλύτερα. Προχωράμε και εμείς και ακολουθούμε τον ίδιο δρόμο που ακολούθησαν και άλλες χώρες.

Συχνά οι καπνιστές εναντιώνονται στον αντικαπνιστικό νόμο, θεωρώντας τον ρατσιστικό.
Επειδή ο ρατσισμός είναι κάτι αποκρουστικό, κάτι καταδικαστέο, επικαλούνται ένα επιχείρημα για να προστατέψουν την δική τους επιλογή. Εγώ το βλέπω διαφορετικά. Δεν αντιπαθώ τον καπνιστή, ενδιαφέρομαι γι’ αυτόν. Αντιλαμβάνομαι το πάθος του - και οι άνθρωποι με πάθη είναι συχνά καλύτεροι από τους ανθρώπους που δεν έχουν πάθη. Το νοιάξιμό μου για εκείνον είναι για τη δική του υγεία κυρίως, η οποία επιβαρύνεται πολύ περισσότερο, αλλά και για την υγεία των γύρω του που δεν καπνίζουν. Η διαφορά με άλλες προσωπικές επιλογές, είναι ότι η συγκεκριμένη μπορεί να έχει συνέπειες και για τους άλλους.


Ποιες είναι οι βασικές αρχές πάνω στις οποίες θα πρέπει να κινείται η επιστημονική έρευνα;
H επιστημονική έρευνα κατά 95% αποτυγχάνει. Εκείνο το οποίο μαθαίνει ο κόσμος έξω είναι οι επιτυχίες, η λάμψη, ενώ πολύ συχνότερα υπάρχει το σκοτάδι, η αποτυχία, η απογοήτευση. Εκείνο το οποίο θα πρέπει να σφραγίζει τον ερευνητή είναι η επιμονή, το πείσμα και η δύναμη να ανθίσταται στην απογοήτευση. Οι ερευνητές πορευόμαστε πιο συχνά με την αποτυχία παρά με τη επιτυχία.

Η έρευνα έχει ουσιαστικά τρία κίνητρα. Το πρώτο είναι το ιδεολογικό, το δώρο να προσφέρεις στην ανθρωπότητα, κάνοντας καλύτερη τη ζωή των ανθρώπων. Το δεύτερο είναι η ανακάλυψη του τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Το να διευκρινίσω, για παράδειγμα, τι είναι η σκοτεινή ύλη στο σύμπαν, παρέχει μία γνώση, αν και αυτή ελάχιστα θα επηρεάσει τη ζωή μας άμεσα. Ωστόσο, η γνώση αυτή καθεαυτή έχει την αξία της και είναι αυτή που αντιδιαστέλει τους ανθρώπους από άλλα όντα. Το τρίτο είναι η προσωπική διάκριση, η οποία αποτελεί κίνητρο για όλους μας και για ορισμένους ακόμα και οι οικονομικοί λόγοι  - οι πατέντες, για παράδειγμα, επιτρέπουν την οικονομική κατοχύρωση μιας ιδέας.

 

Εσείς έχετε αναπτύξει μία θεωρία η οποία σιγά σιγά γίνεται ευρύτερα αποδεκτή σύμφωνα με την οποία οι ρίζες του καρκίνου του μαστού υπάρχουν από πολύ νωρίς, ακόμα και από τη στιγμή που οι γυναίκες βρίσκονται στην κοιλιά της μητέρας τους.

Η σκέψη είναι εξαιρετικά απλή. Αν ξεκινήσεις με πολλά κύτταρα στον μαστό, δηλαδή αν ο αδένας του μαστού (σε αντιδιαστολή με το περιβάλλοντα λιπώδη ιστό) είναι μεγάλος, αυξάνει η πιθανότητα κάποιο από τα κύτταρα αυτά να εκτραπεί, γεγονός που με τη σειρά του αυξάνει την πιθανότητα για τον καρκίνο του μαστού. Αυτό έχει τεκμηριωθεί ότι ισχύει ειδικά για τον καρκίνο του μαστού, αλλά ενδεχομένως ισχύει και για άλλους καρκίνους. Σε ακραία παραδείγματα, οι γυναίκες έχουν πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού σε σχέση με τους άνδρες, γιατί έχουν μεγαλύτερο μαζικό αδένα (αδένα του μαστού). Από την άλλη πλευρά οι άνδρες γενικώς έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο από τις γυναίκες γιατί, ως περισσότερο μεγαλόσωμοι, έχουν περισσότερα κύτταρα.

