Διονύσης Σιμόπουλος: Περιμένουμε τους εξωγήινους, επειδή είναι μια κάποια λύση και για εμάς

Σιμόπουλος
16.04.2019
Διονύσης Σιμόπουλος: Περιμένουμε τους εξωγήινους, επειδή είναι μια κάποια λύση και για εμάς

Ο Διονύσης Σιμόπουλος είναι φυσικός-αστρονόμος, επίτιμος διευθυντής του Ευγενίδειου Πλανηταρίου

 

Εμείς τον επισκεφθήκαμε στο γραφείο του στο Ευγενίδειο Πλανητάριο και μας μίλησε για την αστρονομία στην Ελλάδα,  τις διδαχές της μελέτης του ουρανού, τη θρησκεία, τη μετανάστευση εκτός γης, το ταξίδι στον Άρη, την εκμετάλλευση της Σελήνης, το ενδεχόμενο ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου και πολλά άλλα...

 

Σιμόπουλος

Σπουδάσατε αστροφυσική και πολιτική επικοινωνία. Πώς συνδυάζονται αυτά τα δύο;

Σπούδασα πολιτική επικοινωνία επειδή ήθελα να σώσω την Ελλάδα, για αυτό και δεν απαντάω σε πολιτικές ερωτήσεις.

Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η αστρονομική έρευνα σήμερα στην Ελλάδα;

Μπορούμε να πούμε ότι ανάλογα με τα χρήματα που επενδύονται από την πολιτεία για την έρευνα, τα αποτελέσματα που έχουμε είναι πολλαπλάσια αυτών που επενδύονται εξαιτίας του πατριωτισμού ορισμένων ερευνητών. Οι επενδύσεις στην έρευνα πριν από την κρίση ήταν το 1/3 των επενδύσεων που γίνονται στην έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τώρα ούτε θέλω να ξέρω.

Είστε ευχαριστημένος με το επίπεδο της αστρονομικής και διαστημικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα;

Απόλυτα, με ένα μόνο παράπονο που το έχω. Τη δεκαετία του '80 ο  Αρσένης, έπειτα από  εισήγηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, πήρε το μάθημα της Αστρονομίας από μονόωρο και το έκανε μάθημα επιλογής. Τελειώνουν οι μαθητές το Λύκειο και δε γνωρίζουν τη διαφορά του πλανήτη από το άστρο. Αυτά είναι εγκλήματα κατά της Παιδείας.

Και μετά φωνάζουν ορισμένοι ότι έχουμε πήξει στην Αστρολογία. Πώς να μην πήξεις στην Αστρολογία όταν κάθε πρωί σε βομβαρδίζουν στις λεγόμενες Life Style εκπομπές με τις αστρολόγησες που σου λένε τη μοίρα σου. Και ύστερα λένε ότι έχουμε κρίση...  Έχουμε κοινωνική κρίση και όχι οικονομική κρίση. Για αυτό και υπάρχει η τεράστια διαφθορά από τα μεγάλα κεφάλια μέχρι τα μικρά. Από τον “υπουργό” μέχρι τον κλητήρα και αυτό δεν πρόκειται να σταματήσει εάν δε σταματήσει η κατηφόρα αυτή που έχουμε πλέον στην παιδεία.

Τι έχει να μας μάθει η μελέτη του ουρανού;

Ότι είμαστε άνθρωποι. Εκείνο που ξεχνάμε οι περισσότεροι από εμάς είναι ότι αποτελούμαστε από αστρόσκονη.

Υπάρχουν εξωγήινοι;

Αν γνώριζα αυτό το πράγμα θα είχα πάρει και το βραβείο Νόμπελ.

