Ο Γιώργος Παναγιωτάκης αποφάσισε να ζήσει το δικό του “Απέραντο Γαλάζιο” με μια ανάσα το 2006... Από τότε κατέκτησε πολλά πανελλήνια πρωταθλήματα στην ελεύθερη κατάδυση, ενώ το 2016 στέφτηκε παγκόσμιος πρωταθλητής.
Γιώργο πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με τις καταδύσεις;
Aπό μικρός έκανα πρωταθλητισμό στην κολύμβηση. Από τα 10 μου χρόνια και έπειτα κατέβαινα σε αγώνες. Μάλιστα, είχα φτάσει να είμαι μέσα στις 8 καλύτερες επιδόσεις πανελλαδικά. Σιγά-σιγά, από τα 16 μέχρι τα 18, άρχισα να έχω πτωτική πορεία στο κολύμπι, καθώς δεν ήταν πλέον προτεραιότητά μου. Είχα αρχίσει να κουράζομαι και έριχνα το βάρος περισσότερο στο διάβασμα, λόγω των πανελλαδικών εξετάσεων. Έτσι το άφησα σταδιακά με αποτέλεσμα να με αφήσει και αυτό. Ωστόσο, επειδή ως αθλητής δεν είχα καταφέρει αυτό που ήθελα και δεν ένιωθα ολοκληρωμένος, αποφάσισα να το ψάξω διαφορετικά.
Το καλοκαίρι του 2006 έπεσε στα χέρια μου ένα περιοδικό που στο εξώφυλλο είχε τίτλο “Επτάμιση λεπτά χωρίς ανάσα” και είχε έναν ελεύθερο δύτη ο οποίος είχε κάνει το εθνικό ρεκόρ στο παγκόσμιο πρωτάθλημα. Το ρεκόρ του ήταν 7 λεπτά και 18 δευτερόλεπτα. Είχα δει και την ταινία “The free diver”. Όλα αυτά με είχαν μαγέψει και με έκαναν να θέλω να ασχοληθώ με την ελεύθερη κατάδυση.
Το 2006 είχα αρχίσει να το ψάχνω σοβαρά για να ξεκινήσω προπονήσεις. Έφυγα από το νησί της Λέσβου στο οποίο ζούσα και πήγα στην Αθήνα για σπουδές. Εκεί ανακάλυψα σε ένα φόρουμ πού μπορώ να κάνω καταδύσεις. Η πρώτη μου πισίνα, όπου και ξεκίνησα, ήταν στα Βοτσαλάκια στην Καστέλα, στην ελεύθερη κατάδυση.
Ποια είδη αθλητικής κατάδυσης υπάρχουν;
Είναι η δυναμική άπνοια με πέδιλο, η στατική άπνοια και η δυναμική άπνοια χωρίς πέδιλα. Στη θάλασσα είναι τα σταθερά βάρη με πέδιλα, η ελεύθερη βύθιση και τα σταθερά βάρη χωρίς πέδιλα. Στο πρόγραμμα έχει προστεθεί και το άθλημα της δυναμικής άπνοιας με διπλά πέδιλα καθώς και τα σταθερά βάρη με διπλά πέδιλα. Σε όλα τα είδη όμως θα πρέπει να ολοκληρώσεις την προσπάθεια χωρίς να λιποθυμήσεις, γιατί όσο περνά η ώρα τα επίπεδα οξυγόνου πέφτουν πολύ. Πρέπει λοιπόν, όταν θα βγεις στην επιφάνεια, να έχεις όλες σου τις αισθήσεις.
Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που έχει το άθλημα της ελεύθερης κατάδυσης, τα οποία και σε τράβηξαν να ασχοληθείς με αυτό;
Είχα ανακαλύψει ότι ήμουν καλός μέσω της κολύμβησης και ήταν ένα άθλημα που δεν είχε ακόμη ιδιαίτερα υψηλές επιδόσεις, οπότε ήταν εύκολο να πιάσω κάποια όρια. Επιπλέον, το πιο σημαντικό για εμένα ήταν ότι μπορούσες να αναπτύξεις δεξιότητες που δεν μπορούσαν να σου προσφέρουν πολλά αθλήματα. Για παράδειγμα έπρεπε να έχεις ηρεμία αλλά και ετοιμότητα ταυτόχρονα.
Ποια στοιχεία του χαρακτήρα σου “κούμπωσαν” με την ελεύθερη κατάδυση;
Όταν ξεκίνησα να κάνω αυτό το άθλημα είδα ότι ταίριαζε στην προσωπικότητά μου, καθώς σαν χαρακτήρας ήμουν ήρεμος και προσπαθούσα πολύ. Η καθημερινότητά μου ταίριαζε σε αυτό που ήθελα να κάνω. Τελικά ανακάλυψα ότι ήμουν και πάρα πολύ καλός στο άθλημα της ελεύθερης κατάδυσης. Μέσα σε έξι μήνες, όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι σοβαρά με αυτό, κατάφερα να καταρρίψω το πανελλήνιο ρεκόρ.
Εσύ έχεις καταρρίψει αρκετά ρεκόρ. Ένα απο αυτά είναι και το παγκόσμιο ρεκόρ το 2016, καθώς διήνυσες με μία ανάσα υποβρύχια απόσταση 300 μέτρων (6 πισίνες ολυμπιακών προδιαγραφών, απόστασης 50 μέτρων), το οποίο καταρρίφθηκε φέτος. Πώς ένιωσες;
Το πρώτο μου παγκόσμιο ήταν και ρεκόρ το πέτυχα το 2016, οποίο συμπεριλήφθηκε και στο βιβλίο με τα Ρεκόρ Γκίνες μετά από ένα χρόνο. To περίμενα λίγο-πολύ. Όταν έκανα το ρεκόρ ήταν η χρονιά πολλών καλών αθλητών, οι οποίοι γρήγορα έπιασαν υψηλές επιδόσεις. Περίμενα ότι θα καταρριφθεί πιο γρήγορα, ωστόσο το κράτησα για έξι χρόνια.
Πως γίνεται η προπόνηση;
Κατάρχας πρόκειται για ένα πολύ φρέσκο άθλημα στο ευρύ κοινό. Επιστήμονες που έχουν ανακαλύψει πράγματα για τα υπόλοιπα αθλήματα δεν έχουν ασχοληθεί με την ελεύθερη κατάδυση, προκειμένου να γίνονται οι κατάλληλες εξετάσεις για να δούμε τι γίνεται με το σώμα μας.
Η προπόνηση στην αρχή ήταν πολύ στοχευμένη κυρίως στο κράτημα της αναπνοής. Ξεκίνησα τα πρώτα χρόνια να κάνω αυτό που πίστευε ο περισσότερος κόσμος, δηλαδή πως όταν κάνεις ελεύθερη κατάδυση κάνεις προπόνηση στην ελεύθερη κατάδυση. Οπότε έπρεπε να κάνω πολλές δυναμικές άπνοιες μέσα στην προπόνηση. Το ίδιο και στη θάλασσα.
Από ένα σημείο και μετά, επειδή έμενα στάσιμος, έπρεπε να εξελίξω και την σωματικές μου ικανότητες με τη φυσική μου κατάσταση και να έχω και την απαιτούμενη υπομονή.
Πώς ξεπέρασες αυτή σου τη στασιμότητα;
Με τον προπονητή μου ανακαλύψαμε μεθόδους προπόνησης διαφορετικούς από τους υπόλοιπους αθλητές. Από τη στιγμή που η φυσιολογία της άπνοιας είναι να προπονείσαι κάτω από χαμηλές συγκεντρώσεις οξυγόνου, η προπόνηση έγινε πιο αναερόβια. Ξεκίνησα δηλαδή να προπονούμαι με διαφορετικό τρόπο, κάνοντας προπόνηση υψηλής έντασης και μυικής ενδυνάμωσης.
Πόσες ώρες έκανες προπόνηση τη μέρα;
Δεν ξεπερνούσα συνήθως τη μία ώρα και ένα τέταρτο. Όσο πλησίαζαν οι αγώνες και γίνονταν πιο έντονες οι προπονήσεις ήταν όλο και πιο μικρή η διάρκειά τους, μιας και συσσωρευόταν το στρες και έπρεπε να αναρρώνω κιόλας, καθώς υπήρχε μεγάλη καταπόνηση του νευρικού συστήματος. Τα τελευταία δύο χρόνια πριν από το παγκόσμιο πρωτάθλημα έκανα δύο προπονήσεις τη μέρα, μία πρωινή και μία απογευματινή.
Τι σκεφτόσουν όταν βρισκόσουν τόσα λεπτά κάτω από το νερό;
Στις αρχές ένιωθα αυτή την ευφορία που αισθάνεσαι όταν ξεπερνάς τον εαυτό σου. Μας έλεγαν ότι δεν έπρεπε να σκεφτόμαστε τίποτα, αλλά αυτό δεν είναι σωστό. Πρέπει να σκέφτεσαι, κρατώντας το μυαλό σου ενεργό στο να μη συγκεντρώνεται στη δυσφορία, που νιώθεις εκείνη τη στιγμή. Αυτό βελτιώνεται ι με τα χρόνια. Όταν έφτασα σε πολύ υψηλό επίπεδο έβλεπα μία ταινία στο μυαλό μου και κρατούσα την αναπνοή μου. Με τον τρόπο αυτό ξεπερνούσα την αίσθηση της δυσφορίας.
Ποιες συγκινήσεις σου προσέφερε η ελεύθερη κατάδυση;
Να ανεβαίνεις στο υψηλότερο σκαλί του βάθρου κρατώντας την ελληνική σημαία. Αυτή ήταν η μεγαλύτερή μου συγκίνηση. Το να αισθάνομαι ότι οι θυσίες που έκανα προσέφεραν χαρά όχι μόνο σε εμένα, αλλά και στους γύρω μου, που με στήριζαν. Περισσότερη ικανοποίηση ένιωθα για τον προπονητή μου, τον Γιώργο Γεωργά, γι' αυτό που πετύχαμε ως σύνολο.
Έχεις κινδυνεύσει καμιά φορά;
Ευτυχώς όχι. Δύο ατυχήματα που συνέβησαν έγιναν σε περιβάλλον το οποίο ήταν αγωνιστικό, οπότε είχαμε ασφάλεια. Είχα δύο λιποθυμίες στην καριέρα μου.
Ήμουν τυχερός, γιατί απέφυγα τις πολύ δυσάρεστες εμπειρίες. Παρ' όλα αυτά ήμουν και λίγο εγκρατής και λίγο φοβιτσιάρης και δεν προσπαθούσα να πιέσω τον εαυτό μου. Είχα έναν αυτοέλεγχο.
Θυμάμαι την πρώτη φορά, που κινδύνευσα ουσιαστικά σε κατάδυση και λιποθύμησα στη θάλασσα, πως έβγαλα λίγο περισσότερο αέρα για να νιώσω πιο γρήγορα την πίεση στους πνεύμονες. Στην επιστροφή κατάλαβα ότι δεν προλαβαίνω να βγω στην επιφάνεια, δε μου έφτασε ο αέρας και λιποθύμησα.
Ήταν μία στιγμή στην οποία μπορείς να χάσεις τη ζωή σου χωρίς πραγματικά το καταλάβεις. Είναι ένας πολύ εύκολος θάνατος, εάν δεν προσέξεις. Γι’ αυτό υπάρχουν περιστατικά πνιγμού από ψαροντουφεκάδες, που πάνε χωρίς ασφάλεια, χωρίς ζευγάρι. Αν και εγώ δεν είχα ζευγάρι εκείνη την ημέρα, θα είχα άσχημη κατάληξη.
Μπορεί ο οποιοσδήποτε να ασχοληθεί με το άθλημα της ελεύθερης κατάδυσης;
Συνήθως ένας αδύνατος σωματότυπος, o οποίος δεν έχει πολλούς μυς, αλλά είναι γυμνασμένος, θεωρείται από τους πιο ιδανικούς.
Πολλοί αθλητές, οι οποίοι δεν είχαν τις προαναφερόμενες προδιαγραφές, κατάφεραν σημαντικές επιδόσεις. Η καλύτερη γυναίκα στον κόσμο, η οποία δυστυχώς πέθανε σε δυστύχημα, ήταν 48 ετών και δε σου γέμιζε καθόλου το μάτι. Κι όμως αυτή η γυναίκα μπορούσε να κρατήσει την ανάσα της για 9 λεπτά. Στην ελεύθερη κατάδυση όσο μεγαλώνεις γίνεσαι καλύτερος, αν υπάρχει και μία συνέπεια στην προπόνησή σου.
Γενικά, αν καταφέρεις και έχεις ένα επίπεδο καλής φυσικής κατάστασης μέσα στο νερό και έχεις μία επαφή με το άθλημα μπορείς να φτάσεις ψηλά.
Τι θα συμβούλευες κάποιον ο οποίος θέλει να ασχοληθεί σε επίπεδο πρωταθλητισμού με την ελεύθερη κατάδυση;
Να πάει σε με σχολή για να μάθει τις βασικές γνώσεις και στη συνέχεια να βρει έναν καλό προπονητή, προκειμένου να εξελιχθεί στο αντικείμενο. Επίσης να έχει υπομονή την οποία στη χτίζει ο μέντοράς σου. Είναι πολύ εύκολο να ξεφύγεις, έχοντας καλές επιδόσεις στην αρχή. Μπορεί να σε συνεπάρει το άθλημα, αλλά ταυτόχρονα είναι και πολύ επικίνδυνο σε περίπτωση που δεν τηρήσεις τους κανόνες ασφαλείας.
Είναι πολύ εύκολο να χάσεις τον έλεγχο. Επιπλέον, είναι πολύ σημαντικό να μάθεις πώς δουλεύει το σώμα σου όταν κρατάς την αναπνοή σου.
Εσύ τι κέρδισες από την ελεύθερη κατάδυση ως άνθρωπος;
Η ελεύθερη κατάδυση άλλαξε όλη μου τη ζωή. Από τότε που ξεκίνησα ήρθαν άτομα στη ζωή μου και έζησα εμπειρίες, τις οποίες θα αδυνατούσα να ζήσω με διαφορετικό τρόπο. Ήρθα στην Κύπρο λόγω της ελεύθερης κατάδυσης. Εδώ γνώρισα τη γυναίκα μου. Γενικά άλλαξε όλη μου τη ζωή. Έκανα ταξίδια, απέκτησα αναγνωρισιμότητα, έβγαλα χρήματα από τα μαθήματα και τα σεμινάρια που έκανα στο εξωτερικό. Μία σειρά από πράγματα, τα οποία μου συνέβησαν, οφείλονται στην ελεύθερη κατάδυση. Εκτός από αυτά μου δίδαξε υπομονή και γρήγορη αποφασιστικότητα. Να μπορώ να προσεγγίζω ένα πράγμα με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά.
Πότε σταμάτησες να ασχολείσαι με αυτό το άθλημα;
Εγώ είμαι άνθρωπος του όλα ή τίποτα. Ότι και αν κάνω θέλω να το κάνω 100%. Το 2018 συνειδητοποίησα πως ό,τι ήταν να κάνω ως αθλητής το είχα κάνει. Είδα ότι έκλεισε ο κύκλος. Αν έλεγα πως θα συνέχιζα ίσως κάποιοι άλλοι τομείς στη ζωή μου θα έμεναν πίσω (επαγγελματικοί).Το 2018 είπα να κάνω ένα διάλειμμα για να συνεχίσω λίγο αργότερα, αλλά τελικά το λίγο αργότερα δεν ήρθε ποτέ. Νομίζω ότι ήτανε ορθή η απόφαση μου αυτή.
Φωτογραφία εξωφύλλου: Δημήτρης Μαρκουλιάς