Μπορούμε να προβλέψουμε με κάποιες εξετάσεις από την παιδική ακόμα ηλικία ότι μια γυναίκα πιθανολογείται ότι θα εμφανίσει καρκίνο του μαστού; Υπάρχει πρόληψη;

Υπάρχει και ελπίζουμε να υπάρχει σε μεγαλύτερο βαθμό στο μέλλον. Ενδεχομένως η τελική λύση, θα είναι οι παρεμβάσεις, οι οποίες θα γίνονται στα πρώτα στάδια της ζωής των γυναικών. Σήμερα, είμαστε σε θέση να διαπιστώσουμε την ύπαρξη γονιδίων που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο του καρκίνου του μαστού – αφορούν όμως μικρό ποσοστό των καρκίνων του μαστού σε οικογένειες με σημαντική κληρονομική επιβάρυνση. Οι περισσότερες προληπτικές παρεμβάσεις αναφέρονται σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η μαστογραφία σαφώς βοηθά, αλλά μπορεί να μειώσει τη συχνότητα του επιθετικού κλινικά καρκίνου του μαστού κατά  15-20% περίπου. Δηλαδή δεν είναι η τελική λύση στο πρόβλημα. Ωστόσο η μαστογραφία πρέπει να γίνεται, ιδίως όταν υπάρχει κληρονομικότητα.


Αυτό που δεν τονίζεται επαρκώς είναι τι πρέπει να κάνει μία γυναίκα στην καθημερινότητά της, τον τρόπο ζωής της, για να μειώσει την πιθανότητα να αναπτύξει καρκίνο του μαστού. Το κάπνισμα παίζει κάποιο επιβαρυντικό ρόλο, αν και όχι τόσο σημαντικό όσο σε πολλούς άλλους καρκίνους. Είναι επίσης σημαντικό  να αποφεύγει μία γυναίκα την καθιστική ζωή, να διατηρεί το βάρος της σε κανονικά επίπεδα, ιδίως μετά την εμμηνόπαυση και να αποφεύγει το αλκοόλ, κυρίως αν στην οικογένειά της υπάρχει ιστορικό καρκίνου του μαστού.


Πριν μερικούς μήνες η Angelina Jolie δήλωσε δημόσια ότι προέβη σε διπλή μαστεκτομή. Μετά τη δήλωσή της αυτή, αυξήθηκε ο αριθμός των γυναικών που άρχισαν να εξετάζονται, αλλά και να ακολουθούν την ίδια ιατρική μέθοδο. Πώς κρίνεται την κίνηση αυτή από την πλευρά της Jolie;

Αντζελίνα Τζολί
Αντζελίνα Τζολί, ηθοποιός

Υπάρχουν δύο γονίδια τα BRCA1 και BRCA2 που αυξάνουν δραματικά την πιθανότητα της εμφάνισης του καρκίνου του μαστού. Αυτές οι γυναίκες προτιμούν να αφαιρέσουν τον μαζικό αδένα και όντως σε αυτές τις γυναίκες η προληπτική μαστεκτομή έχει ένδειξη, όπως και ενδεχομένως η αφαίρεση των ωοθηκών (τα γονίδια αυτά αυξάνουν και τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών). Το γεγονός ότι οι επεμβάσεις αποκατάστασης έχουν σημαντικά βελτιωθεί διευκολύνει τη σοβαρή αντιμετώπιση αυτής της προοπτικής. Τέτοιες επιθετικές προληπτικές παρεμβάσεις δεν είναι όμως εφικτές για τους περισσότερους καρκίνους σε άλλα όργανα.

Θα πρέπει διάσημα πρόσωπα, τα οποία αποτελούν πρότυπα, να δηλώνουν δημόσια την κατάσταση της υγείας τους;

Η  Angelina Jolie είναι μία έξυπνη γυναίκα και έκανε κάτι που θα μαθαινόταν έτσι και αλλιώς. Προχωρώντας η ίδια στη δημοσιοποίηση του προσωπικού της προβλήματος υγείας, δεν άφησε περιθώρια παρερμηνειών και βοήθησε ενδεχομένως γυναίκες που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα να αποκτήσουν μια ευρύτερη εικόνα των επιλογών τους.  Η προσωπική μου άποψη είναι ότι αρρώστια δεν θα πρέπει να κρύβεται και αυτή τη στάση έχω κρατήσει και ο ίδιος με τα προβλήματα υγείας που κατά καιρούς αντιμετώπισα – η αρρώστια αποτελεί τον κοινό παρονομαστή στη ζωή όλων μας.. Το χειρότερο που μπορεί να σου συμβεί στη ζωή είναι ο θάνατος. Ε, τον θάνατο δεν μπορείς να τον κρύψεις.


Μελέτη εντόπισε ότι ο νέο ιός Η7Ν9 της γρίπης των πτηνών μπορεί να περάσει στα θηλαστικά. Πόσο πιθανή είναι μία πανδημία;

Αυτός είναι «κακός» ιός. Κάθε ιός που σκοτώνει περισσότερο από το 5% αυτών που προσβάλει μπορεί να είναι καταστροφικός αν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Αν ένας άνθρωπος μεταδίδει τη νόσο σε περισσότερους από έναν τότε διαμορφώνεται ο κίνδυνος επιδημίας. Ο συγκεκριμένος ιός δεν φαίνεται να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο παρά μόνο μετά από πολύ στενή επαφή. Ανησυχούμε και επαγρυπνούμε βέβαια, γιατί τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν από στιγμή σε στιγμή, αλλά προς το παρόν ο κίνδυνος επιδημίας φαίνεται να είναι εξαιρετικά μικρός.


Μία ομάδα επιστημόνων ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει σε μεταλλάξεις του νέου θανατηφόρους στελέχους του ιού της γρίπης των πτηνών Η7Ν9, ώστε να τον κάνουν πιο επικίνδυνο από ότι είναι τώρα, προκειμένου να αξιολογήσουν σε ποιο βαθμό μπορεί να αποτελέσει απειλή για πανδημία. Τι κινδύνους μπορεί να ελλοχεύει αυτή η προσπάθεια;

Έγιναν δύο έρευνες με προσπάθεια να βρεθούν τα γονίδια στον ιό που επιτρέπουν τη μετάδοση του από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι έρευνες δημοσιεύτηκαν, αλλά όχι με όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες για προφανείς λόγους. Σενάρια στο πλαίσιο τρομοκρατικών ενεργειών δεν μπορούν να αποκλειστούν, αλλά η γνώμη μου είναι ότι η πληροφορία δεν κρύβεται. Η πληροφορία διαδίδεται όπως η επιδημία.

Η οικονομική κρίση μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση πανδημίας;

Η οικονομική κρίση είναι κακή αυτή κάθε αυτή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχουν άνθρωποι που εξαιτίας της οικονομική κρίσης θα πάρουν λιγότερα μέτρα, θα δώσουν λιγότερη προσοχή στους εμβολιασμούς, και ενδεχομένως σε ό,τι αφορά την υγεία τους γενικότερα. Οι υπηρεσίες υγείας και αυτές θα υποστούν πλήγματα. Δεν εκτιμώ όμως ότι οι συνέπειες στην υγεία θα είναι το μείζον πρόβλημα αυτής της κρίσης – ευτυχώς η Ελλάδα έχει υποδομές. Η κρίση, όμως, αυτή κάθε αυτή είναι από μόνη της μία τραγωδία. Αναφέρεται ότι υπάρχουν περισσότερες αυτοκτονίες, αλλά η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει έναν από τους χαμηλότερους δείκτες αυτοκτονιών στην Ευρώπη.

Πολλοί γονείς, δεν πραγματοποιούν τους συνήθεις εμβολιασμούς των παιδιών τους, επειδή έχουν επιφυλάξεις για την ασφάλεια των εμβολίων. Πόσο δικαιολογείτε μία τέτοια τακτική;

Μια τέτοια τακτική δεν είναι απλά ατεκμηρίωτη, αλλά και επικίνδυνη. Βέβαια δεν φταίει ο κόσμος. Υπήρξαν δυστυχώς ορισμένες δημοσιεύσεις σε μείζονα ιατρικά περιοδικά που ενοχοποιούσαν εμβόλια για αυτισμό και άλλα προβλήματα. Αποδείχθηκε ότι οι έρευνες ήταν λανθασμένες και οι σχετικές δημοσιεύσεις αποσύρθηκαν, αλλά οι φήμες δυστυχώς έμειναν. Όταν γίνονται εμβολιασμοί, χιλιάδες κόσμου δεν νοσούν, αλλά αυτοί δεν θα μάθουν ποτέ ότι χωρίς τον εμβολιασμό αρκετοί θα νοσούσαν και ορισμένοι θα πέθαιναν από τη νόσο. Το μόνο που μπορούν να μάθουν είναι οι εξαιρετικά σπάνιες παρενέργειες των εμβολίων σε μεμονωμένες περιπτώσεις ανθρώπων. Βλέπετε την ασυμμετρία; Κανένα εμβόλιο δεν είναι τελείως ασφαλές, όλα έχουν παρενέργειες, αλλά οι παρενέργειες είναι πολύ σπανιότερες από ότι το πρόβλημα της ίδιας της νόσου εάν δεν εμβολιαστείς. Τα εμβόλια είναι ίσως η μεγαλύτερη προσφορά της ιατρικής στην ανθρώπινη υγεία.


Ακούμε συχνά για αντικαρκινικές τροφές όπως είναι η ντομάτα και διάφορα πράσινα λαχανικά. Πόσο επιδρά η διατροφή μας στην εμφάνιση διαφόρων τύπων καρκίνου;

Τρόφιμα
Βιολογικά τρόφιμα

Η διατροφή αποτελεί τεκμηριωμένο παράγοντα κινδύνου ή προστατευτικό παράγοντα για πολλές κακοήθεις νεοπλασίες και άλλα χρόνια νοσήματα. Γνωρίζουμε ότι η κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και οσπρίων είναι ευεργετική, ενώ το πολύ κόκκινο κρέας δεν είναι. Ένας εύκολος μνημονοτεχνικός κανόνας για τους Έλληνες που θέλουν να μειώσουν τον κίνδυνο για χρόνια νοσήματα είναι να τρώνε όπως έτρωγαν οι παππούδες μας, δηλαδή να υιοθετούν την παραδοσιακή Μεσογειακή-Ελληνική διατροφή. Γι’ αυτό υπάρχει ισχυρή τεκμηρίωση από πολλές μελέτες διεθνώς.  Αλλά αυτά που κατά καιρούς δημοσιεύονται για τις ευεργετικές επιδράσεις συγκεκριμένων τροφίμων, π.χ. σπιρουλίνα ή μπρόκολο, είναι κατά κανόνα υπερβολικά και ατεκμηρίωτα.


Τα μεταλλαγμένα τρόφιμα είναι βλαβερά για την υγεία;

Μέχρι στιγμής δεν έχει βρεθεί ότι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα είναι βλαβερά για την υγεία. Οι έλεγχοι που γίνονται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο είναι εξαιρετικά αυστηροί, αλλά το επιχείρημα που αντιτείνουν όσοι είναι επιφυλακτικοί είναι ότι δεν υπάρχει επαρκής εμπειρία για μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία και υφίσταται ενδεχομένως το πρόβλημα του περιορισμού της βιοποικιλότητας.

Πολλοί πιστεύουν ότι ο καρκίνος οφείλεται και σε ψυχοσωματικά αίτια.

Ο καρκίνος οφείλεται σε πολλούς παράγοντες και αρκετοί έχουν ήδη τεκμηριωθεί. Όσον αφορά το ρόλο των ψυχολογικών παραγόντων, η επιστημονική κοινότητα είναι εξαιρετικά επιφυλακτική και την επιφύλαξη αυτή τη συμμερίζομαι και εγώ.  Κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει διάφορες στεναχώριες κατά καιρούς. Όταν αναδειχθεί το πρόβλημα του καρκίνου, αναρωτιέται κανείς μήπως έπαιξε αυτό ρόλο. Πολλοί ισχυρίζονται ότι η ψυχολογική πίεση επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα, αλλά αν αυτό συμβαίνει δεν είναι μακροχρόνιο,  ώστε να επηρεάζει την κατά κανόνα μακροχρόνια διαδικασία της καρκινογένεσης Η στεναχώρια είναι κακή αυτή κάθε αυτή, δεν φαίνεται όμως να είναι καρκινογόνος.


Υποστηρίζεται από ορισμένους ότι σε αρκετές μορφές καρκίνου, το φάρμακο για την θεραπεία έχει βρεθεί. Ωστόσο είναι τόσο μεγάλα τα συμφέροντα των φαρμακοβιομηχανιών που δεν το διαθέτουν στο κοινό.

Πάντως εάν είναι μυστικό των φαρμακοβιομηχανιών, ότι έχουν βρει το φάρμακο και δεν το λένε,  είναι επτασφράγιστο. Αστειεύομαι  αυτά δεν γίνονται. “Τον πλούτο πολλοί μίσησαν τη δόξα ουδείς”. Δεν μπορώ να φανταστώ οποιαδήποτε αμοιβή που θα έκανε τον άνθρωπο που θα ανακάλυπτε κάτι τέτοιο να σιωπήσει.

Πόσο κοντά είμαστε στην θεραπεία του καρκίνου;

Δεν είμαστε ακόμη κοντά στην οριστική αντιμετώπιση του καρκίνου, ενδεχομένως γιατί η καρκινογένεση είναι συνδεδεμένη με την ίδια τη διαδικασία της ζωής. Παρ’ όλα αυτά, έχουν γίνει σημαντικές πρόοδοι τόσο στην πρόληψη - με την ανακάλυψη βιολογικών (ιοί κλπ), χημικών (κάπνισμα, επαγγελματικά καρκινογόνα) και άλλων παραγόντων - όσο και στη θεραπεία, η οποία για κάποιες μορφές συνεπάγεται πρακτικά ίαση.  


Υπάρχει η άποψη ότι αρκετοί ιοί δημιουργούνται στα εργαστήρια από τις φαρμακοβιομηχανίες.

Αυτά δεν είναι σοβαρά. Αυτό που μπορώ να δεχτώ είναι ότι έφτιαχναν ιούς στο πλαίσιο του βιολογικού πολέμου, αλλά ότι φτιάχνουν ιούς για να τους κυκλοφορήσουν και να μας πουλήσουν φάρμακα, δεν είναι σοβαρά πράγματα. Δεν είναι γεμάτος τέρατα ο κόσμος.

Ποιο είναι το όραμά σας;

Θα σας πω το ίδιο που θα σας πει και η μητέρα σας, το όνειρό μου είναι να είμαστε καλά και από εκεί και πέρα η ζωή έχεις τις πίκρες όπως έχει και τις χαρές. Αν το σκεφτείς και λίγο φιλοσοφικά, αν δεν υπήρχε η δυστυχία δεν θα υπήρχε και η ευτυχία. Από εκεί και πέρα η δικαίωση κάθε επιστήμονα είναι να αναγνωριστούν και να βοηθήσουν οι ερευνητικές του προσπάθειες. Η αναγνώριση και η προσφορά. Αυτή είναι και η δική μου φιλοδοξία.

 

Βιογραφικό

Ο Δημήτρης Τριχόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και ειδικεύτηκε στην Παθολογία, στη Μικροβιολογία, στη Δημόσια Υγεία και Επιδημιολογία στα πανεπιστήμια της Αθήνας, του Λονδίνου, του Χάρβαρντ και της Οξφόρδης. Έχει διατελέσει καθηγητής και διευθυντής του Τμήματος Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ (1989-1996), καθηγητής Πρόληψης Καρκίνου και διευθυντής του Κέντρου για την Πρόληψη Καρκίνου στο Χάρβαρντ (1993-1997), είναι καθηγητής και διευθυντής του Τμήματος Υγιεινής και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από το 1972, αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής Επιδημιολογίας στο Ινστιτούτο Karolinska στη Στοκχόλμη από το 1998 και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από τον Ιούνιο του 1997. Το ερευνητικό έργο του καθηγητή Δημήτρη Τριχόπουλου έχει συμβάλει στην ανακάλυψη του ρόλου του παθητικού καπνίσματος στην ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα, στην ερμηνεία της αιτιολογίας του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος, στην ποσοτικοποίηση του συσχετισμού μεταξύ του ψυχολογικού άγχους και της στεφανιαίας νόσου, καθώς και στην αναγνώριση διατροφικών και άλλων παραγόντων ως επικίνδυνων για την ανάπτυξη καρκίνου και άλλων ασθενειών Είχε κατά καιρούς τιμηθεί με σειρά βραβείων για τη συμβολή του στην ιατρική έρευνα. Έφυγε από τη ζωή την 1η Δεκεμβρίου του 2014 σε ηλικια 76 ετών. 

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΡΧΕΙΟΥ

(Αύγουστος 2013)

Εύα Κακλειδάκη

Εύα Κακλειδάκη

Με λένε Εύα και είμαι καλά, όπως συνηθίζω, να λέω. Σπούδασα Κοινωνιολογία κι έκανα μεταπτυχιακό στις ανθρωπιστικές σπουδές. Αλλά καθώς, όπως λέει και ο ποιητής “Εδώ στου δρόμου τα μισά έφτασε η ώρα να το πω, άλλα είν’ εκείνα που αγαπώ γι’ αλλού γι’ αλλού ξεκίνησα”, κάπως έτσι κι εγώ αποφάσισα να ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία. Ο λόγος; Η μαγική τέχνη της συνέντευξής μέσω της οποίας προσπαθώ να ανακαλύψω όχι μόνο τους άλλους, αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό.