O Λευτέρης Παπακώστας μίλησε στην Εύα Κακλειδάκη για την παράσταση "Πάκο Γιούνκε" την οποία σκηνοθετεί, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε μεταφέροντας το βιβλίο στο θεατρικό σανίδι, τις ανησυχητικές διαστάσεις του σχολικού εκφοβισμού στις μέρες μας, τη δική του προσωπική εμπειρία, τη συνεισφορά της τέχνης στην άμβλυνση του φαινομένου και για πολλά άλλα...
Γιατί επιλέξατε να σκηνοθετήσετε το έργο "Πάκο Γιούνκε" και γιατί τώρα;
Το project «Πάκο Γιούνκε» ξεκίνησε πριν από κάποια χρόνια. Δυστυχώς συνέβησαν αρκετά δυσάρεστα πράγματα σε όλους μας, ιδέες και όνειρα πάγωσαν και μεταφέρθηκαν πιο μετά. Παρόλα αυτά η δεδομένη χρονική στιγμή θεωρώ ότι είναι ιδανική για να ανέβει ένα τέτοιο έργο, το οποίο ασχολείται με τον σχολικό εκφοβισμό και την κοινωνική βία που δεχόμαστε όλοι. Είναι έργο που θίγει τους προβληματισμούς των νέων ανθρώπων και προσπαθεί να ακουμπήσει με ευαισθησία λεπτές χορδές της κοινωνίας μας.
Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μήνυμα που θέλετε να περάσετε στον θεατή;
Η παράσταση είναι μια προτροπή στην αποδοχή της διαφορετικότητας και στον σεβασμό του ανθρώπου προς τον άνθρωπο. Τίποτα άλλο δεν έχει σημασία θεωρώ εκτός από τον μόνιμο αγώνα για την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους προς συγκεκριμένες λέξεις, όπως αλληλεγγύη, ουμανισμός, σεβασμός κ.α.
Ποια δυσκολία αντιμετωπίσατε ως προς τη μεταφορά του συγκεκριμένου βιβλίου στο θέατρο;
Όταν ξεκινάς να δημιουργήσεις ένα θεατρικό από μια υπάρχουσα νουβέλα, ή από ένα διήγημα, ή από κάποιο πεζό κείμενο, το βασικό είναι να κατανοήσεις το πνεύμα του συγγραφέα. Πρέπει να διαβάσεις και άλλα έργα του και να προσπαθήσει να μπεις, όσο μπορείς, στον πυρήνα της σκέψης του. Το δυσκολότερο πρόβλημα που είχαμε, εγώ και η Κατερίνα Παρισσινού που διασκευάσαμε μαζί το κείμενο, ήταν να το μεταφέρουμε στο εδώ και στο τώρα ή μάλλον πιο σωστά στο εδώ και στο αύριο. Να του δώσουμε μια σύγχρονη γραφή δηλαδή, χωρίς όμως να χαθεί ο πυρήνας του συγγραφέα.
Το κυρίαρχο θέμα στο συγκεκριμένο έργο είναι ο εκφοβισμός κάθε είδους. Υπάρχει κάποια βιωματική σας σύνδεση με αυτό;
Νομίζω δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει δεχτεί κάποιο είδους εκφοβισμού στη ζωή του, καθώς πρόκειται για μια στερεοτυπική διαδικασία στη δομή της κοινωνίας μας. Συνήθως κιόλας αναπτύσσεται σε περιβάλλον που θα έπρεπε να έχει ακριβώς αντίθετη λειτουργία, όπως το σχολικό, το εργασιακό, το αθλητικό κ.α. Όλοι το έχουμε βιώσει. Το βασικό είναι ότι πρέπει να σταματήσει αυτή η διαδικασία και πρέπει όλοι να συμβάλουμε σε αυτό ακόμα και ατομικά. Όταν αντιλαμβανόμαστε να συμβαίνει πρέπει να επεμβαίνουμε και να το σταματάμε ανεξαρτήτου κόστους.
O εκφοβισμός αποτελεί ένα διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο, ωστόσο τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μία έξαρση. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;
Υπάρχει μια απομόνωση στην κοινωνία μας, η οποία εμφανίζεται σε όλους τους τομείς. Στο οικογενειακό περιβάλλον, στο σχολικό, στο κοινωνικό και σε άλλα. Οι άνθρωποι στρέφονται όλο και περισσότερο στον εαυτό τους. Αντί λοιπόν να προωθείται το μοντέλο του ανθρώπου, ο οποίος θα είναι αλληλέγγυος, θα αποδέχεται τους άλλους και δεν θα λειτουργεί ατομικά, προωθείται η ατομικότητα, ο εγωκεντρισμός και η αντίληψη ότι πρέπει να πατήσεις στους/τους άλλους για να προοδεύσεις. Όλα αυτά σίγουρα οδηγούν την κοινωνία να επιλέξει εκφοβιστικές αντιλήψεις σε όλα τα επίπεδα.
Το θέατρο μπορεί να βοηθήσει στο να μετριαστεί η βία; Αν ναι με ποιον τρόπο;
Το θέατρο και γενικά η ενασχόληση με τις τέχνες, είτε ως συμμετέχων είτε ως θεατής, σαφέστατα και βοηθάει να μειωθούν τέτοια φαινόμενα, διότι μπαίνεις σε μία άλλη διαδικασία. Ανοίγουν άλλες οπτικές στη ζωή σου, διοχετεύεις τη σκέψη σου, την ενέργεια σου, τα συναισθήματα σου σε κάτι που προωθεί άλλες έννοιες, έννοιες που εξελίσσουν τον άνθρωπο και την κοινωνία προς τα μπροστά και όχι προς τα πίσω.
Είστε ηθοποιός και σκηνοθέτης. Ποια από τις δύο σας ιδιότητες προηγείται και γιατί;
Είναι διαφορετικές διαδικασίες αλλά κάπως κοινές. Πάντα νομίζω ότι θεωρώ και θα θεωρώ τον εαυτό πρώτιστως ηθοποιό. Ως ηθοποιός έχεις την ανάγκη να εκφραστείς, να ψάξεις, να φέρεις τον εαυτό σου σε πρωτόγνωρα όρια. Αυτό δεν μπορεί να σου το δώσει άλλη διαδικασία.
Είστε αρκετά νέος. Υπάρχουν φορές που ηθοποιοί μεγαλύτερης ηλικίες δεν σας έχουν εμπιστευτεί εξαιτίας του νεαρού της ηλικίας σας;
Ο σκηνοθέτης και οι ηθοποιοί κάνουν μια «μυστική» συμφωνία. Πρέπει να υπηρετήσουν έναν σκοπό, τη δημιουργία ενός κόσμου, μιας παράστασης. Η δουλειά μας είναι αρκετά δύσκολη και ειδικότερα του ηθοποιού, γιατί πρέπει να βάζει τον εαυτό του σε «ειδικές» συνθήκες. Αυτό πρέπει να γίνεται με σεβασμό, αγάπη και δουλειά. Εγώ αυτό υπηρετώ.
Ο Βρετανός ποιητής Τ. S. Eliot έχει πει «Ένα θεατρικό έργο πρέπει να σου δίνει να σκεφθείς κάτι. Όταν βλέπω ένα έργο και το καταλαβαίνω με την πρώτη, τότε ξέρω ότι δεν είναι και πολύ καλό». Ποια είναι η γνώμη σας;
Σίγουρα πρέπει να υπάρχει και ένα άλλο επίπεδο κάτω από το αρχικό κείμενο, το οποίο να σου δίνει διαφορετικές αναζητήσεις και συνδυαστικές σκέψεις για το πού μπορεί να φτάσει. Το βασικό για μένα θεωρώ ότι είναι τα πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης του κειμένου και η σύνδεση με την κοινωνία. Όλα τα «μεγάλα» κείμενα έχουν τεράστιο εύρος ανάλυσης και εξερεύνησης.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Το βασικό αυτή τη στιγμή είναι να δούμε πού μπορεί να φτάσει το ταξίδι του ο «Πάκο Γιούνκε» . Εγώ μόλις ξεκίνησα πρόβες ως ηθοποιός σε κάτι καινούργιο αλλά δεν είναι ακόμα κάτι έτοιμο για ανακοίνωση.
Φωτογραφικό υλικό: Παύλος Μαυρίδης
Λίγα λόγια για την παράσταση
Τι συμβαίνει στην ψυχή μας όταν δεχόμαστε συνέχεια κακοποιητικές συμπεριφορές; Με τι αναμετράται ο καθένας από εμάς για να μπορέσει να μιλήσει γι’ αυτές και τελικά να τις πολεμήσει; Αυτός είναι ο θεματικός πυρήνας της νουβέλας «Πάκο Γιούνκε» του πρωτοπόρου ποιητή Σέσαρ Βαγιέχο. Στην τωρινή καθημερινότητα ο εκφοβισμός είναι τρόπος «έκφρασης» και τελικά τρόπος «επικοινωνίας» , είναι μια μορφή βίας που έχει εισχωρήσει βαθιά στην ζωή μας.
Πρόκειται για ένα υπαρξιακό ψυχογράφημα εναντίον του εκφοβισμού όπου οι πρωταγωνιστές, έφηβοι και καθηγητές, ζουν σε μια μονίμως ποτισμένη ψυχολογική και σωματική βία. Η βία ως στερεοτυπική κατάσταση εμφανίζεται σε όλες τις μορφές της· μία κοινωνία που γεννάει και εκτρέφει βίαιες συμπεριφορές όπου η έμφυλη βία, η κοινωνική βία, η ταξική βία, η θεσμική βία, η ρατσιστική βία, η βία εν γένει είναι η «κανονικότητα» μας. Η κοινωνία είναι καταδικασμένη στην ατέρμονη βία, ανήμπορη να ξεφύγει από τη διαρκή πτώση. Η αντίσταση σε αυτή τη βύθιση είναι υποχρέωση όλων.
Το νεαρό παιδί Πάκο Γιούνκε βιώνει από την αρχή της ζωής του μια μόνιμη και εξελικτική βία σε όλα τα επίπεδα, είτε λόγω της έμφυλης αναζήτησης του, είτε λόγω της ταξικής του θέσης, είτε επειδή η βία έχει γίνει μια «κανονικότητα». Ο Πάκο Γιούνκε πηγαίνει την πρώτη μέρα στο καινούργιο σχολείο, με το πρόσχημα να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον, αλλά στην πραγματικότητα είναι εξαναγκασμένος να υπηρετεί ένα συμμαθητή ανώτερης κοινωνικής τάξης. Το σχολείο μεταβάλλεται σε τόπο καταπίεσης και εκφοβισμού, ένα βίαιο περιβάλλον που επιβιώνει ο πιο ισχυρός. Θα μπορέσει να σπάσει τις κακοποιητικές αυτές συμπεριφορές και να βρει μια αχτίδα ελπίδας ;
Σημείωμα του σκηνοθέτη Λευτέρη Παπακώστα
« Η οργή που τον άνθρωπο κομμάτια τον κάνει , παιδιά…»
Σέσαρ Βαγιέχο
«Πάκο Γιούνκε» ένα έργο σκληρό , ένα έργο για τη βία, ένα έργο για τον σχολικό εκφοβισμό που εντέλει φτάνει μέχρι την ενήλικη ζωή, μα πάνω από όλα ένα έργο που θέτει κρίσιμα ερωτήματα για την προσωπική εξέγερση των καταπιεσμένων. Ένα έργο ρεαλιστικό που δυστυχώς θυμίζει στην πραγματικότητα του σήμερα και του αύριο. Προσπαθώντας να αναζητήσουμε την συνδετική τομή ρεαλισμού, σουρεαλισμού και δανειζόμενοι στοιχεία από την performance δημιουργούμε ένα πεδίο έρευνας και προβληματισμού. Η χρήση των νέων τεχνολογιών ως βασικό σκηνογραφικό στοιχείο σε συνδυασμό με την χρήση ζωντανής μουσικής, δημιουργούν ενα δυστοπικό περιβάλλον που ανταποκρίνεται στην σημερινή πραγματικότητα. Το θέατρο οφείλει να ενοχλεί, να τροποποιεί και να αλλάζει τον κόσμο· ως εκφραστές αυτής της σκέψης… εμπρός για την εξέλιξη μας.
Παίζουν:
Μικαέλα Δανά : Ουμπέρτο Γκριβ
Φιλιππία Κοντογιαννακοπούλου : Καθηγητής
Δήμητρα Παπουρτζή: Πάκο Φαρίνια
Κατερίνα Παρισσινού: Πάκο Γιούνκε
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία : Λευτέρης Παπακώστας
Διασκευή/δραματουργική επεξεργασία : Λευτέρης Παπακώστας –Κατερίνα Παρισσινού
Σύμβουλος Δραματουργίας : Δρ Κατερίνα Διακουμοπούλου
Σκηνογραφία/ενδυματολογία : Σπύρος Γκέκας
Φωτισμοί: Άννα Σμπώκου
Πρωτότυπη μουσική : Ανθή Γουρουντή
Sound design : Μάριος Τσάγκαρης
Επιμέλεια κίνησης /χορογραφίες : Φιλιππία Κοντογιαννακοπούλου
Φωνητική προετοιμασία, φωνή Διευθυντή: Κλεοπάτρα Παπαχειμώνα
Μουσική επεξεργασία: Γιάννης Ταυλάς
Φωτογραφίες : Παύλος Μαυρίδης
Υπεύθυνη Παραγωγής: Πασχαλιά Σιγγίκου
Παραγωγή: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΕΧΝΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ «ΕΝΤΡΟΠΙΑ»
Ημέρες και ώρες Παραστάσεων:
Τετάρτη και Πέμπτη στις 21:15
Τιμές εισιτηρίων:
Γενική Είσοδος 13 ευρώ
Early bird 10 ευρώ
Ομαδικά/Φοιτητικά/Εκπαιδευτικών 8 ευρώ
ΑΜΕΑ/Ανέργων/Ατέλειες κλπ 5 ευρώ