Δεν έχουμε καμία ένδειξη για την ύπαρξη ζωής και σε άλλους πλανήτες. Καμία απολύτως. Παρόλα αυτά έχουμε την αστροφυσική λογική που μας οδηγεί στην εξής σκέψη. Η αστρική μας πολιτεία αποτελείται από 100 δις άστρα, το σύμπαν περιλαμβάνει περίπου 100 δις γαλαξίες. Φανταστείτε για πόσους πλανήτες μιλάμε λοιπόν. Σε ένα τέτοιο σύμπαν λοιπόν αναρωτιόμαστε ένας μόνο πλανήτης δημιούργησε τις συνθήκες εκείνες ώστε να οδηγήσει στη γέννηση και στην εξέλιξη της ζωής; Και μη ξεχνάτε ότι και η ζωή πάνω στον πλανήτη μας πέρασε διά πυρός και σιδήρου.

Οπότε η απάντηση στην ερώτησή σας είναι μάλλον μία απάντηση που παρομοιάζω εγώ πολλές φορές με το ποίημα του Καβάφη “Οι βάρβαροι”, ότι πολλές φορές περιμένουμε τους εξωγήινους, επειδή είναι μια κάποια λύση και για εμάς. Τρίχες κατσαρές. Οποιαδήποτε βοήθεια δεν θα πρέπει να περιμένουμε από "από μηχανής θεούς", αλλά από τη δική μας προσπάθεια.

σιμόπουλος

Η αστρονομία πάει μαζί με τη θρησκεία;

H επιστήμη απαιτεί απόδειξη. Οτιδήποτε δε μπορεί να αποδειχθεί δεν είναι επιστήμη. Πολλοί λένε επιστήμη την οικονομική επιστήμη, τρίχες κατσαρές, δεν υπάρχει οικονομική επιστήμη, δεν υπάρχει κοινωνιολογική επιστήμη. Η επιστήμη χρειάζεται απόδειξη, όλα τα άλλα είναι φρουφρού και αρώματα.

Η επιστημονική μέθοδος είναι η μόνη η οποία μας λέει εάν κάτι είναι επιστημονικό ή όχι. Όλα τα άλλα μπορείτε να τα πείτε ό,τι άλλο θέλετε, τέχνες, αντιλήψεις, φιλοσοφία. Όμως ότι δεν μπορεί να αποδειχθεί είτε με το πείραμα είτε με την παρατήρηση δεν είναι επιστήμη.

Η θρησκεία όμως δεν απαιτεί απόδειξη, αρκεί η πίστη. Μπορεί να πιστεύετε σε ό,τι θέλετε.

Θα χρειαστεί κάποτε να μεταναστεύσουμε εκτός γης;

Ποιοι θα μεταναστεύσουν και να πάνε πού; Να πάνε στον Άρη όταν θα αρχίσει ο ήλιος να εκπέμπει μεγαλύτερη ενέργεια; Σε 5,5 δις χρόνια από σήμερα ο ήλιος θα έχει διογκωθεί τόσο πολύ που θα έχει καταπιεί τη γη μας.

Όταν μιλάει κανείς για το μέλλον του ανθρώπου, πρέπει να προσδιορίσει για ποιον άνθρωπο μιλάει. Τον άνθρωπο που θα αποτελείται από βιολογικούς ιστούς, όπως αποτελείται αυτή τη στιγμή;

Υποθέτω, γιατί δε μπορώ να το αποδείξω, ότι σε 1000 χρόνια από σήμερα εάν ο άνθρωπος θα είναι ένα μείγμα βιολογικών ιστών και τεχνικών μελών. Ίσως τα τεχνικά μέλη να είναι και αυτά βιολογικά από κάποια άλλα κύτταρα.

Αυτός ο άνθρωπος να τη γλιτώσει; Μα θα είναι άνθρωπος; Ποιοι θα είναι οι απόγονοί μας σε 2000 χρόνια από σήμερα; Και να την σκαπουλάρουν να πάνε πού; Να πάνε στον Άρη; Σε 5,5 δις χρόνια θα είναι και αυτός ακατοίκητος.

Το να κοιτάει κανείς 1000 χρόνια μετά, είναι βλακεία. Ενδιαφερόμαστε για το τι θα γίνει αύριο και χάνουμε το σήμερα.

Άρης

Πόσες μέρες διαρκεί ένα ταξίδι για τον Άρη με τα σημερινά μέσα;

Περίπου 6-8 μήνες. Αυτό όταν βρίσκεται ο Άρης στην πλησιέστερη απόσταση από τη γη, οπότε για να κάνουμε την επιστροφή πρέπει να περιμένουμε πάλι όταν θα βρίσκεται ο Άρης στην πλησιέστερη σε εμάς απόσταση. Που σημαίνει επειδή ο Άρης κάνει 2 χρόνια περίπου αυτή την περιφορά του γύρω από τον ήλιο, για να έλθει στην κοντινότερη απόσταση από τη γη μας, ένα τέτοιο ταξίδι στον Άρη χρειάζεται περίπου 2 χρόνια.

Για να υπάρξει ανθρώπινο ταξίδι στον Άρη, θα πρέπει να γίνει από έναν εθελοντή που να πάει εκεί και να μην ξαναγυρίσει. Γιατί με ποιο τρόπο θα ξαναγυρίσει; Θα κουβαλάει μαζί του τη “βενζίνη”, που λέμε.  Τα μισά διαστημόπλοια από αυτά που πήγαν στον Άρη  καταστράφηκαν. Οπότε αν κάποιος  θέλει να πάει στον Άρη θα πρέπει να ξέρει ότι δε θα γυρίσει.

Πώς μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Σελήνης;

Στη Σελήνη υπάρχουν ορυκτά, όπως υπάρχουν και στη γη, τα οποία θα μπορούσε κανείς να τα εξορύξει και να τα στείλει στη γη. Επιπλέον η Σελήνη εδώ και 4,2 δις χρόνια βομβαρδίζεται από ένα είδος χημικού στοιχείου, το Ήλιο 3, το οποίο θα μπορούσαμε να το συλλέξουμε και να δημιουργήσουμε ενέργεια με αυτό. Για παράδειγμα, θα μπορούσε  να δημιουργούμε φτηνή ενέργεια στην επιφάνεια της Σελήνης και να τη στέλνουμε πίσω στη γη με μικροκύματα.

Ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος θα γίνει για το νερό;

Ο ήλιος εκπέμπει παντού στο διάστημα κάθε δευτερόλεπτο που περνάει, ενέργεια. Για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε  πόσο πολύ είναι αυτή η ενέργεια, ας πούμε ότι μας χρεώνει ο ήλιος με το χαμηλότερο τιμολόγιο της ΔΕΗ, το νυχτερινό. Η αξία αυτής της ενέργεια που εκπέμπεται από το ήλιο είναι ίση με τον προϋπολογισμό της Ελλάδας για τα επόμενα 10.000 τρις χρόνια.

Αν μπορούσαμε λοιπόν να συλλέξουμε ένα μικρό ποσό αυτής της ενέργειας, τότε θα είχαμε λύσει το πρόβλημά μας.

Πώς είναι δυνατόν να λέμε ότι σε ένα πλανήτη που το 70% της επιφάνειάς του καλύπτεται από νερό θα γίνει ο πόλεμος για το νερό; Αυτό είναι βλακώδες και να το σκεφτόμαστε.

Το ερώτημα λοιπόν είναι εάν έχεις δωρεάν ενέργεια από τον ήλιο και την μετατρέπεις σε ηλεκτρική ενέργεια μπορείς όλο το Αιγαίο να το αφαλατώσεις, που λέει ο λόγος, και να έχεις νερό τόσο ώστε να μετατρέψεις τη Σαχάρα σε Όαση.

Αυτό γιατί δε γίνεται;

Δεν έχετε καταλάβει ακόμη ποιος κινεί τα ηνία επάνω σε αυτόν τον πλανήτη; Δεν ξέρω ποιος είναι.  Eκείνο που ξέρω είναι ότι δεν είναι οι επιστήμονες. Κάποιοι άλλοι είναι. Το μυστικό λοιπόν δεν είναι το νερό, είναι η ενέργεια. Άρα αν εγώ έχω άπειρη δωρεάν ενέργεια θα έχουμε όλοι αυτονομία.

Γιατί δε γίνεται αυτό;

ΔΕΗ

Η ΔΕΗ έκανε την αρχή με τους ηλιακούς συλλέκτες. Έδωσε τη δυνατότητα σε ιδιώτες να τοποθετήσουν ηλιακούς συλλέκτες στην οροφή του σπιτιού τους και να πουλούν στη ΔΕΗ την ενέργεια αυτή. Αυτό όμως το πρόγραμμα σταμάτησε.

Γιατί σταμάτησε; Γιατί δε φτιάχνει κανείς συλλέκτες δωρεάν; Τι έχουν μέσα οι συλλέκτες; Πυρίτιο δηλαδή άμμο.

Αυτά δεν πρόκειται να φτηνύνουν. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ανεμογεννήτριες. Ποιος έχει πάρει τα συμβόλαια για τις ανεμογεννήτριες; Γιατί δεν επέτρεψαν και σε εμένα και στον καθένα να βάλει ανεμογεννήτριες; Το κράτος και η ΔΕΗ είναι ένα και το αυτό, έστω και αν η ΔΕΗ δεν είναι κρατική. Φτιάξαν ανταγωνιστές τους τύπους που τα πήραν και πήγαν και τα έφαγαν.

Επίτηδες τους έβαλαν αυτούς...

Το πράγμα βρομάει...

Λένε ότι η αστρολογία είναι μια αρχαία μέθοδος στατιστικής, επειδή πίστευαν ότι η ενέργεια του ουρανού επηρεάζει άμεσα τους ανθρώπους. Μπορεί ο ουρανός να επηρεάσει την ψυχοσύνθεση ή την ψυχική διάθεση των ανθρώπων;

Έχουν γίνει πολλές στατιστικές μελέτες που έχουν αποδείξει του λόγου το αληθές. Δεν υπάρχει στατιστική είτε στο παρελθόν είτε στο παρόν είτε στο μέλλον η οποία θα πει ότι επειδή γεννήθηκα στα Γιάννενα την Καθαρά Δευτέρα στις 8 Μαρτίου του 1943 ότι θα πεθάνω ή θα γίνω σπουδαίος ή θα γίνω χαμάλης.

Υπάρχουν αρκετές δυνάμεις στο σύμπαν τις οποίες γνωρίζουμε και ίσως να υπάρχουν και άλλες τις οποίες δε γνωρίζουμε. Πάρτε τη δύναμη της βαρύτητας και τις παλιρροιακές δυνάμεις, σας πληροφορώ ότι αυτό το βιβλίο έχει μάζα, ύλη όπως και εγώ. Αυτό το βιβλίο απέχει από εμένα 50 εκατοστά, η δύναμη βαρύτητας που εξασκεί το βιβλίο αυτό πάνω μου είναι δύναμη της βαρύτητας περίπου 4 εκατομμύρια φορές από τη δύναμη της βαρύτητας που εξασκεί η Σελήνη, ο Ήλιος και όλοι οι πλανήτες πάνω μου. Άρα, από πλευρά δύναμης βαρύτητας το βιβλίο αυτό εξασκεί πάνω μου μεγαλύτερη δύναμη.

Λένε το βλακώδες, ότι το 70% του ανθρώπινου σώματος αποτελείται από νερό, άρα επηρεάζεται από τη Σελήνη. Πάρτε ένα καζάνι με νερό, δεν πρόκειται να δείτε να σηκώνεται το νερό από το καζάνι.

τηλεσκόπιο

To τηλεσκόπιο της Πύλου συνεχίζεται ακόμα η έρευνα;

Δυστυχώς ορισμένα πράγματα είναι σωστά, ορισμένα είναι βλακώδη στην Ελλάδα. Ένας πετυχημένος επιστήμονας στην Αμερική, δεν πα να είναι 100 χρονών, άμα θέλει να συνεχίσει την έρευνά του του επιτρέπουν να συνεχίζει την έρευνά του. Εδώ στα 67 του χρόνια είναι υποχρεωμένος να πάρει σύνταξη.

Ο Λεωνίδας ο Δισβάνης από τους καλύτερους ερευνητές που διαθέτει η χώρα μας και όχι μόνο στο συγκεκριμένο αντικείμενο, αλλά και γενικότερα, τον σταμάτησαν. Είμαστε, όπως είπαμε, μία χώρα η οποία διαθέτει για την καθαρή έρευνα πολύ μικρά ποσά. Έτσι, λοιπόν, με νύχια και με δόντια έφτιαξε ένα πρότυπο τηλεσκοπίου, στην πραγματικότητα μιλάμε για έναν καταγραφέα σωματιδίων νετρίνων, υποθαλάσσιο, γιατί έξω από την Πύλο είναι το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου. Υπάρχουν και άλλοι ερευνητές και στην Ιταλία και στη Γαλλία οι οποίοι προσπαθούν να βουτήξουν λεφτά και λέω κυριολεκτικά τη λέξη βουτήξουν, από την Ευρωπαϊκή Ένωση για να κάνουν εκεί τα πειράματα αυτά. Και το ελληνικό κράτος, φυσικά, δεν υποστήριξε όσο θα έπρεπε την ερευνητική ομάδα του Δισβάνη και φυσικά μιλάμε για μία έρευνα για μία χρηματοδότηση η οποία θα έρχονταν από την Ευρώπη. Ακόμα δεν έχει αποφασιστεί πού θα γίνει.

Τι ψάχνουμε να βρούμε με αυτόν;

Τα νετρίνα. Εγώ το λέω ένα τίποτα που είναι όμως κάτι. Είναι σωματίδια τα οποία αποτελούν την ύλη, είναι λεπτόνια όπως ονομάζονται. Τα νετρίνα έχουν πάρα πολύ μικρή μάζα. Εάν έχουν μάζα. Αυτή τη στιγμή τρις νετρίνα χτυπούν το σώμα μας και δεν αλληλοεπιδρούν με τίποτα αυτά τα σωματίδια.

Για να τα συλλάβεις και να μετρήσεις τη μάζα τους πρέπει να έχεις ειδικούς αισθητήρες, οι οποίοι όμως αποκλείουν οποιαδήποτε άλλη παρέμβαση. Για αυτό χρειάζεται να πας βαθιά στο νερό, βαθιά στη θάλασσα 4000 μέτρα, όπου το νερό μπορεί να εμποδίσει οποιαδήποτε άλλα σωματίδια ή παρενοχλήσεις, παράσιτα. Δεν είναι τηλεσκόπιο με την έννοια που γνωρίζουμε, αλλά ένας ανιχνευτής, ο οποίος, όμως, αποτελεί το πρωτότυπο, γιατί αυτό που θα κάνουμε τελικά, εάν το κάνουμε, είτε εδώ, είτε στη Γαλλία, είτε στην Ιταλία, μιλάμε για ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο με τέτοιους αισθητήρες.

Προσπαθούμε να αποκαλύψουμε βασικά ερωτήματα για το σύμπαν στο οποίο ζούμε.

 

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΡΧΕΙΟΥ

(Nοέμβριος 2013)

Εύα Κακλειδάκη

Εύα Κακλειδάκη

Με λένε Εύα και είμαι καλά, όπως συνηθίζω, να λέω. Σπούδασα Κοινωνιολογία κι έκανα μεταπτυχιακό στις ανθρωπιστικές σπουδές. Αλλά καθώς, όπως λέει και ο ποιητής “Εδώ στου δρόμου τα μισά έφτασε η ώρα να το πω, άλλα είν’ εκείνα που αγαπώ γι’ αλλού γι’ αλλού ξεκίνησα”, κάπως έτσι κι εγώ αποφάσισα να ασχοληθώ με τη δημοσιογραφία. Ο λόγος; Η μαγική τέχνη της συνέντευξής μέσω της οποίας προσπαθώ να ανακαλύψω όχι μόνο τους άλλους, αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό.